Bakü
Azerbaycan'da modern gazeteciliğin temellerini atan ve Türk dünyasında aydınlanmanın öncüsü olan basın hayatı, 150. yılını kutluyor.
22 Temmuz 1875 tarihinde yayın hayatına başlayan "Ekinci" gazetesiyle başlayan süreç, bugün hem geleneksel hem de dijital medyada büyüyerek sürüyor.
Azerbaycan basınının temeli, Hasan Bey Zerdabi'nin 1875'te yayımladığı Ekinci gazetesiyle atıldı. O dönemde Rus İmparatorluğu’nun baskısı altında yayınlanan bu Türkçe gazete, halkı bilgilendirme, eğitme ve aydınlatma misyonunu üstlendi. Zerdabi, sade dil kullanımıyla halkla doğrudan bağ kurmayı amaçladı ve milli şuurun uyanmasına öncülük etti.
Yalnızca 56 sayı yayımlanabilen Ekinci, ömrü kısa olmasına rağmen Kafkasya'daki Türk toplulukları arasında fikir ve kimlik mücadelesinin sembolü haline geldi.
Bağımsızlık mücadelesinde basının rolü...
Azerbaycan basını, 20. yüzyılın başlarında Molla Nasrettin, İrşad, Terakki, Kaspi gibi gazeteler aracılığıyla toplumsal reform, eğitim, kadın hakları ve milli kimlik meselelerini ele aldı. 1918'de kurulan Azerbaycan Cumhuriyeti döneminde basın, bağımsızlık ve demokratikleşme mücadelesine güçlü bir destek sağladı.
Sovyet dönemi boyunca denetim altına alınan medya, 1991'de bağımsızlığın kazanılmasıyla özgürlükçü bir yapıya kavuştu. O tarihten itibaren gazetecilik mesleği yeniden canlanarak hem iç hem dış habercilikte etkinliğini artırdı.
Dijitalleşme sürecinde yenilikçi adımlar...
2000'li yıllarla birlikte Azerbaycan'da dijital medyanın yükselişiyle haber portalları, çevrim içi televizyonlar ve sosyal medya temelli gazetecilik önemli ivme kazandı. Bugün çok sayıda medya kuruluşu, bölge ve dünya gündemine ilişkin haberleri farklı dillerde milyonlara ulaştırıyor.
Uluslararası medya ağlarıyla işbirliklerini artıran Azerbaycan basını, özellikle Karabağ Zaferi sonrasında yaptığı yayıncılıkla ulusal anlatının güçlendirilmesinde ve kamu diplomasisinde etkin rol oynadı.
İşbirlikleri güçleniyor...
Türkiye ve Azerbaycan medya kuruluşları arasında son yıllarda artan işbirliği de dikkat çekiyor. Anadolu Ajansı (AA) ile AZERTAC arasında imzalanan karşılıklı haber paylaşımı ve eğitim protokolleri, Türk dünyası medyasının daha güçlü bir yapıya kavuşmasını hedefliyor.
Azerbaycan basınının 150 yıllık tarihi, sadece gazetecilik değil, aynı zamanda bir milletin uyanış, direniş ve kalkınma sürecinin de hikayesi olarak görülüyor.
"Türk medyasının tecrübesi bizim için değerli"
Azerbaycan Basın Konseyi Başkanı Reşat Mecid, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in Azerbaycan basınının 150. yıl dönümünün kutlanmasına ilişkin kararname imzaladığını hatırlatarak, bu adımın tarihi öneme sahip olduğunu vurguladı.
Mecid, 20. yüzyılın başlarında Azerbaycan basınının milli uyanış sürecinde önemli rol oynadığını belirterek, Sovyetler döneminde ise Azerbaycan dilinin korunmasında basının paha biçilmez katkıları olduğunu ifade etti.
"Günümüzde Azerbaycan basını çağdaş teknolojik imkanları en iyi şekilde kullanarak ülke gerçeklerini iç ve dış kamuoyuna aktarmak için yoğun çaba gösteriyor." diyen Mecid, Türk medyasıyla kurulan işbirliğinin önemine dikkat çekti.
Mecid, "Azerbaycan-Türkiye Ortak Medya Platformu kurulduktan sonra iki ülkenin medyası mümkün olduğunca koordineli çalışıyor. Türk medyasının tecrübesi bizim için değerli. Aynı zamanda Azerbaycan gerçekliklerinin dünyaya aktarılması bakımından da Türk basınıyla işbirliği yapmamız büyük önem taşıyor" dedi.
"Azerbaycan basını dünya medyasına ayak uydurabilecek seviyeye ulaştı"
Azerbaycan Parlamento Muhabirleri Derneği Başkanı Elşad Eyvazlı da Azerbaycan basınının 150 yıllık tarihinde zorlu bir yolculuk geçirdiğini söyledi.
Eyvazlı, "Azerbaycan basını bugün dünya medyasına ayak uydurabilecek seviyeye ulaştı. İnternetin sunduğu olanakları çok iyi kullanıyoruz. Yüksek eğitimli ve yabancı dil bilen gazetecilerimizin sayısı arttı. Azerbaycanlı gazetecilerin haber ve makalelerinin uluslararası mecralarda yayınlanıyor." diye kaydetti.
Bizimyol.info haber sitesinin kurucusu ve direktörü Baheddin Hezi ise Azerbaycan basınının Ekinci gazetesiyle başlayan yolculuğunun, 1920'li yıllarda aydınlanma dönemi yaşadığını aktardı.
Hezi, Sovyet döneminin ağır sansür koşullarına rağmen Azerbaycan'da usta gazetecilerin yetiştiğini ifade ederek, "Bugün teknolojiyi kullanarak güncel gelişmeleri anında haberleştiren dijital bir basınımız var. Ancak geleneksel medya da faaliyetlerini sürdürmeye devam ediyor." dedi.