İstanbul
Afrika kıtasında son 5 yılda yaşanan darbeleri derledik.
Gine Bissau’da dün, askerler devlet kontrolünü ele geçirerek yönetime el koyduklarını ilan etti.
Cumhurbaşkanlığı Askeri Daire Başkanı N'Canha liderliğinde bir grup asker, Genel Kurmay Başkanlığı'nda basın toplantısı düzenleyerek, ikinci bir emre kadar ülkenin tam kontrolünü ele geçirdiklerini duyurdu.
Kendilerine "Düzenin yeniden tesisi için Yüksek Askeri Komuta" ismini veren grup, devam eden seçim sürecinin askıya alınması ve ülke sınırlarının kapatılmasına yönelik kararlar alındığını kaydetti.
Öte yandan Fransa merkezli Jeune Afrique haber sitesi, Cumhurbaşkanı Umaro Sissoco Embalo'ya ulaştığına ilişkin bir haber yayımladı.
Haberde, Embalo'nun makamında alıkonulduğu ve olayın arkasında Kara Kuvvetleri Komutanı'nın olduğunu söylediği aktarıldı.
Gine Bissau'da 23 Kasım'da düzenlenen milletvekili ve cumhurbaşkanı seçimlerinde Embalo, henüz resmi sonuçlar açıklanmadan, kendi ekibi tarafından yapılan sayıma göre oyların yüzde 65'ini aldığını öne sürmüştü.
Embalo'nun en güçlü rakibi bağımsız aday Fernando Dias da Costa da seçimin galibi olduğu iddiasında bulunmuştu.
Gine Bissau'da 2019'da düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçiminde de hem Embalo hem Pereira zafer ilan etmiş ve ülkede birkaç ay süren bir siyasi kriz yaşanmıştı.
Gine Bissau'da daha önce 2023’te de darbe girişimi yapılmıştı.
Ulusal Muhafız ile hükümet güçleri arasında 30 Kasım-1 Aralık 2023 arasında süren çatışmanın ardından darbe girişimi bastırılmıştı.
Afrika'da 2020 sonrası darbeler...
Kıtada son 5 yılda yaşanan darbelerin ilki Mali’de oldu ve 1 yıl içerisinde 2 darbe gerçekleştirildi.
Cumhurbaşkanı İbrahim Boubacar Keita, 18 Ağustos 2020’de askeri darbeyle devrildi.
Keita, öğleden sonra konutundan askerler tarafından alınarak Kati kışlasına götürüldü ve gece yarısı da devlet televizyonundan istifa ettiğini duyurdu.
Keita'nın istifasından birkaç saat sonra aynı kanala çıkan askeri yönetim, seçimlerin kısa sürede yapılacağını, siyasi ve sivil bir geçiş döneminin yaşanacağını duyurdu.
Ağustos 2020'de yapılan darbenin ardından ülkede, Mayıs 2021’de Geçiş Konseyi bünyesinde kurulan yeni hükümetin askerler tarafından yeniden devrilmesiyle ikinci kez darbe gerçekleşti.
Geçiş Konseyi Başkanı Bah Ndaw ve Başbakan Moctar Ouane'nin de aralarında bulunduğu çok sayıda üst düzey yetkilinin, ordu birlikleri tarafından gözaltına alındığı bildirildi.
2021’de Çad ve Gine’de darbe gerçekleşti...
Gine tarihinde ilk kez demokratik yollarla iktidara gelen Cumhurbaşkanı Alpha Conde 5 Eylül 2021’de darbeyle devrildi.
Gine'deki darbenin lideri konumundaki Yarbay Mamady Doumbouya'nın darbe sonrası okuduğu bildiride, ülkenin "sözde elitlerden, adam kayırma ve adaletsizlikten çok çektiğini" belirterek Gine'nin uçuruma yuvarlanmaması için Ulusal Birlik ve Kalkınma Komitesi olarak sorumluluk aldıklarını duyurması ve darbe sonrası sokaklardaki bazı vatandaşların destek görüntüleri yayıldı.
Çad'da Cumhurbaşkanı İdris Deby Itno'nun Nisan 2021'de ölümü sonrası yönetimi Muhammed İdris Deby'nin devralması muhalefet tarafından darbe olarak tanımlandı.
Burkina Faso’da 2022’de 2 kez darbe gerçekleştirildi...
Burkina Faso’da terör olaylarının artışa geçmesinin ardından Ocak 2022'de Yarbay Paul-Henri Sandaogo Damiba yönetime el koydu ve dönemin Cumhurbaşkanı Christian Kabore, mektupla istifasını duyurdu.
Tüm yaptırımlara rağmen cuntanın sürdüğü Burkina Faso’da Damiba, sık sık ülkedeki güvenlik sorununu çözememekle suçlandı.
Yüzbaşı İbrahim Traore ve destekçileri ise Eylül 2022’de Damiba'nın ülke sorunlarında yetersiz kaldığını ileri sürerek yönetime el koyduklarını duyurdu ve anayasayı askıya aldı.
Son olarak Batı Afrika ülkesi Nijer’de ordu, 2023 Temmuz ayında yönetime el koyduğunu açıklarken, Gabon’da cumhurbaşkanı seçim sonuçlarının ilanından sonra ulusal televizyon binasına giren bir grup asker ise 30 Ağustos 2023’te yönetimi ele geçirdiklerini duyurdu.