AB'nin vize kuralı değişikliği İsrail vatandaşlarını hedef alabilir

Avrupa Birliği (AB), Tel Aviv hükümetine karşı yaptırım ihtimalini ilk kez ciddi olarak değerlendirirken uluslararası hukuku ihlal etmeleri halinde vize serbestisi verilen ülkelerden bu hakkın geri alınmasına dair yeni düzenlemeyle İsrail vatandaşlarının hedef alınması gündeme geldi.

AB'nin İsrail'e karşı söylemi, Avrupa kamuoyunda hükümetlerinin Gazze'deki soykırıma kayıtsızlığına karşı artan hoşnutsuzluk nedeniyle bir değişimden geçiyor.

AB ülkelerinin dışişleri bakanları, 20 Mayıs'ta bir araya gelerek İsrail ile ticari ilişkilerin temelini oluşturan Ortaklık Anlaşması'nı gözden geçirme kararı aldı.

Anlaşmanın 2. maddesi, ortaklığın sürdürülmesini uluslararası hukuka ve insan haklarına uyulması şartına bağlıyor.

İrlanda ve İspanya, geçen yıl anlaşmanın gözden geçirilmesini önermiş ancak değerlendirmeye alınmamıştı.

İncelemenin sonucu, 23 Haziran Pazartesi günü AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas tarafından açıklanacak.

Kallas, son iki gündür AP Genel Kurulunda verdiği mesajlarda, İsrail'in Gazze'deki eylemlerinin uluslararası hukuku ihlal ettiğini vurguluyor.

Bu sırada Avrupa Parlamentosu (AP) ve AB Konseyi arasında varıldığı duyurulan, "uluslararası hukuku ihlal eden ülkelerle vize serbestisinin askıya alınması"na dair anlaşma, AB'nin bu tedbirle İsrail vatandaşlarını hedef alabileceği ihtimalini gündeme getirdi.

AB'nin mevcut rejimine göre İsrail, Avustralya, Brezilya, Japonya, İngiltere, Ukrayna ve Batı Balkan ülkeleri de dahil olmak üzere 61 ülkenin vatandaşı, herhangi bir 180 günlük dönemde 90 güne kadar kısa süreli kalışlar için Şengen bölgesine seyahat edebiliyor.

AB ise belirli koşullar altında vizesiz rejimi askıya alabiliyor. Bu, bugüne kadar sadece bir kez, Vanuatu Cumhuriyeti'ne yönelik olarak, Rus vatandaşlarına yatırım yoluyla vatandaşlık planı üzerinden AB'ye ücretsiz seyahat imkanı sağladığı gerekçesiyle uygulandı.

Yeni anlaşma, askıya alma mekanizmasının aktive edilmesini daha kolay hale getirmeyi amaçlıyor.

Örneğin, Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'nin ihlalleri, uluslararası insan hakları veya insancıl hukukun ciddi şekilde ihlal edilmesi ve uluslararası mahkeme kararlarına uyulmaması artık bir ülkenin vize serbestisinin askıya alınması için geçerli gerekçeler olacak.

- İsrail düzenleme kapsamındaki koşulları karşılıyor

AP adına anlaşmayı Konsey ile müzakere eden Slovenyalı milletvekili Matjaz Nemec, bu düzenlemeyle AB'nin insan hakları ve uluslararası hukuka uyulmasını desteklemek için yeni bir araca sahip olacağını söyledi.

Nemec, "Vize askıya alma mekanizması, farklı gerekçelere bağlı olarak Komisyon, (Şengen'e) üye ülke veya AP tarafından devreye koyulabilir. Daha sonra, Komisyon bir değerlendirme yapar ve koşulların karşılandığını düşünürse, söz konusu üçüncü bir ülkeyle vizesiz rejimi askıya almak için önce 12 aylık bir süre için bir uygulama eylemi önerir. Komisyon, bu eylemde askıya almanın yalnızca örneğin diplomatik ya da hizmet pasaportları için geçerli olması gerektiğine karar verebilir." ifadelerini kullandı.

Filistin destekçisi tutumuyla bilinen Slovenyalı vekil, "Kişisel olarak, İsrail'in düzenleme kapsamındaki koşulları karşıladığına inanıyorum. Ancak mevcut sağcı egemen AP'nin böyle bir kararı gerçekten geçirebileceğinden şüpheliyim. (İsrail) için bir veya birden fazla üye ülkenin bunu yapmaya çalışmasının daha olası olduğunu görüyoruz." değerlendirmesini yaptı.

AP'nin basın sorumlusu Janne Ojamo da İsrail'in söz konusu düzenleme kapsamına girdiğini doğruladı.

Ojamo'nun prosedüre ilişkin paylaştığı bilgiye göre, Birliğin üçüncü bir ülkeyle olan dış ilişkilerinde o ülkenin Birleşmiş Milletler Şartı'nda belirtilen ilkeleri ciddi şekilde ihlal etmesi nedeniyle bir bozulma, temel özgürlükleri veya uluslararası insan hakları hukukundan veya uluslararası insancıl hukuktan kaynaklanan yükümlülükleri ciddi şekilde ihlal etmesi veya uluslararası mahkeme kararlarına ve hükümlerine uyulmaması halinde vize serbestisi rejimi askıya alınabilecek.

Bu ülkenin hükümet yetkilileri de bundan muaf olmayacak.

Mevcut düzenlemede mekanizma yalnızca Komisyon tarafından başlatılabiliyorken artık üye ülkelerin de yetkisi olacak. Ancak nihai karar yine Komisyon tarafından alınacak.

Düzenlemenin yürürlüğe girmesi için hem AP hem AB Konseyi tarafından resmen kabul edilmesi gerekiyor.

İlk oylama AP'nin 24 Haziran'da toplanması beklenen Sivil Özgürlükler, Adalet ve İçişleri Komitesinde yapılacak. Ardından AP Genel Kurulunda oylanacak ve nihai olarak AB Konseyi tarafından kabul edilecek.

Kaynak: AA