Edirne
Trakya Üniversitesi, Osmanlı döneminde casusluk olaylarına konu olduğu için "efsane renk" olarak da bilinen "Edirne kırmızısı"nın (Rouge d'Adrinople) elde edilmesinde kullanılan kök boya bitkisi "rubia tinctorum"un yetiştirme alanlarını genişletiyor.
Üniversiteden yapılan açıklamaya göre, "Edirne kırmızısı"nın kent kimliğine kazandırılması amacıyla yürütülen Edirne Kırmızısı Stratejik Eylem Planı kapsamında yetiştirilen "Edirne kırmızısı"nın hammaddesi "rubia tinctorum" bitkisi, köklerini salmaya başladı.
Balkan Yerleşkesi ve Havsa Meslek Yüksekokulunda toprakla buluşturulan kök boya bitkisi, yerel kalkınmaya destek veren bir ürün olarak üniversite koordinasyonunda çoğaltılıyor.
Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu, Havsa Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Mustafa Tan ve özel kalem sorumlusu, Edirne Kırmızısı Projeler Koordinatörü Orkun Akman ile geçen sonbaharda ekimine başlanan arazileri inceledi.
Açıklamada ifadelerine yer verilen Tabakoğlu, Balkan Yerleşkesinde oluşturulan "Kökboya Gen Bahçesi"ne üç Edirne kökenli iki de İran kaynaklı genotiplerden oluşan yaklaşık 200 kökün ekildiğini belirtti.
Yetiştirme çalışmalarının, bu bitkinin, kentin ekonomik değeri olacağını da gösterdiğini aktaran Tabakoğlu, "Bu kökleri ekerek yarattığımız farkındalık giderek büyüyecek ve çiftçilerimiz ile girişimcilerin aradığı, kente katma değer katan bir ürün haline dönüşecek." ifadelerini kullandı.
Havsa Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Mustafa Tan da rubia tinctorum bitkisinin farklı kaynaklardan temin edilen popülasyonların da ilave edilmesiyle gen bahçesindeki koleksiyonunu genişleteceklerini ifade etti.
Daha sonra Yüksekokul bahçesinde, 1000 rubia tinctorum bitkisinin ekildiği araziyi ziyaret eden Tabakoğlu, "Edirne Şartlarında Doğal Boya Bitkisi Kökboyanın Tarımsal Potansiyelinin Belirlenmesi" isimli TÜBAP projesi hakkında bilgi aldı.
Edirne kırmızısının öyküsü
Dünya tekstil sanayisinde önemli bir yere sahip olan Edirne kırmızısı, 15. yüzyılda şehirde kök boya olarak üretildi.
"Tuğla kırmızısının daha parlağı" olarak nitelenen rengi elde eden ve adına "Edirne kırmızısı" diyen iki boya ustası, formülünü bir süre sonra Fransa'ya götürerek bu rengin Avrupa'daki tekstil sanayinde yaygınlaştırılmasını sağladı.
Fransa'da 1740'lı yıllarda üretildikten sonra "Rouge d'Adrinople" (Edirne kırmızısı) adıyla sektörde yer edinen renk, özellikle tekstil alanında kullanıldı.
Edirne'de tarihi yapıların süslemelerinde ve şehrin geleneksel el sanatlarında kullanılan renk, aradan geçen süreçte unutulmaya yüz tuttu.
Kaynak: AA