ABD'nin Ürdün'le F-16 satış anlaşması 'İran'a dolaylı mesaj' olarak değerle

Eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde, sözde Orta Doğu barışı gibi bölgesel konularda, Ürdün'ün kenarda bırakılması nedeniyle zarar gören iki ülke ilişkileri, Joe Biden'ın Beyaz Saray'a çıkmasıyla yeni ve sıcak bir evreye girdi. Biden başkan seçilmesi sonrasında Beyaz Saray'da ilk Arap lider olarak Kral 2. Abdullah ile görüştü.

ABD Dışişleri Bakanlığı, Ürdün'e tahmini değeri 4,21 milyar dolar olan F-16 C/D Blok 70 uçağı ve ilgili ekipmanlarının satışına 4 Şubat'ta onay verdi. Satış paketinde 12 adet F-16C Blok 70 ve 4 adet F-16D Blok 70 uçağı ile 5 yedek motor ve diğer destek ekipmanının yer aldığı kaydedildi.

Anlaşma kapsamında araç motorları, radarlar, elektronik kontrol sistemleri ve yüksek patlayıcı mühimmatların yanı sıra güvenli iletişim için şifreleme ve hassas navigasyon ekipmanları da bulunuyor.

Ürdün'e satışı yapılacak askeri envanterin ülke güvenliğine önemli katkı sağlayacağı savunulurken yapılan anlaşmanın İran'ın bölgesel nüfuzuna karşı bir hamle olarak değerlendiriliyor.

Ürdünlü emekli bir general olan savaş pilotu analist Memun Ebu Nevvar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Anlaşmanın yapılmasının nedenlerinden biri de İran'ın meydan okumasına ve bölgedeki nüfuzuna karşı koymak." şeklinde konuşarak, ABD'nin Ürdün'e bu gibi uçakları sağlaması bölgedeki herhangi bir tehdide karşı koyulmasını kolaylaştıracağını savundu.

Ebu Nevvar, "Ürdün, Irak ve Suriye başta olmak üzere bölgedeki DEAŞ ve aşırıcılıkla mücadele eden ABD liderliğindeki uluslararası koalisyonun bir parçası. Koalisyonun çıkarlarına hizmet etmek için bu uçakların Ürdün'ün envanterine eklenmesi gerekiyor." dedi.

Ülkelerin genellikle savaş uçaklarını her 20 yılda bir güncellediğini söyleyen Ebu Nevvar, Ürdün ve ABD arasındaki anlaşmanın, Ürdün hava filosunu modernize etme amacını taşıdığını da sözlerine ekledi.

Haşimi Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Cemal eş-Şelbi, ABD'nin modern savaş uçakları anlaşması yoluyla Ürdün'ü desteklemesinin amacının İran'a bir saldırı hazırlığı olmasını uzak bir ihtimal olarak değerlendirdi.

ABD'nin kıtalararası füzeleriyle; İran'ı dünyanın her yerinden vurabileceğini ve İran'a yakın olması gerekirse, bunun için Körfez ülkelerini kullanacağını ifade eden Şelbi, "Uluslararası aktif aktörlerin çokluğu nedeniyle ABD, İsrail ile İran arasında bir savaş olacağını öngörmüyorum. Anlaşma İran ve müttefiklerine tüm çözümlerin masada olduğuna dair bir işaret veya dolaylı bir mesaj olabilir." dedi.

Anlaşmayla ABD ile Ürdün arasındaki bölgedeki tarihi ve siyasi ittifak ile stratejik ilişkilerin teyit edildiğini söyleyen Şelbi, ABD Başkanı Biden'in seçildikten sonra ilk Arap lideri olarak Ürdün Kralı 2. Abdullah'la Washington'da görüşmesini de "Ürdün'ün bölgedeki öneminin ve ABD'nin Amman'ın siyasi rolüne ihtiyaç duyduğunun açık bir göstergesi" olarak nitelendirdi.

Ayrıca Ürdün'ün, Esed rejimi için uygulanan "Sezar Yaptırım Yasası"ndan Ürdün'ün muaf tutulduğuna işaret eden Şelbi, Ürdün'de ABD askeri üssü kurulmasına ilişkin şunları kaydetti:

"ABD üssü, özellikle bütün bölgenin krizleriyle temas halinde olduğu için Ürdün'ün stratejik konumunun öneminin kabul edilmesi anlamına geliyor."

Dışişleri Bakanlığı'nın silah satış onayları sadece ABD yönetimi açısından satışın bir mahzuru olmadığı anlamına geliyor. ABD Kongresinin 30 iş günü içinde Bakanlığın kararına itiraz etmemesi durumunda, yönetim satışın yapılmasına onay verilen ülke ile satış paketinin içeriği için görüşmelere başlıyor.

Bu görüşmelerin sonunda ABD, o ülkeye bir teklif mektubu sunuyor. Teklife olumlu yanıt aldığı takdirde de tedarik işlemi gerçekleşiyor. ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından satış onayına ilişkin Kongreye tebligat gönderildi.

Ürdün ordusu, yeni satın alımlarla hava kuvvetlerini güçlendirerek, ABD liderliğindeki uluslararası koalisyon güçleri içerisinde terör ve şiddet yanlısı gruplarla mücadelesini sürdürecek.

Satışı yapılacak F-16 savaş uçaklarının Ürdün'ün hava kuvvetlerini modernize etmesi ve ülkenin ABD liderliğindeki koalisyonunun bölgesel hedeflerindeki operasyonel yetkinliğini artırması bekleniyor.

Ayrıca bölge ülkelerinin başkentleri tehdit altında olduğu için Ürdün de savunma gücüne yatırım yapmayı seçiyor. Böylece aşırılık yanlısı örgütlerle mücadelede ve sınır ötesi tehditlerin savuşturulmasında daha etkin olmayı hedefliyor.

Ürdün Kralı 2. Abdullah seçilerek göreve başlayan ABD Başkanı Joe Biden'ı ilk tebrik eden liderler arasında yer aldı. Kral Abdullah geçen yıl 21 Ocak'ta yaptığı paylaşımda, "ABD ile stratejik ortaklığımıza ve kalıcı dostluğumuza çok değer veriyoruz. Küresel barış ve refah arayışında sizinle birlikte çalışmayı dört gözle bekliyoruz." ifadelerine yer verdi.

Ürdün’de 3 Nisan'daki darbe girişimi sonrası, ABD Dışişleri Bakanlığı, Ürdün'deki gelişmeleri yakından izlediğini belirterek, "Kral Abdullah ABD'nin kilit bir ortağıdır ve tam desteğimize sahiptir." açıklamasını yaptı.

ABD Başkanı Joe Biden ise 7 Nisan'da, Ürdün Kralı 2. Abdullah ile yaptığı telefon görüşmesinde, ABD'nin Ürdün'e "güçlü desteğini" vurguladı.

Ürdün Kralı 2. Abdullah ile ABD Başkanı Biden, 19 Temmuz'da Beyaz Saray'da ikili bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmenin ardından basına konuşan Biden, Kral 2. Abdullah'ı "iyi, sadık, düzgün bir arkadaş" şeklinde niteleyerek, "Her zaman yanımızdaydın ve biz de her zaman Ürdün'ün yanında olacağız." dedi.

Gündemdeki 4,21 milyar dolar değerinde F-16 Blok 70 serisinin satışına onay öncesinde son olarak ise 13 Aralık'ta ABD, Ürdün'e 597 milyon dolar değerinde hibe ve kalkınma yardımı sağlayacağını duyurdu.

Suudi Arabistan’ın füze savunma sistemlerini geliştirmek için 31 adet Çok İşlevli Bilgi Dağıtım Sistemi-Düşük Hacimli Terminali’nin (MIDS-LVT) 23,7 milyon dolara satışına onay verildi.

Pentagon, önerilen MIDS-LVT terminallerinin Suudi Arabistan’ın Terminal Yüksek İrtifa Hava Savunma (THAAD) platformlarına kurulacağını, daha önce sağlanan MIDS-LVT (BU1) terminallerinin de PATRIOT füze savunma sistemine entegre edildiğini belirtti.

Birleşik Arap Emirlikleri için de, 30 milyon dolarlık Homing All the Way Killer (HAWK) füze savunma sistemleri yedek ve onarım parçası satışına onay verildi.

ABD Merkez Kuvvetler (CENTCOM) Komutanı Orgeneral Kenneth McKenzie 8 Şubat Salı günü, ülkesinin bir hafta sonra Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) gelişmiş F-22 savaş uçağı filosu göndereceğini ifade etti.

Kaynak: AA