ABD ve AB'den Suudi Arabistan'a tepkiler

İnsan hakları kuruluşları ve ABD Kongresi başta olmak üzere çeşitli çevreler, Suudi Arabistan'ın G-20 Zirvesi'ne ev sahipliği yapmasına karşı çıkıyor.

Yemen'deki iç savaşa müdahalesi ve Suudi Arabistanlı gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti dahil insan hakları ihlalleriyle gündeme gelen Suudi Arabistan'ın G-20 Zirvesi'nin "boykot edilmesi" isteniyor.

G20 platformunun başkanlığını 2019 yılının kasım ayında Japonya'dan devralan Suudi Arabistan ise toplantı vesilesiyle saygınlığını artırmayı planlıyor.

Suudi Arabistan'ın düzenlemesi beklenen G20 Zirvesi'ne Türkiye'nin yanı sıra Almanya, ABD, Arjantin, Avustralya, Brezilya, Çin, Endonezya, Fransa, Güney Afrika, Güney Kore, Hindistan, İngiltere, İtalya, Japonya, Kanada, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu'ndan katılım bekleniyor.

Resmi açıklamalara göre, Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz'in başkanlığında iki gün sürecek sanal zirvede küresel ekonominin ve piyasaların iyileştirilmesinin yanı sıra uluslararası ticaretin güçlendirilmesi konularının ele alınması planlanıyor.

Yeni tip koronavirüsü (Kovid-19) engelleyecek aşı çalışmalarında ülkelerin kaydettikleri mesafenin görüşüleceği zirvede, gelecekte olası bir pandeminin önlenmesine yönelik plan geliştirileceği ifade ediliyor.

Toplantıda ayrıca, gıda güvenliği, su kaynaklarının idaresi, iklim değişikliği, kadın, gençlik ve yolsuzlukla mücadele gibi birçok konunun gündeme geleceği belirtiliyor.

ABD'de 45 kongre üyesi, 21 Ekim'de Başkan Donald Trump'a sunduğu açık mektupta, "Suudi Arabistan'ın insan hakları sicilinde acil bir ilerleme kaydedilmediği müddetçe" zirveye katılmaması istendi.

Mektupta, Kaşıkçı cinayeti ve Yemen'deki çatışmadan dolayı Suudi Arabistan'ın boykot edilmesi istendi.

Avrupa Parlamentosu'ndan (AP) 65 milletvekili, AB Konseyi Başkanı Charles Michel ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'e hitaben mektup yazarak Suudi Arabistan'ın dönem başkanlığında düzenlenecek G20 Zirvesine katılmamasını istedi.

AP milletvekilleri, mektupta Suudi Arabistan'ın insan hakları ihlallerinin devam ettiğini, gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinde adaletin yerini bulmadığını belirterek, AB yönetiminin G20 Zirvesi'ne katılmamasını ve Suudi Arabistan ile ekonomik ilişkilerini gözden geçirmesini talep etti.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), cesur kadınların barışçıl faaliyetleri nedeniyle işkenceye maruz kaldığı bir zamanda Suudi Arabistan hükümetinin kendini uluslararası sahada bir reform gücü olarak göstermeye çalıştığını ve G20 Zirvesi'nin Suudi Arabistan'da yapılacak olmasından duyduğu üzüntüyü ifade etti.

HRW, G20 ülkelerine, kanunsuz olarak tutuklanan tüm mahkumların serbest bırakılması, ağır ihlallerin hesap verilebilirliğinin sağlanması ve Kaşıkçı'nın cinayetinin soruşturulması için bağımsız bir uluslararası komisyona izin vermesi konularında Suudi Arabistan'a baskı yapmaları çağrısında bulundu.

HRW'ye göre 2017'den beri Suudi Arabistan üzerindeki baskıların artmasına rağmen "G20 Zirvesi" Riyad yönetiminin ülkeyi "reformist" olarak göstermeye yönelik iyi finanse edilen propaganda çabalarını güçlendiriyor.

Birçok ülkede üst düzey yetkili ve parlamanter Zirve'nin boykot edilmesi yönünde çağrıda bulundu.

New York Belediye Başkanı Bill de Blasio, G20 Zirvesi bünyesinde yapılan büyükşehirler zirvesini boykot ettiğini açıklayarak diğer ülkelerin büyükşehir belediye başkanlarını da söz konusu zirveyi boykot etmeye çağırdı.

Batı medyasına göre, Londra Belediye Başkanı Sadık Han da New York, Los Angeles ve Paris belediye başkanlarının ardından söz konusu zirveyi boykot edenler grubuna katıldı.

AP de bu ay başında büyük çoğunlukla aldığı bir kararda, Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesinden sorumlu Suudi Arabistanlılara yaptırım isteyerek, Suudi Arabistan'da yapılacak G20 Zirvesi'nde AB'nin temsil seviyesinin düşürülmesi çağrısı yaptı.

Uluslararası sivil toplum örgütlerinden birçoğu da Suudi Arabistan'ın insan hakları "sicilini" protesto etmek için G20 Zirvesi'ni boykot etme kararı aldı.

Uzmanlar, Kaşıkçı cinayeti, Yemen'deki insan hakları ihlallerinden dolayı birçok AB ülkesinin Suudi Arabistan'a silah satışını durdurması ve ülkedeki kanaat önderleri, aktivistler, STK'lar ve kadınlara yönelik baskılardan dolayı Riyad yönetiminin uluslararası camiada imajının gittikçe kötüye gittiğini belirtiyor.

G20 Zirvesi'nin Kovid-19 salgını nedeniyle sanal ortamda yapılacak olmasıyla, Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın dünya liderlerini Riyad'da ağırlayarak ülkesinin kötüleşen imajını düzeltme fırsatını belirli ölçüde kaybettiği ifade ediliyor.

Kaynak: AA