Antalya
Antalya'nın Belek Turizm Bölgesi'ndeki NEST Kongre Merkezi'nde gerçekleştirilen Antalya Diplomasi Forumu'nda, Kapadokya Üniversitesi Rektörü Hasan Ali Karasar'ın moderatör olduğu "Türk Devletleri Teşkilatı: Özgün Bir İşbirliği Modeli" paneli gerçekleştirildi.
Panele, Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Özel Talimatlardan Sorumlu Temsilcisi Elçin Amirbayov, Kazakistan Ulaştırma Bakanı Marat Karabayev, Özbekistan Ali Meclis Senatosu Başkan Birinci Yardımcısı Sadık Safayev, TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev, Kırgızistan Dışişleri Bakanı Birinci Yardımcısı Asein İsayev konuşmacı olarak katıldı.
TDT Aksakallar Konseyi Başkanı Yıldırım, Türk dünyasının ortak alfabeye geçmesinin önemine değinerek bu konuda TDT'ye üye devletlerin uzmanlarının mutabakat sağladığını ve teknik çalışmanın tamamlandığını, bundan sonraki adımın artık siyasi iradeye kaldığını söyledi.
Yıldırım, ortak alfabeye geçişin kısa sürede tamamlanmasını beklemediklerini belirterek, "Ama başlamak bitirmenin yarısıdır. İşin zor kısmı geride kalmıştır. Birbirimizle doğrudan iletişim kurmamız lazım. Eğer bu Türk birliği ise ve Türk birliği olarak da hem bölgesel hem küresel büyük hedeflerimiz varsa burada yapmamız gereken önce ortak değerlerimizi ön plana çıkarmak, ayrışma noktalarını ortadan kaldırmaktır." dedi.
TDT'nin geçtiği yoldan ve elde ettiği başarılardan bahseden Yıldırım, karşılıklı ticaretin artırılması, ticari ilişkilerin önündeki bürokratik engellerin kaldırılması, mevzuatların uyumlu hale getirilmesi gerektiğini vurguladı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Özel Talimatlardan Sorumlu Temsilcisi Amirbayov da konuşmasında Türk dünyasında ulaşım hatlarının yapılandırılmasının önemine değindi.
Amirbayov, Orta Koridor'un ve bu güzergahın bir parçası olacak Zengezur Koridoru'nun önemine değinerek, "Zengezur Koridoru, ezber bozan bir durum oluşturacaktır. Çünkü Orta Koridor'u birleştirecektir. Zengezur Koridoru, Azerbaycan ve Ermenistan arasında ticari açıdan da önemli güven ortamı sağlayacaktır. Şuan tamamen ekonomik izolasyonda olan Ermenistan için bölgenin parçası olmak iyi olacaktır." ifadesini kullandı.
TDT'nin önemine değinen Amirbayov, "Azerbaycan, TDT'yi kendi ailesi olarak görüyor. Bu teşkilatı daha da sağlamlaştırmamız ve hedef odaklı çalışmamız gerekiyor. Daha görünür olmamız gerekiyor. Sadece kültürel ve dil birliği olan kulüp değil, tüm konularda işbirliğini geliştiren bir örgüte dönüşmeliyiz." şeklinde konuştu.
"TDT olarak ortak vizyon ve değerleri paylaşan ulusların bir araya geldiği bir örgüt olmamız çok önemli"
Safayev de, çağdaş dünyanın çok büyük zorluklarla karşı karşıya olduğunu, günümüzde dünyada çok sayıda çevre felaketleri, çatışmalar ve farklı örgütlü suçların yaşandığını kaydederek, TDT'nın oluşturulmasının tüm bunlara karşı kolektif bir yanıt olduğunu, TDT'nın Türk halklarının çağdaş dünya sorunlarına topyekün yanıt verme platformu olduğunu, sadece tartışmalar için bir araya gelinen bir platform değil, gerçek eylemler için bir araya gelinen bir teşkilat olduğunu belirtti.
Safayev, eşsiz ve benzersiz bir teşkilat olan TDT’nın farklı konulara çözüm getirebilmek için çok önemli bir vizyon ortaya koyduğunu kaydederek, örgütün sadece ticareti kolaylaştırmak, ekonomiyi geliştirmek için kurulmadığını, TDT’nın en başından itibaren ortak kültüre, vizyona ve paylaşılan değerlere yönelik bir teşkilat olarak kurulduğunu anımsattı.
Örgütün kuruluş amaçları arasında ticari-ekonomi işbirliğinin çok önem arz ettiğini, ama en önemlisinin karşılıklı anlayış, ortak paylaşılan ilkeler ve değerler olduğuna dikkati çeken Safayev, "TDT, tüm dünyaya bunun mümkün olabileceğini kanıtladı. Böyle bir eşsiz teşkilatın kurulabileceğini gösterdi. TDT olarak dünya ile daha iyi adapte olmamız ve dünyadaki dinamik dönüşümlerin farkında olarak hareket etmemiz gerekir." diye konuştu.
Safayev, bu çerçevede bağlantılı ilişkilerin çok önemli olduğunu, eskiden daha güçlü olabilmeleri için kendi araların bağlantı eksikliğinin bir problem oluşturduğunu hatırlatarak, bu kapsamda ortak alfabenin çok önemli olduğunu, bunun dışında ulaşımın çok önemli olduğunu; ulaşım ve ulaştırmanın kendilerini bir araya getirecek önemli unsurlar olacağını vurguladı.
Sadık Safayev, "TDT olarak bizlerin, ortak vizyon ve değerleri paylaşan ulusların bir araya geldiği bir örgüt olmamız çok büyük bir önem taşıyor." ifadesini kullandı.
"Kazakistan'ı bölgesel merkez haline getirmek istiyoruz"
Kazakistan Ulaştırma Bakanı Karabayev, Trans Hazar Uluslararası Ulaşım Güzergahı'nı (Orta Koridor) geliştirmek için yapılanları anlatırken, "Kazakistan'ı bölgesel merkez haline getirmek istiyoruz. Elbette bunu da Türk Devletleri Teşkilatı'nın katılımıyla gerçekleştireceğiz." dedi.
Karabayev, Kazakistan'ın batısında 2 milyon ton kapasiteli yeşil hidrojen üretimine başladıklarını, Kırgızistan ile Özbekistan ile gümrük kapılarında dijitalleşme uygulamasını hayata geçirmeye çalıştıklarını, Hazar denizinden fiber optik hat geçireceklerini ve enerji transfer edeceklerini ifade etti.
Orta Koridor'un sadece ulaşım konusu ile anılmayacağını belirten Karabayev, "Ben buna Asya ile Avrupa arasında yeşil koridor adını vermek istiyorum" dedi.