İstanbul
Anadolu'dan ABD'ye 1900'lü yılların başında yaşanan büyük göç "Uzun Yolculuk" adıyla belgesel oldu.
Belgesel, Türkiye'de Manisa, Elazığ, Bingöl, Kapadokya, Foça, Gökçeada, ABD'de ise New York, Ellis Adası, Cleveland, Boston ve Salem gibi bölgelerde çekildi.
Belgeselin yapımcılığını ve yönetmenliğini üstlenen Mesut Gengeç, 1800'lü yıllarda "göçmenler ülkesi" olarak kabul edilen ABD'ye dünyanın dört bir yanından göçler yaşandığını söyledi.
Gengeç, bu göç hikayelerinden bazılarının sinemaya uyarlandığını, bazılarının ise roman olduğunu belirterek, "1900'lü yılların başında da Osmanlı coğrafyasından Amerika'ya doğru yaşanan göçte büyük bir artış yaşandı. ABD Nüfus Arşivi kayıtlarına göre, bu dönemde 400 bin Osmanlı vatandaşı Amerika'ya göç etti. Bunlardan 50 bini ise Müslümanlardan oluşuyordu." dedi.
"Dramalar belgeselin omurgasını oluşturuyor"
Anadolu'dan ABD'ye yaşanan göçün aynı zamanda aile hikayesi olduğuna değinen Gengeç, iki dedesinin ABD'ye göç edenler arasında yer aldığını dile getirdi.
Gengeç, aile içinde hep bu hikayelerle büyüdüklerine dikkati çekerek, "Amerika'ya nasıl gitmişler, neler yaşamışlar, hangi acıları çekmişler ve döndüklerinde nelerle karşılaşmışlar? Bu belgeselde dedelerimizin izini sürüyorum. Erzincan'dan, Manisa'dan, Kiğı'dan, Harput'tan yola çıkıp Anadolu'yu bir baştan bir başa kat ediyoruz, oradan da Amerika'ya geçiyoruz." dedi.
Belgeselde duygu yoğunluğunun yüksek olduğuna işaret eden Gengeç, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Türkiye ve Amerika'da yaşamlarını ve hikayelerini anlattığımız her bölümde, o insanların yaşadıkları zorluklar ve mücadeleleri bizi çok etkiledi. Belgeselde Amerika'dan geldiğinde tek çocuğu kaybolmuş ve eşi vefat etmiş olan Koçeri Gengeç, yaptığı ticaretle sigara milyarderi olan Moris Şinasi, Amerika'da getirdiği altınların yerini unutan Ali İldan ya da o coğrafyadaki teknolojik yenilikleri anlatması ve kimsenin kendisine inanmamasından dolayı adı 'Yalancı Şükrü'ye çıkan Şükrü Akpolat ve üç kuşaktır Amerika'da yaşayan Ahmed ailesinin hikayesi var."
Gengeç, çekimlerin uzun bir döneme yayıldığının altını çizerek, "İlk çekimi 5 yıl önce yaptık. Belgeselde röportajları yer alan öyle tanıklarımız vardı ki 3'ü şu an hayatta değil. Belgeselde Türk ve Amerikalı, bu konuyla ilgili çalışma yapmış tüm tarihçi ve araştırmacılarla yapılan röportajlar yer alıyor. Aynı zamanda Amerika'ya göç eden Türklerin çocukları ve torunları da son tanıklar olarak bu belgeselde önemli anlatıcılar. Hazırladığımız dramalar, belgeselin omurgasını oluşturuyor aslında. Tüm röportajlar da bu dramaları destekliyor. Dramalarda gazeteci yazar Bülent Günal'ın 'Harputlu Hasan' romanından esinlendik. Hasan ve Hamit adında iki çocuğu 1914 yılında Harput'tan yola çıkardık, onların gözünden Anadolu'yu kat edip Amerika'ya ulaştık. Belgeselde yıllar sonra Harput'a dönüşünü de yansıttık." ifadelerini kullandı.
"Yurt dışı festivallerde büyük ilgi uyandırmasını bekliyoruz"
Daha önce birçok belgesele imza atan Mesut Gengeç, "Belgesellerimizi ağırlıklı olarak diyaloglu sahnelerle 'dokü-drama' olarak çekiyoruz. Ömer Halisdemir'in hikayesine odaklandığımız 'Ben Ömer' belgeseli, başta Antalya Film Festivali olmak üzere birçok yerden ödül aldı.
'Yusuf Kenan' belgeselinden sonra da Edirne Belediyesi, Edirne merkeze Yusuf Kenan'ın heykelini dikti. 'Uzun Yolculuk' da bu yıl nisanda 11'incisi düzenlenecek olan TRT Belgesel yarışmasında finale kaldı. Ortaya iyi bir iş çıkardığımızı düşünüyoruz. Belgeselin yurt dışı festivallerde de büyük ilgi uyandırmasını bekliyoruz." şeklinde konuştu.
Drama bölümlerinde ünlü oyuncular rol alıyor
Belgeselin uyarlandığı Harputlu Hasan kitabının yazarı Bülent Günal, aynı zamanda belgeselin metin yazarlığı ve genel koordinatörlüğünü de üstleniyor.
Proje sorumluluğunu Yılmaz Aydın'ın yaptığı "Uzun Yolculuk"un müziklerinde ise birçok dizi ve filmin müziğini yapan Yıldıray Gürgen'in imzası yer alıyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü belgesel yapım desteğiyle çekilen 120 dakikalık belgeselin drama bölümlerinde Ali Sürmeli, Rıza Akın gibi ünlü oyuncular rol alıyor.