Ankara
Dünya genelinde her yıl yaklaşık 200 bin yeni vakanın görüldüğü kronik bulaşıcı cüzzam (lepra) hastalığı, Güneydoğu Asya bölgesi ile Güney Amerika kıtası başta olmak üzere 120'yi aşkın ülkede etkisini gösteriyor.
Her yıl ocak ayının son pazar günü olarak belirlenen "Dünya Cüzzam Günü", bu yıl 26 Ocak'a denk geliyor.
Dünya Cüzzam Günü'nün 2025 yılı için seçilen "Birleş. Harekete geç. Ortadan kaldır." teması, cüzzamla ilgili farkındalığı artırmayı, hastaların karşılaştığı zorluklara dikkati çekmeyi ve hastalığı tümüyle bitirmek için toplumları işbirliğine çağırmayı amaçlıyor.
"Birleş" sloganı ile hükümetler, sağlık kuruluşları, sivil toplum örgütleri, toplumlar ve bireylerin bir araya gelmesine duyulan gereksinimin altı çiziliyor.
"Harekete geç" ile halkın cüzzam konusunda eğitilmesi, erken tanı konulması, önleme programları ve hızlı tedavinin uygulanmasının önemi vurgulanıyor.
Dünya genelinde vakaların bitirilmesine işaret eden "Ortadan kaldır" sloganı da Dünya Cüzzam Günü'nün nihai amacı olarak öne çıkarılıyor.
Vakaların en çok görüldüğü Hindistan'da Dünya Cüzzam Günü, özel olarak her yıl Mahatma Gandhi'nin ülkede hastalıkla mücadelesini anmak adına ölüm yıl dönümü 30 Ocak'ta düzenleniyor.
AA muhabiri, cüzzama ilişkin bilgileri Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerinden derledi.
Geçen yılın verileri henüz açıklanmasa da 2023'te dünya genelinde 121 ülkede yeni cüzzam vakaları bildirildi.
Halk arasında "cüzzam" olarak bilinen lepra hastalığı, 2023 yılında 2022 yılına göre yüzde 5'e yakın artış göstererek 182 bin 791 vakaya ulaştı.
Bildirilen cüzzam vakalarının, 55 ülkede önceki yıla kıyasla arttığı tespit edildi. Diğer 55 ülkede azalış gözlenirken 11 ülkedeki vaka sayısı aynı kaldı.
Cüzzam vakalarını bitiren ilk ülke Ürdün oldu
Vakalar, en çok Güneydoğu Asya bölgesinde ve ardından da Güney Amerika kıtasında gözleniyor.
Hindistan, 107 bin 851 yeni vakayla hastalığın en çok görüldüğü ülke oldu. Hindistan'ı 22 bin 773 vakayla Brezilya ve 14 bin 376 vakayla Endonezya izledi.
Aynı yıl dünya genelinde 48 ülkede ise hiç yeni vakaya rastlanmadı.
20 yılı aşkın süredir yeni vaka bildirmeyen Ürdün, cüzzamı ortadan kaldırmayı başaran ilk ülke oldu.
DSÖ Küresel Cüzzam Programı Yöneticisi ve Güneydoğu Asya Bölge Direktörü Saima Wazed, konuyla ilgili açıklamasında "Ürdün'ün bu çok eski hastalığı bitirmesi, halk sağlığı tarihi açısından bir dönüm noktası ve cüzzamı küresel olarak bitirmek adına büyük bir başarı." ifadesini kullandı.
Cüzzam nedir?
İlk defa Norveçli bilim insanı Gerhard Armauer Hansen'ın 1873'te "Mycobacterium leprae" adlı bakteriyi keşfetmesi sonucu "Hansen hastalığı" olarak da adlandırılan hastalık, en başta cildi, periferik sinirleri, üst solunum yolunun mukozal yüzeylerini ve gözleri etkiliyor.
Kuluçka süresi 5 yıl olan kronik bulaşıcı hastalık, yakın ve sık temas sırasında burundan ve ağızdan çıkan damlacıklar vasıtasıyla başkalarına bulaşıyor.
İnsan yaşamının her evresinde ortaya çıkan ve her yıl yaklaşık 200 bin kişiye bulaşan cüzzam, çoklu ilaç tedavisi (MDT) yöntemiyle 6 ile 12 ay arasında değişen süreçte tedavi edilebiliyor.
Tarihi çok eskiye uzanan hastalık, tedavisi ihmal edildiğinde cilt, sinir, uzuv ve gözlerde ilerleyici ve kalıcı hasar bırakabilirken erken aşamalarda tanı ve tedavi, hastalığın sakatlığa dönüşmesini engelleyebiliyor.
DSÖ'nün ihmal edilen tropik hastalıklar (NTD) arasında sınıflandırdığı cüzzam, 120'den fazla ülkede etkisini sürdürüyor.
"Ayrımcılığa maruz kalma korkusu, bazı kişilerin tedaviye yönelmemesine neden oluyor"
DSÖ Cüzzamın Ortadan Kaldırılması İçin İyi Niyet Elçisi Yohei Sasakawa'nın Dünya Cüzzam Günü'ne ilişikin mesajı DSÖ'nün sitesinde yayımlandı.
Sasakawa, 1980'lerde MDT'nin uygulanmaya başlanmasıyla cüzzam tedavisinin kolaylaştığını belirterek, 1991'de Dünya Sağlık Asamblesinin 2000 yılına kadar vakaları 10 binde 1'e indirmeye ilişkin kararını hatırlattı.
Bu hedefe varıldığını kaydeden Sasakawa, 2010 yılına kadar dünya genelindeki ülkelerin çoğunun ulusal ölçekte hastalığı halk sorunu olmaktan çıkardığını belirtti.
Sasakawa, bildirilen yıllık cüzzam vakalarının 1980'lerde 5 milyon civarındayken artık 200 binin altına düştüğünü ifade etti.
Hastalığın tanı ve tedavisinin önündeki engellere değinen Sasakawa, "Ayrımcılığa maruz kalma korkusu, bazı kişilerin tedaviye yönelmemesine neden oluyor." uyarısında bulundu.
Sasakawa, sağlık çalışanlarının cüzzamın belirtilerini tanımaması nedeniyle bazı hastalara yanlış tanı konulduğuna dikkati çekti.
Sağlık sistemlerinin hastalara gerekli yardımı yapabilmesini ve kamuoyunun cüzzama dair farkındalık kazanmasını sağlamak için herkesi işbirliğine davet eden Sasakawa, "İhmal, bilgisizlik veya duyarsızlığın yolumuza çıkmasına izin vermemeliyiz." ifadesini kullandı.
Sasakawa, bu yıl Dünya Cüzzam Günü çerçevesinde DSÖ'nün "Sıfır Cüzzama Doğru" sloganını benimseme çağrısı yaparak cüzzamın unutulmaması gerektiğini vurguladı.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com