İstanbul
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası'ndan (TSKB) yapılan açıklamaya göre, TSKB Gayrimenkul Değerleme, 2021 yılının ilk yarısında gayrimenkul sektörünün performansını değerlendi. Son 8 yıllık konut satışları karşılaştırması, illere göre konut satışları, yıllık konut kredisi faiz oranları ve ipotekli satış verilerini değerlendiren TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, sektörün ilk yarı sonucundaki genel durumuna ilişkin önemli bilgiler paylaştı.
2021 yılının salgın dolayısıyla kısıtlamaların gölgesinde başlayan bir yıl olduğuna dikkati çeken Maya, "29 Nisan-17 Mayıs tarihleri arasındaki kısıtlamalar nedeniyle özelikle kredili konut satışları yapılamamıştı. Kısıtlamaların seviyelerindeki değişiklikler toplam konut satışlarını da ilk altı ayda doğrudan etkiledi.
Tüm bunlara rağmen 2021 yılının ilk altı ayında toplam konut satışı 552 bin 810 adet olarak gerçekleşti. Bu rakamla uzun vadeli (verilerin yayınlanmaya başlandığı 2013 yılından itibaren) ortalama satış adetlerinin yakalandığını söyleyebiliriz." ifadelerini kullandı.
En çok konut satışının gerçekleştiği ilk üç il İstanbul, Ankara ve İzmir oldu
2021 yılının ilk yarısında en çok konut satışı yapılan illere bakıldığında sıralamanın İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Bursa, Mersin, Konya, Gaziantep, Kocaeli ve Tekirdağ şeklinde olduğunu ifade eden Maya, "İlk yarıyılda gerçekleşen 552 bin 810 adetlik konut satışı içerisinde İstanbul, 108 bin 51 adet satış ve yüzde 19,6 pay ile ilk sırada yer alıyor. Ardından 53 bin 575 adet satış ve yüzde 9,7 pay ile Ankara; 31 bin 683 adet satış ve yüzde 5,7 pay ile İzmir geliyor. Son beş yılın aynı dönemine baktığımızda İstanbul, Ankara ve İzmir’deki konut satışlarının toplam satışlar içerisindeki payının yüzde 33-35 bandında seyrettiği görülüyor." açıklamasında bulundu.
Ege ve Akdeniz’deki yazlık konutlara olan talep aynı hızla devam etmeyecek
Değer artışı konusunda 2021 yılının ilk yarısının geçen yıl ile kıyasladığında, İstanbul özelinde öne çıkan ilçelerin Sancaktepe, Başakşehir, Çekmeköy ve Esenyurt olarak sıralandığını belirten Maya, şunları aktardı:
"İzmir’e baktığımızda Dikili, Çeşme, Urla, Seferihisar ve Foça en çok değer artışı gösteren ilçeler olduğunu söyleyebiliriz.
Öte yandan Ege ve Akdeniz’deki yazlık konutların pandemi koşullarına bağlı olarak yaz-kış kullanılır hale gelmesi, talep durumunu oldukça etkiledi ve değerleri beklenenden çok hızlı artırdı.
Bu hızın aynı şekilde devam etmeyeceğini öngördüğümüzü söyleyebilirim. Gaziantep için baktığımızda ise Şahinbey ve Şehitkamil ilçeleri oldukça hareketli olan bölgeler olarak karşımıza çıkıyor.
Ülke genelinde konut fiyatlarının en hızlı artış gösterdiği bölgelerde yeni konut stoğunun ağırlıkta olduğu; pandemi dolayısıyla değişen kullanıcı tercihlerine uygun yapılaşmaların ya da projelerin bulunduğu ve pandemi dolayısıyla değişen konum tercihlerini karşıladığı görünüyor."
Yüksek konut kredisi faizleri, alımları peşin ve senetli gibi alternatiflere yönlendiriyor
2019 yılının ilk altı ayında ortalama konut kredisi faiz oranlarının yıllıkta yüzde 21’ler seviyesinde olduğunu belirten Maya, "2021 yılının ilk altı ayında ise ortalama yıllık konut kredisi faiz oranı yüzde 18’ler mertebesinde oldu ve bu oran ile yaklaşık 104 bin adetlik ipotekli satış gerçekleşti. Haziran ayındaki gerek toplam konut satışı, gerek ipotekli konut satışlarında nisan sonu ve mayıs ayındaki taleplerin ötelenmesinin etkisinin olduğu unutulmamalı.
Buna rağmen, haziran ayındaki toplam konut satışlarında ülkemizde gerçekleşen ortalama aylık satış adedinin yakalandığını görmek umut verici. Bu hareketlilikte pandemiye paralel olarak değişen konut trendlerinin ve depremin oldukça etkili birer araç olduğu söylenebilir.
Öte yandan ilk altı ayda konut kredisinin daha çok 500 bin TL’ye kadar olan konutlar için talep edildiğini belirtebiliriz. Konut kredisi faiz oranındaki geçen yıla kıyasla yüksek seyir, alımları iyiden iyiye peşin, senetli ve tasarruf finansman şirketlerinin sağladığı finansman olanakları gibi farklı alternatiflere yönlendiriyor." ifadelerine yer verdi.
Konut fiyatları son 1 yılda reel olarak yüzde 11’in altına düşmeyecek şekilde arttı
Konut kredisi faiz oranlarının yüksekliğine rağmen, konut fiyatlarında da artış trendinin Temmuz 2020’den bu yana reel olarak yüzde 11’in altına düşmeyecek şekilde arttığını vurgulayan Maya, "Konut fiyatlarının artış trendine başladığı Mayıs 2020’de daha çok bu artışın 2017-2019 yılları arasında yapılamayan artışların düzeltmesi olarak görüyorduk. Ancak inşaat maliyet endeksindeki artış trendinin istikrarlı şekilde devam ediyor olması, konut fiyat endeksinde de artışı beraberinde getiriyor. İnşaat maliyet endeksindeki artışın temel kısmı ise inşaat malzeme endeksinden ve döviz kurundan geliyor.
Şu anda konut fiyatlarının geldiği mertebelerin en önemli nedeninin de Aralık 2020’den beri inşaat maliyet endeksine bağlı olduğunu düşünüyoruz. Tüm ülkeye yayılan bu artış, Mayıs 2021 verilerine göre nominalde yıllık yüzde 29’luk bir artış şeklinde gerçekleşti. Mayıs ayındaki aylık artış ise bir önceki aya göre yüzde 3,9 gibi oldukça yüksek bir oranda gerçekleşti." açıklamasında bulundu.
Konut fiyat artışını geriden takip eden kira değerlerinde ise yılın ilk 6 ayındaki artış trendinin konuşulmaya başlandığını belirten Maya şunlara vurgu yaptı:
"Satış değerlerinin son bir yıllık zaman diliminde yüzde 30 seviyesinde artması ile birlikte, kira piyasasında bir artış eğilimi görmeye başladık.
2020 yılı konut kira piyasası, daha çok ‘sürdürülebilir kirayı ödeyecek kullanıcıya odaklıyken, bu yıl geçen yıl yapılamayan kira artışlarının düzeltmesi ve artış oranları en önemli gündem haline geldi.
2021 yılının ilk çeyreğinde yapı izinleri tarafında uzun dönem Türkiye ortalamasının yakalandığı bir ruhsat sayısı görmüştük. Bu ruhsatların inşaata dönme hızlarını önümüzdeki dönemde yakından takip etmek gerekiyor.
2021 yılı ilk altı ayında yapılan proje lansmanlarında daha çok, az sayıda bağımsız bölümden oluşan, daha butik projeler olduğunu görüyoruz.
İnşaat maliyetlerindeki artış kuşkusuz bu taraftaki motivasyonu etkiliyor."
Toplam konut satışlarının yüzde 19’u ipotekli konutlar
2021 yılı ilk altı ay için baktığımızda ipotekli konut satışlarının, toplam konut satışlarının yaklaşık yüzde 19’unu oluşturduğunu belirten Maya, "Konut kredisi faiz oranlarının en düşük olduğu dönemde bu oranın yüzde 43’lere kadar çıktığını görmüştük. 2021'in ilk altı ayında konut kredisi faiz oranlarının yüksek olması nedeniyle ipotekli konut satışlarının toplam konut satışları içindeki payı yüzde 19 olarak gerçekleşti.
Bunun, ipotekli konut satışlarında 2019 yılından sonraki en düşük ikinci oran olduğunu söyleyebiliriz. 2019 yılının ilk altı ayında daha yüksek konut kredisi faizleri ile bu oran yüzde 16’lara kadar düşmüştü." ifadelerini kullandı.
Kaynak: AA