CENEVRE
Birleşmiş Milletlerin (BM) Suriye'deki suçları araştıran Uluslararası Tarafsız ve Bağımsız Suriye Mekanizması (IIIM) Başkanı Robert Petit, Suriye'de Beşşar Esed rejiminin, devrilmeden önce işledikleri suçların delillerini yok ettiğini ancak hala çok fazla kanıt olduğunu bildirdi.
Petit, Suriye'de Esed rejiminin devrilmesi sonucu yaşananlar ve hesap verebilirliğin sağlanması sürecine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Suriye'deki geçici hükümetin Esed döneminde işlenen suçlarla ilgili kanıtların saklanması gerektiğinin farkında olduğunu belirten Petit, tüm sivil toplum aktörlerinin hesap verebilirlik istediğini, rejim ve müttefikleri tarafından işlenen suçların hesabını vermesini umduklarını söyledi.
Petit, "Uluslararası toplumun Suriye'nin geleceğinin bir parçası olarak 'geçiş dönemi adaletinden' bahsettiğini gördük. Dolayısıyla hesap verebilirlik bunun, bu sürecin çok büyük bir parçasıdır. En kısa sürede bunda bir rol oynayabilmeyi umuyoruz." dedi.
Esed rejimi dönemindeki suçların kanıtlarının bulunduğu alanlara veya doğrudan kanıtlara erişemediklerini aktaran Petit, bunun için geçici hükümetten izin almaları gerektiğini kaydetti.
"Geçici hükümetin yetkililerden hala Suriye'ye gelip çalışmamıza izin vermelerini bekliyoruz"
Petit, "21 Aralık'ta bu izni almak için başvurduk. Geçici hükümetin yetkililerden hala Suriye'ye gelip çalışmamıza izin vermelerini bekliyoruz. Onlarla etkileşimlerimiz ve diyaloglarımız devam ediyor. Umutluyuz. Başından beri anlayışlı olduklarını gördük ve bu izni alacağımızı umuyoruz. İzni aldığımızda, çok hızlı bir şekilde konuşlanacağız ve umarım geçiş adaletine yardımcı olabilmek için Suriye'de istikrarlı, uzun vadeli bir varlığımız olur." diye konuştu.
Geçici hükümet yetkililerinin bu suçların delillerini saklamanın öneminin bilincinde olduğunu vurgulayan Petit, yeni yönetimin Adalet Bakanlığının birkaç hafta önce delilleri alan kişilerden ve kuruluşlardan bunları geri getirmelerini isteyen bir kararname çıkarmasının oldukça önemli olduğuna işaret etti.
Petit, "Adalet Bakanlığı, özellikle ulusal veya uluslararası yargı süreçlerinde kullanılacak olması dolayısıyla bu delilleri geri getirmeleri gerektiğini belirtti. Rejim düşmeden ve aktörleri kaçmadan önce birçoğunun delilleri yok ettiğini de biliyoruz. Yakılmış belgelerin parçalarını, parçalanmış sabit diskleri gördük. Açıkça bu delillerin çoğunu yok etme girişimi oldu ancak hala çok fazla delil var. Geçici hükümetin yetkilileri, bu delilleri korumaları gerektiğinin bilincindeler ancak bunun için çok sayıda aktörün çaba göstermesi gerekecek." ifadelerini kullandı.
Bu kanıtların rejim döneminde işlenen suçlara karşı kullanılmasını umduğunu belirten Petit, uzun yıllardır bu suçları işleyen bir rejime karşı en iyi delilleri seçerek bunları yargı sürecine taşımanın önemini vurguladı.
"IIIM, uluslararası standartlara uygun yargı süreçlerini destekleyebilir"
Rejim dönemindeki suçlarla ilgili nasıl bir adalet sürecinin işleyeceğine Suriyelilerin karar vermesinin önemine işaret eden Petit, şunları kaydetti:
"Adaletin onlar için ne anlama geldiğine karar verecek olan Suriyeliler olmalı. Bu, Suriye liderliğindeki bir süreç olmalı. (Rejim dönemindeki suçların yargı süreci için) Kullanılabilecek farklı süreçler var: uluslararası bir mahkeme, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), karma bir mahkeme, olağanüstü duruşmalar ve ulusal mahkemeler gibi. Bunlara karar verildikten sonra uluslararası toplumun yardımcı olabileceğini umuyorum. IIIM kesinlikle yardımcı olabilir ve uluslararası standartlara uygun yargı süreçlerini destekleyebilir."
Suriye'nin, UCM'nin Roma Statüsü'ne taraf olmadığını hatırlatan Petit, UCM'nin yargı yetkisine sahip olabileceği, daha sonra kendi soruşturmalarını yürütebileceği ve sonunda suçlamalarda bulunabileceği veya arama emri çıkarılmasını isteyebileceği farklı yollar olduğunu söyledi.
Petit, "Esed'in, bu iddialara bir şekilde cevap vermesi gerekeceğini düşünüyorum. Uzun zaman alabilir ancak gerçekten bir gün cevap vermesi gerekeceğini umuyorum." şeklinde konuştu.