Karaman'ın Toroslar'ın üzerinde yer alan Sarıveliler ilçesine bağlı Dumlugöze köyünde, tarımsal ürün olarak bahçelerde üretilen kardelenler, köylülerin önemli geçim kaynakları arasında yer alıyor.
Uzun yıllar doğadan toplanarak satılan kardelenlerin, 1990 yılında koruma altına alınması üzerine köylülerin gelir kaybı yaşamaması için Doğal Hayatı Koruma Derneği ve merkezi İngiltere'de bulunan Fauna & Flora International tarafından "Soğanlı Bitkiler Yerli Üretim Projesi" başlatıldı.
Proje kapsamında pilot bölge seçilen Dumlugöze'de köylülerin evlerinin önündeki bahçelerde ürettikleri kardelenler, 1994 yılından itibaren İngiltere ve Hollanda'ya ihraç edildi.
Ancak, son yıllarda yurt dışından yeteri kadar talep gelmemesi üzerine, üretilen kardelen soğanları sökülmemeye başlandı.
Baharın müjdecisi kardelenlerin açmaya başladığı köylerine doğa dostlarını ve alıcıları bekleyen köylüler, yeni pazar bulunması için yetkililerden destek istiyor.
1990 yılında proje başlatıldıKöyün muhtarı Mehmet Dere, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ormanların içinde yer alan köylerinin adının kardelen çiçeği sayesinde duyulduğunu söyledi.
Kardelen soğanının köylerinin sembolü olduğunu belirten Dere, "1990 yılında başlatılan proje sayesinde köyümüz herkes tarafından biliniyor. Az çok köyümüz kardelenden gelir elde ediyordu. Yalnız son senelerde arayıp soran yok. Köyün içindeki küçük arazilerde kardelenler çoğaldı. Tüccar olmayınca köylü de sökmüyor. Her taraf kardelen çiçeği oldu." diye konuştu.
Kardelen soğanları için yeni pazar arayışına girdiklerini anlatan Dere, şöyle devam etti:
"Daha önce köylülerimiz bu soğanları ormanlık alandan toplayıp satıyordu. Projeden sonra üretmeye başladık. Doğal ortamdaki kardelenlerin üzerindeki baskı kayboldu, nesli tükenmekten kurtulmuş oldu. Şimdi bir arayış içerisindeyiz. Yeniden tüccarlara ulaşmaya çalışıyoruz. Kardelen birçok Avrupa ülkesinde zengin insanların bahçelerini süslüyor. Bizler zengin değiliz ama bahçelerimiz kardelen dolu. Kardelen doğallığın, temizliğin ve narinliğin simgesi. Köyümüz bakir bir alan. Ormanımız, yeşilimiz, deremiz ve misafirperver halkımız var. Her yıl haziran ayında Dumlugöze Kardelen Festivali yapıyoruz. Tüm doğaseverleri, fotoğraf tutkunlarını ve çiçek işiyle uğraşan tüccarları festival zamanında köyümüze bekliyoruz."
"Doğada tehlike altındaki türleri de koruyor"Sarıveliler Belediye Başkanı Hayri Samur ise Dumlugöze'nin Türkiye'de kardelen soğanı tarımının yapıldığı ilk köy olduğuna dikkati çekti.
Türkiye'nin her yerinde endemik soğanlı bitkilerin doğada yetiştiğini, Torosların da bir endemik bitki cenneti olduğunu aktaran Samur, şunları kaydetti:
"Bölgemizde doğada yetişen kardelenlerin çoğu endemik. Soğanları kaçak olarak sökülüp satıldığı için bu türler tehlike altına girmiş. Dumlugöze'deki kardelenler ise köylülerin evlerinin önündeki bahçelerde yetiştirdiği ürünler. Buradaki üretim köylülere gelir sağlarken, doğada tehlike altındaki türleri de koruyor. Şimdi başka yerlerde de üretildiğini duyuyoruz. Köyümüz bunun yetiştirilebileceğini, ticareti için mutlaka doğadan sökülmesi gerekmediğini ispatlamıştır. Ancak iki senedir köylü söküm yapmıyor. Bunun nedeni de yurt dışından talep olmaması. Bunun için görüşmelerimiz devam ediyor. Kardelen soğanı sadece bir süs bitkisi değil. Kozmetik ve ilaç yapımında da kullanılabilen bir ürün. Pazar oluşturulduğunda bölgedeki başka köylerde de üretim yapılabilir. Yeni pazarlar bulabileceğimize inanıyorum. Bunun için çalışacağız."
Köylülerden Aysel Çukur da kardelenleri çok sevdiğini dile getirerek, "Kardelenler dünyanın en güzel çiçekleri. Köyümüzün her tarafı kardelenlerle dolu. İnsanların bu çiçeği görmek için dağ bayır gezmelerine gerek yok. Herkesi köyümüze bekliyoruz." ifadelerini kullandı.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com