İstanbul
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansının (UNCTAD) "Dünya Yatırım Raporu 2025"ten derlenen bilgilere göre, dijital ekonomiye yapılan yatırım hızla büyüyor ve son yıllarda yıllık ortalama 122 milyar dolara ulaştı.
Rapora göre, 2021 ile 2023 yılları arasında dijital ekonomiye yapılan yatırım, küresel doğrudan yabancı yatırımın ortalama yüzde 8,3'ünü aldı.
Gelişmekte olan ekonomilerde, aynı dönemde dijital ekonomiye gelen yıllık doğrudan yabancı yatırımların ortalaması neredeyse iki katına çıktı. Küresel ölçekte büyümenin temel dinamikleri dijital hizmetlerin genişlemesi, yazılım çözümlerine talebin artması, yeni ortaya çıkan teknolojiler ve girişimcilik ekosistemleri oldu.
Raporda dijital ekonomiye yatırım yapmanın faydaları, daha iyi altyapı, vasıflı işler, teknoloji transferi ve daha dinamik inovasyon ekosistemleri olarak öne çıkıyor. Birçok düşük gelirli ülkenin dışarıda kalmaya devam ettiği belirtilen rapora göre, altyapı boşlukları, yüksek yatırım riskleri ve zayıf düzenleyici çerçeveler gibi bazı etkenler yatırımcıları caydırıyor.
Rapora göre, dijital ekonomiye yapılan greenfield (sıfırdan) yatırımlar ise 2020'den bu yana neredeyse üç katına çıkarak 360 milyar dolara ulaştı ve dijital ekonomiye yapılan "greenfield" yatırımlar, tüm "greenfield" projelerin yaklaşık 3'te 1'ini oluşturuyor.
"Küresel doğrudan yatırımlardan aldığımız payı yüzde 1,5'e çıkarmayı hedefliyoruz"
Cumhurbaşkanlığı Yatırım ve Finans Ofisi Başkan Yardımcısı Bekir Polat, söz konusu raporda vurgulanan dijital yatırımlardaki artışın Cumhurbaşkanlığı Yatırım ve Finans Ofisi olarak 2024-2028 dönemine yönelik benimsedikleri stratejik önceliklerle örtüştüğünü söyledi.
Polat, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Strateji belgemizde, küresel doğrudan yatırımlardan aldığımız payı yüzde 1'den yüzde 1,5'e çıkarmayı hedefliyoruz. Bu hedef kapsamında dijital altyapıya dayalı girişimleri, 8 öncelikli yatırım profilimizden biri olarak konumlandırdık. Türkiye, yatırım ortamını güçlendirmeye yönelik yapısal dönüşüm sürecini sürdürerek uluslararası doğrudan yatırımlar açısından cazibesini artırmaya devam ediyor.
2024'te ülkemiz 11,3 milyar dolar uluslararası doğrudan yatırım çekti. Bu rakam, küresel ortalamanın yüzde 8 düştüğü bir dönemde, önceki yıla göre yüzde 5,6'lık bir artış göstererek Türkiye'nin dayanıklılığını ve sürdürülebilir büyümesini ortaya koydu."
Teknoloji girişim ekosisteminin 2010-2020 döneminde 800 milyon dolar, 2020 sonrasında ise toplamda 5 milyar dolar yatırım aldığını anlatan Polat, son 5 yılda teknoloji ve girişimcilik ekosisteminde kayda değer bir atılım gerçekleştiğini aktardı.
Polat, İstanbul'un, Avrupa'nın ikinci, Ankara'nın ise dördüncü büyük oyun merkezi konumuna geldiğini belirterek, "Turcorn 100" gibi programlarla unicorn olma yolundaki girişimler desteklenirken, Türkiye merkezli unicorn şirket sayısında da artış sağlandığını dile getirdi.
"HIT-30 programıyla dijital ekonomi dahil 8 sektörü güçlü teşviklerle destekliyoruz"
Polat, Türkiye'nin AR-GE ve teknoparklar konusunda da güçlü bir altyapıya ve teşvik sistemine sahip olduğunu bildirdi.
2023 itibarıyla 215 bini aşkın tam zamanlı AR-GE personeli görev yaparken, yıllık patent başvuru sayısının 24 bine yaklaştığı bilgisini paylaşan Polat, şunları kaydetti:
"Teknoparklarımız, sağlamış olduğu güçlü altyapı ve teşvikler ile hem yerli hem de uluslararası sermaye için cazip bir ortam sunuyor. Yapay zeka, FinTek ve mobilite alanlarında ise Türkiye ekosistemi hızla büyüyor. FinTek sektöründe açık bankacılık düzenlemeleri ve güçlü bankacılık altyapısı sayesinde önemli ilerlemeler kaydedildi.
Türkiye merkezli FinTek girişimleri, küresel pazarlarda kendilerine yer buluyor. Mobilite alanında TOGG öncülüğünde, elektrikli araç ve akıllı ulaşım teknolojileri gelişirken, yapay zeka çözümleri geliştiren girişimlerimiz de küresel ölçekte rekabetçi hale geldi. Bu çerçevede, tüm bu girişimlerin yatırımcılarla buluşmasını sağlamak ve kolaylaştırmak amacıyla 'Start in Türkiye' web sitemizi yayına aldık."
Kurum olarak, dünya genelindeki tanıtım faaliyetlerine Türkiye'yi "Dijitalin Bağlantı Noktası" olarak konumlandıran bir anlatı çerçevesinde çalışmalarını sürdürdüklerini vurgulayan Polat, dijital dönüşüm temalı yıllık eylem planları ile kamu, özel sektör ve sivil toplum arasında güçlü işbirlikleri geliştirdiklerini, yatırım süreçlerini etkin şekilde desteklediklerini ifade etti.
Polat, "Gelişmiş teknoloji altyapımız ve dinamik girişimcilik ekosistemimizi, dünyanın önde gelen teknoloji merkezlerine taşıyor, bu merkezlerde düzenlenen etkinlik ve fuarlarda girişimcilerimizi ve projelerimizi küresel yatırımcılarla buluşturuyoruz. Ayrıca Sayın Cumhurbaşkanı'mız tarafından duyurulan 30 milyar dolarlık HIT-30 Yüksek Teknoloji Yatırım Programı ile yarı iletkenlerden dijital ekonomiye kadar uzanan 8 stratejik sektörde büyük ölçekli üretim ve AR-GE yatırımlarını güçlü teşviklerle destekliyoruz" dedi.
Teknoloji alanında kritik uzmanlıklara sahip yeteneklerin Türkiye'ye kazandırılması amacıyla başlatılan "Türkiye Tech Visa" programına değinen Polat, bu program ile nitelikli uluslararası iş gücünün Türkiye'deki ekosisteme entegrasyonunun kolaylaştırıldığını söyledi.
Polat, UNCTAD'ın 2025 Dünya Yatırım Raporu'nda vurgulanan dijital yatırım büyümesinin, tüm bu gelişmelerin ve uygulamaların ne kadar isabetli ve kıymetli olduğunu gösterdiğini aktararak, "Sonuç olarak, Türkiye'nin küresel dijital yatırımlardan aldığı payın, sahip olduğu dinamizm ve son yıllarda yakaladığı ivmeyle doğru orantılı olarak artacağını öngörüyoruz." dedi.