Cezayir
Fransa tarafından 170 yıldır alıkonulan Cezayirli direnişçilerin naaşlarından 24'ünün Cezayir'e getirilmesi, iki ülke arasında sömürge (1830-1962) dönemine kadar uzanan dosyaların yeniden açılmasına neden oldu.
Direnişçilere ait naaş kalıntılarının başkent Paris'teki İnsan Müzesi'nde tutulması ve Fransa'nın sömürge döneminde işlediği suçlar nedeniyle özür dilemeyi reddetmesi, iki ülke arasında sürekli gerilime yol açtı.
Cezayir yönetimi, dün direnişçilerden 24'ünün naaşını ülkeye getirdi. Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, söz konusu cenazelerin "tabii ve insani şekilde defnedilme hakkından 170 yıl mahrum kaldığını" söyledi.
Direnişçilerin kafatasları ve naaş kalıntılarının ülkeye getirilmesi nedeniyle düzenlenen karşılama töreninde konuşan Genelkurmay Başkanı Said Şengariha ise "Bu kahramanların, sömürgecilerin elinde 150 yılı aşkın süre haksız yere tutulduğunu ve ırkçılık savunucusu lobilerin şantaj ve pazarlık konusu olduklarını" ifade etti.
Fransa'nın elindeki Cezayir arşiv belgeleri
Cumhurbaşkanı Tebbun'un, Arşiv ve Ulusal Hafızadan Sorumlu Danışmanı Abdulmecid Şeyhi de Cezayir haber ajansı APS'ye yaptığı açıklamada, ülkesinin sömürge dönemi arşivlerini geri alma konusunda taviz vermeyeceğini kaydetti.
Şeyhi, Fransa'nın tüm uluslararası normları çiğneyerek 2006'da Cezayir arşiv belgelerinin kamu malı olarak tanımlanmasını öngören bir kanun çıkararak bunları Cezayir'e teslim etmekten kaçındığını vurguladı.
Cezayir makamları ve tarihçiler, sömürge döneminde yüz binlerce arşiv belgesinin Fransa'ya kaçırıldığını ve bunların sadece yüzde 2'lik kısmının geri alınabildiğini belirtiyor.
Fransa ile 4 konuda yürütülen müzakereler
Cezayir yönetimi, Fransa'daki arşiv belgeleri ile direnişçilerin naaş kalıntılarının geri alınması, Fransa'nın 1960-1966 tarihlerinde Cezayir çölünde gerçekleştirdiği nükleer deneylerin kurbanlarına tazminat ödenmesi ve 1954-1962 bağımsızlık savaşı sürecinde kaybolan 2 bin 200 kişiyle alakalı olmak üzere toplam 4 meselede Fransa'yla 4 yıldır müzakereler yürütüyor.
Cezayir Savaş Gazileri Bakanı Tayyib Zeytuni, bu yıl başında yaptığı açıklamada, Fransa'nın ciddiyetsizliği nedeniyle söz konusu müzakerelerin durdurulduğunu söylemişti.
Cezayir her defasında Fransa'dan sömürge döneminde işlediği suçları kabul etmesini ve bunlardan özür dilemesini talep ediyor ancak Paris yönetimi geçmişe bir sünger çekilmesi çağrısında bulunarak bu talebi yerine getirmiyor.
Cumhurbaşkanı Tebbun, 8 Mayıs 1945 katliamının 75. yıl dönümü münasebetiyle halka hitaben yaptığı açıklamada, "Fransa'nın, 1830-1962 arasında öldürdüğü insan sayısının 5,5 milyon olduğunu" ifade etmişti.
Paris'teki müzede 18 bin kafatası bulunuyor
Fransa'nın başkenti Paris'teki İnsan Müzesi'nde dünyanın pek çok yerinden getirildiği belirtilen 18 bin kafatası bulunuyor.
Kimlik tespiti yapılan 500 kafatasından 36'sının 19'uncu yüzyıl ortalarında, Fransa'nın Cezayir'i sömürgesi altına almaya başladığı dönemde öldürülen Cezayirli mücahitlere ait olduğu belirlenmişti.
İnsan hakları örgütleri ve tarihçiler, Fransa'nın 1830-1962 yıllarındaki sömürge döneminde Cezayirlilere yönelik katliamlar gerçekleştirildiğini ve yüz binlerce kişinin tehcir edildiğini belirtiyor.
Cezayir İnsan Hakları Savunma Birliği, Fransız sömürgesi döneminde yaklaşık 10 milyon kişinin öldürüldüğünü kaydediyor.
Kaynak: AA