ANKARA
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, son haftalardaki gelişmelerin, ulaşımın stratejik önemini daha fazla ortaya koyduğunu belirterek mevcut jeopolitik ortamın enerji, ulaşım ve dijitalleşmeyi dış politikanın ön saflarına taşıdığını söyledi.
Bakan Fidan, İstanbul Kongre Merkezi'nde düzenlenen "Küresel Ulaştırma Koridorları Forumu"nun "Parçalanmış Bir Dünyada Küresel Bağlantısallığın Geleceği" başlıklı panelinde hitap etti.
Ulaşım ve bağlantının büyük önem taşıdığını belirten Fidan, "Her ikisi de dış politikanın odak noktası haline gelmiştir. Artık sadece ticaret, iş ve kalkınma meselesi değil, aynı zamanda dış politikanın bir numaralı konusu haline gelmiştir." dedi.
Fidan, mevcut jeopolitik ortamın enerji, ulaşım, dijitalleşme ve bağlantıyı dış politikanın ön saflarına taşıdığını ifade ederek şunları söyledi:
"Dahası, son iki haftadır hepimizin tanık olduğu son gelişmeler, ulaşım ve ilgili konuların stratejik önemini daha da vurgulamıştır. Eğer birlikte çalışmazsak bugün yaşadığımız istikrarsızlıklar, uzun vadeli küresel ulaşım yatırımları ve küresel enerji güvenliği üzerinde olumsuz bir etki yaratma riski taşıyor. Bu nedenle, güveni artırmak ve uluslararası ticarette daha fazla öngörülebilirlik sağlamak için alternatif girişimler üzerinde bugün her zamankinden daha fazla birlikte çalışmamız gerekiyor."
Türkiye'nin bu konuda öncü bir rol üstlenmek için birçok nedenden dolayı uygun konumda olduğunu vurgulayan Fidan, "Öncelikle Türkiye, güvenilir bir ortaktır. Coğrafi konumumuz, ticaret ve sanayi kapasitemiz ve bölgemizde barış, güvenlik ve istikrar için gösterdiğimiz kararlılık nedeniyle, bir anlamda zorunlu bir ortaktır. Türkiye; Avrupa, Asya ve Afrika'nın önemli bir kesişme noktası olarak öne çıkmakta ve küresel pazarlara erişim sağlamaktadır." ifadelerini kullandı.
Fidan, son 20 yılda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinde gerçekleştirilen büyük yatırımlar sayesinde daha geniş bir bölgede bağlantının güçlendirildiğine dikkati çekerek şöyle devam etti:
"Son 20 yılda altyapı projelerine 200 milyar dolara yakın yatırım yaptık. Kesintisiz bağlantı önceliklerimizden biridir. Bu nedenle, Türkiye ile dünyadaki ortakları arasında hem gerçek hem de mecazi anlamda köprüler kuran projeleri destekliyoruz. Orta Asya, Hazar Denizi ve Türkiye üzerinden Çin'i Avrupa'ya bağlayan Trans Hazar Uluslararası Ulaşım Güzergahı (Orta Koridor), bu amaç için en verimli güzergahtır. Önümüzdeki dönemde ulaşım bağlantılarında önemli bir rol oynayacak ve tüm paydaşlar için kazan-kazan durumu yaratacaktır."
"Kalkınma Yolunu başlatmak için çalışıyoruz"
Orta Koridor'un avantajlarının Rusya-Ukrayna Savaşı'ndan kaynaklanan ve bugünlerde artan jeopolitik riskin yanı sıra Filistin, Lübnan, Kızıldeniz ve İran'daki gelişmelerin yankıları ışığında daha da belirgin hale geldiğini kaydeden Fidan, "Orta Koridor, bu yol üzerindeki ülkeler için ekonomik kalkınma ve ticaret çeşitlendirmesi fırsatı sunuyor." diye konuştu.
Bakan Fidan, öte yandan Orta Koridor'un, malların hızlı ve yüksek verimlilikle taşınması imkanı sağladığını dile getirdi.
Bakü-Tiflis-Kars Demir Yolu'nun, Orta Koridor'un önemli bir bileşeni olduğunu vurgulayan Fidan, bunun, Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan arasındaki örnek üçlü işbirliğinin sonucu olduğunu ifade etti .
Fidan, söz konusu demir yolunun verimliliğini artırmak ve potansiyelini gerçekleştirmek için birlikte çalışmaya devam etmeleri gerektiğine işaret ederek son yıllarda, "Trans Hazar Orta Koridor" girişiminin Çin'in Kuşak ve Yol Girişimi ile uyumlu hale getirilmesi konusunda da önemli gelişmeler yaşandığını söyledi.
Bakan Fidan, bu çalışmayı Çin ile herkes için karşılıklı yarar temelinde daha da ileriye götürmeyi dört gözle beklediklerini belirtti.
"Orta Koridor, tüm Kafkasya, Hazar Denizi ve Orta Asya boyunca güvenilir bir alternatif sunarken ikinci bir proje olan Kalkınma Yolu'nu başlatmak için çalışıyoruz." diyen Fidan, söz konusu projenin Körfez'den Avrupa'ya kuzey-güney ekseni oluşturmayı amaçladığını kaydetti.
"Orta Koridor ve Kalkınma Yolu projeleri refaha katkıda bulunacak"
Bakan Fidan, Irak'taki Fav Limanı'ndan başlayacak projenin Irak üzerinden Türkiye'ye ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya demir yolları, yollar ve enerji hatları inşasını içereceğini ifade etti.
Fidan, "Hem Orta Koridor hem de Kalkınma Yolu projeleri, rotalar boyunca büyük ortak yatırımları ve iş fırsatlarını artırarak bağlantıyı güçlendirecek ve refaha katkıda bulunacaktır. Böylece, Orta Asya ile Körfez bölgesi arasındaki bağlantı gerçekleştirilecektir." dedi.
"Dünyadaki ulaşım rotaları birbirini tamamlayıcı"
Bölgede barış, refah ve istikrar kuşağının kurulmasının, Türkiye'nin temel dış politika hedeflerinden biri olduğuna dikkati çeken Fidan, refahın güvenlik ve istikrarın sürdürülmesinde olumlu etkiye sahip olduğunu vurguladı.
Bakan Fidan, "Küresel ticaret hacminin arttığı günümüz dünyasında ulaşım rotalarını daha geniş anlamda birbirini tamamlayıcı olarak görüyoruz." diye konuştu.
Bu bağlamda Türkiye'nin de yeni ortaklıklar geliştirdiğini hatırlatan Fidan, Türkiye'nin yakın zamanda Üç Deniz Girişiminin stratejik ortağı olduğunu söyledi.
Fidan, Via Carpathia ve Rail Baltica gibi girişimlerin bu ortak isteğin somut yansımaları olduğunu belirterek Türkiye'nin kamu-özel sektör ortaklıklarındaki deneyiminin, girişimlerin çalışmalarına daha fazla katkıda bulunacağını dile getirdi.
"Altyapımıza yatırım yapmaya devam edeceğiz"
Bakan Fidan, söz konusu girişim çerçevesinde Avrupa'daki ortaklarla çalışmayı dört gözle beklediklerini kaydetti.
Ülkeler arasındaki bağlantı işbirliklerinin önemine dikkati çeken Fidan, işbirliklerinin birçok yeni girişim ve projeye kapı açtığını, ulaşım ve enerji koridorlarının yalnızca ülkeler ve kamu-özel sektör arasındaki işbirliğiyle mümkün olduğunu belirtti.
Türkiye'nin bu hedefe bağlı olduğunu vurgulayan Fidan, "Altyapımıza yatırım yapmaya ve mal akışını kolaylaştırmak için gerekli düzenlemeleri yapmaya kararlıyız. Aynı zamanda, komşularımızın ve ortaklarımızın çabalarını desteklemeye devam edeceğiz." ifadelerini kullandı.
"Diplomatik çalışmalarımızın çoğu arabuluculuk üzerine tesis edilmiş durumda"
Fidan, Türkiye'nin bölgede barış ve güvenlik sağlayıcısı durumunda olduğuna işaret ederek şunları dile getirdi:
"Bölgemize baktığımızda pek çok çatışmalar, savaşlar veya işgaller var. Bunların içinde olumlu bir gelişme görmek çok güç. Bizim diplomatik çalışmalarımızın çoğu burada arabuluculuk üzerine tesis edilmiş durumda. Biz bölgemizdeki gerilimi azaltmak istiyoruz ki ortamımız biraz daha sakin, huzurlu ve buradaki bağlantısallık ve ticaret açısından kullanışlı olabilsin.
Bağlantısallık buradaki, uluslararasındaki, bölgelerdeki bağlılık açısından da çok önemli. Bu bizim bölgemiz için de geçerli. O nedenle herhangi bir bağlantısallık projesinde hep şöyle görüyoruz, parçalanmış bir bölgede güven tesis etmek ve buradaki bağlılığı tesis ederken barışı ve refahı da gözetmek durumundayız."
Kalkınma Yolu Projesi'ne değinen Fidan, "Hepimiz için çok önemli bir örnek. Irak Başbakanı Sayın Sudani (Muhammed Şiya es-Sudani) bizlere bu projeyi önerdiğinde biz hemen bu projeyi destekledik. Çünkü Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, bölgesel işbirliğine, sorunların bölgesel sahiplenilmesinin önemine inanıyor. Bu sayede herhangi bir bölgedeki barışın ve kalkınmanın ancak bu şekilde sağlanabileceğini düşünüyor." dedi.
Fidan, Irak'ın son 20 yılında hep bir karışıklığın hakim olduğuna işaret ederek "İlk defa bölgesel olarak bir proje sunulduğunda, tabii ki her tarafın da faydasına olan bir projeyi gördüğümüzde, Irak'ın ilk defa çok uzun zaman sonra bölgede olumlu bir öneri ortaya koyduğunu görüyoruz. Bu, hepimiz için çok önemli bir fırsat." değerlendirmesini yaptı.
Projenin yalnızca yolların fiziksel bağlantısallığından ibaret olmadığını söyleyen Fidan, şunları aktardı:
"Aynı zamanda hepimiz için fiber alanların, buradaki hatların da projeye dahil olması anlamına geliyor. Eğer biz bunu tamamlayabilirsek bu bağlantısallığı artırmış oluruz ve gündemimizi de bu kadar parçalanmış bir bölgede artırmış oluruz. Buradaki doğumuza, batımıza, kuzeyimize, güneyimize baktığımızda son 20 yılda hep savaşlar, hep çatışmalar görüyoruz. Türkiye, politik liderliğimiz sayesinde kendisini bu çatışmalardan uzak tutmayı başardı. Fakat böyle bir zamanda yaşıyoruz, öyle bir çevrede yaşıyoruz ki bizim ticaretimizi, ekonomimizi, işimizi etkiledi."
Fidan, Dışişleri Bakanlığı görevine geldiğinde ilk tedbirinin bölgedeki işle, ticaretle, kalkınmayla ve bağlantısallıkla ilgili olduğuna işaret ederek "Bu, bizim için olumlu bir bağdaşıklık kazandırıyor. Her taraf için kazan-kazan politikasını bizlere gösteriyor. Ben buna çok yürekten inanıyorum." diye konuştu.
Savaşların bağlantısallığa etkisi...
Ukrayna ve Rusya arasındaki savaşın tüm bağlantısallık alanlarını sekteye uğrattığını kaydeden Fidan, enerji ve ulaşım hatlarının tamamen sekteye uğradığını dile getirdi.
Fidan, tarafların yeni bağlantısallık projeleriyle gündeme geldiğini, bu yeni projelerin hayata geçirilmesi için zaman ve kaynak gerektiğini ifade etti.
İsrail'in Gazze'ye saldırılarının sona ermesi gerektiğini ve Gazze halkının temel insani ihtiyaçlara ulaşılabilmesini garanti altına almak zorunda olduklarını belirten Fidan, önceliklerinin savaşı durdurmak olduğunu söyledi.
Fidan, savaşlar nedeniyle bölgedeki ticaret güzergahlarının olumsuz etkilendiğini dile getirdi.
Gelecekte bir çatışma yaşanması durumunda Süveyş Kanalı ve Hürmüz Kanalı'nın durumunun ne olacağına ilişkin soruya yanıtında Fidan, savaşlar ve çatışmaların bölgedeki işbirliklerini etkilediğini vurguladı.