Dünyanın geleceğine ışık tutan yolculuk: Ulusal Antarktika Bilim Seferi

7. Ulusal Antarktika Bilim Seferi kapsamında TÜBİTAK, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, Harita Genel Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Anadolu Ajansı, araştırma enstitüleri ve üniversitelerden araştırmacılardan oluşan Türk bilim ekibi, yaklaşık bir ay süresince yaşam alanları olan 80 metrelik Şili bayraklı "Betanzos" isimli araştırma gemisi ile 68 derece güney enleminde bulunan geçici Türk Bilim Kampı'nın bulunduğu Horseshoe Adası'na giderek bilimsel çalışmalarını tamamladı.

Dünyanın geleceğine ışık tutan Türk bilim ekibi, sefer sırasınca kendi çalışma alanları ile ilgili sefer ekibine sunumlar yaparak disiplinlerarası çalışma imkanları konusunda tartışma fırsatı buldu.

Yer bilimleri, yaşam bilimleri, fiziki bilimler ve sosyal bilimler konularında 18 ayrı proje gerçekleştiren bilim ekibine iki ayrı branştan tıp doktoru da eşlik etti. Sefer katılımcısı doktorlar, araştırma projelerini yürütürken, bilim seferi ekibine hem sahada hem de gemide sağlık desteği verdi.

7. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Lideri Kaptan Özgün Oktar, çalışmalara ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2022-2023 Antarktika sezonunun ocak-mart aylarında İstanbul'dan başlayan seferi kapsamında, Brezilya ve Şili'den sonra Antarktika'ya ulaştıklarını ve sonrasında gemi seferine başladıklarını bildirdi.

Yaklaşık bir ay süren gemi seferi kapsamında 18 farklı projenin örnekleme, saha ölçümlemeleri ve diğer çalışmalarını tamamladıklarını aktaran Oktar, "Birçok yabancı bilim üssünü ziyaret ederek Türkiye'nin bölgedeki görünürlüğünü artıracak çalışmalar yaptık. İş birliklerimize yenilerini ekledik. Seferimizde, 3 yabancı araştırmacı ile beraber uluslararası iş birliklerimizin boyutunu arttırmış olduk." dedi.

Oktar, 18 farklı projede çalışma yaptıklarını, yer bilimlerinden fiziki bilimlere, yaşam bilimlerinden sosyal bilimlere kadar birçok projeleri olduğunu anlattı.

Temelde ana araştırma konularının "iklim değişikliği ve insan etkisinin kutup bölgeleri üzerindeki yarattığı farklılıklar" olduğunu vurgulayan Oktar, "Bu kapsamda deniz suyu örneklemeleri, canlı örneklemeleri, mikro canlı örnekleri gibi birçok örnek aldık ve birçok ölçüm yaptık. Türkiye'nin Antarktika'daki varlığı oldukça önemli. Türkiye'nin çalışmalarındaki başarısını dünyaya anlatarak akademik yayınlar ve toplantılarla Türkiye adına katma değer sağlamaya çalışıyoruz." diye konuştu.

Kaptan Özgün Oktar, sefer sırasında deprem haberini aldıklarını da aktararak, şunları kaydetti:

"Bilgi akışının ve iletişimin çok zayıf olduğu bir noktadayız. Ama sefer ekibimiz, uydu telefonları aracılığıyla ülkemizdeki durumu öğrendi. Tabii ki önce herkes sevdiklerini ve akrabalarını arayarak iyi olduklarına emin olmaya çalıştı. Sefer ekibimizin yakın akrabalarının hepsinin iyi olduğu haberini aldık ama maalesef ülkemizde çok sayıda vatandaşımızın hayatını kaybettiğini öğrendik. Ülkemizde devam eden ulusal yas kapsamında biz de Antarktika'daki kampımızda Türk bayrağımızı yarıya indirdik. Elimizden gelenin en iyisini yaparak bilim camiasına ve ülkemize en iyi şekilde hizmet etmek için gayret gösterdik."

Sefer ekibini karşılamak için İstanbul Havalimanı'na gelen 7. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Koordinatörü Prof. Dr. Burcu Özsoy da "asrın afeti" depremle karşı karşıya olduğumuzu ifade ederek, "İklim değişikliğinin en doğru çözümünü Antarktika'da bulabilmemiz ve iklim değişikliğinden etkilenen Antarktika'nın da dünyaya bunu nasıl yansıttığını ölçmek özellikle Türk bilim insanları açısından çok önemliydi. Bilimsel çalışmalarımız başarıyla, hatta başarı üstü çalışmalarla hayata geçti ve şu anda ekibimiz Türkiye'ye ayak bastı. Bilim verilerle çok büyük gerçekleri ortaya koyuyor. Şu an asrın afeti ile karşı karşıyayız." şeklinde konuştu.

7. Ulusal Antarktika Bilim Seferi kapsamında iki ayrı branştan tıp doktoru, hem sahada hem de gemide sağlık desteği verdi.

Ege Üniversitesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Hayriye Elbi, sefer katılımcılarına yönelik meslektaşı Dr. Cenan Hepdurgun ile beraber yürüttükleri projeye ilişkin, "Zor koşullarda çalışan insanların kişilik özellikleri, motivasyonları, böyle bir göreve nasıl hazırlandıkları, uyum özellikleri, motivasyonu oluşturan gelişim özellikleri, tüm bunları test materyali olarak sorguladık. Bunun tüm seferler için uygulanabilir materyal olması için çalışacağız. Ayrıca, seferden önce yolladığımız testlerden sonra görüşmelere başladık. Sefer öncesi ve sefer süresince görüşmemiz oldu. Sefer biterken de dönüş görüşmeleri yapacağız. Döndükten sonra bunları tekrardan değerlendirip bir yeni eğitim ve test materyali hazırlayacağız." ifadelerini kullandı.

Sefer sırasında ve saha çalışmalarında bilim insanlarına destek veren İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Sualtı Hekimliği ve Hiperbarik Tıp Ana Bilim Dalı Asistan hekim ve 7. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Tıp Personeli Dr. Çağrı Can Makar, Antarktika'nın coğrafi kısıtları ve gemi imkanları açısından sınırlı tıbbi kapasite ile çalışıldığının altını çizdi.

"Buraya gelen hiç kimse burada tek bir iş yapmıyor" diyen Makar, "Sadece uzmanlık alanında değil, kişisel olarak da maksimumu verebilecek çalışmalara yardım ediyor. Ben de bu şekilde çalıştım. Hem sahada araştırmacıların yanında onlara destek oldum hem de sahada riskli bölgelerde bulunarak olası sağlık problemlerine hızlı müdahale şansı elde ettim. Şu ana kadar bir kaza ya da aksaklık yaşanmadı. Uzun yolculuk sebebiyle iki kişide jetlag bulgusu, 5 kişide de okyanus dalgalarına bağlı olarak hareket hastalığı görüldü. Ufak tefek yumuşak doku, eklem rahatsızlığı oldu ve tedavisi yapıldı." ifadelerini kullandı.

Dünyanın en soğuk, rüzgarlı ve kurak kıtasında 30 ülkeye ait 100'e yakın bilimsel araştırma üssü bulunuyor.

Türk bilim insanları, Antarktika Yarımadası'nın batısında bulunan Greenwich Adası üzerinde bulunan, 1990 yılında açılan Ekvator'a ait Pedro Vicente Maldonado Üssü'ne TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü'nün sürdürdüğü ikili iş birliği kapsamında ziyarette bulundu.

Ekip, istasyonda bulunan ortak yaşam alanlarını, laboratuvarları ziyaret edere, alanda çalışma yapan bilim insanlarından bilgi aldı.

Kaynak: AA