Washington
Kripto para birimi Bitcoin, El Salvador'da yasal para birimi olarak kullanılmaya başlandı.
Bitcoin'in "yasal bir para birimi" olarak tanınmasına ilişkin yasa teklifinin haziran ayında Kongre'den geçmesinin ardından söz konusu yasa dün itibarıyla yürürlüğe girdi. Böylece para birimi olarak ABD dolarının kullanıldığı El Salvador'da, Bitcoin yasal olarak tedavüle girmiş oldu.
El Salvador, Bitcoin'i resmen tedavüle sokan ilk ülke olurken, ülkede işletmelerin kripto para birimi Bitcoin'i kabul etmesi, şirketler ve vatandaşların vergi ödemelerini dahi kripto para ile yapabilmesinin önünü açtı.
Devlet Başkanı Nayib Bukele, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, 200 yeni Bitcoin daha aldıklarını ve toplamda piyasa değeri 21 milyon dolar olan 400 Bitcoin'leri olduğunu bildirdi. Bukele, hükümetin daha fazla kripto para almayı hedeflediğini de kaydetti.
Tartışmalara neden oldu
Bitcoin'in yasal para birimi olarak kullanılmaya başlanması ülkede tartışmalara neden olurken, anketler, büyük bir kesimin fiyat oynaklığı nedeniyle kripto para biriminin finansal riskleri artıracağı şüphesi taşıdığını ortaya koydu.
El Salvador'da Bitcoin'in "yasal bir para birimi" olarak tanınmasına ilişkin yasa teklifinin haziranda kabul edilmesinin ardından bunun ülkenin kırılgan ekonomisine istikrarsızlık ve gereksiz risk getirebileceği konusunda uyarılarda bulunulmuştu.
Bitcoin'in oynaklığının neden olacağı ekonomik risklerin yanı sıra El Salvador ile finansman anlaşması yapmayı düşünen Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu gibi kuruluşlar, Bitcoin'i resmi bir para birimi olarak kabul etmenin ülkeyi kara para aklama ve diğer yasa dışı finansal faaliyetlere açık hale getirebileceğini belirtmişti.
IMF yetkililerinin temmuz ayında yayımladıkları bir blog yazısında, kripto para birimlerinin yasal olarak kabul edilmesinin makroekonomik istikrar, finansal bütünlük, tüketicinin korunması ve çevreye yönelik riskleri beraberinde getireceğine işaret edilmişti.
"En büyük risklerden biri El Salvador'un kara para aklama cenneti olması"
Orta Amerika Mali Araştırmalar Enstitüsü (ICEFI) Kıdemli Ekonomisti Ricardo Castaneda, AA muhabirine yaptığı açıklamada, El Salvador'un, Bitcoin'i yasal para birimi olarak kabul etmesini bir "deney" olarak niteledi.
Bitcoin'in yasal para birimi olarak kullanılmaya başlanmasına dair ülkenin sağlayacağı faydalar ve maliyetlere ilişkin tek bir teknik araştırma olmadığına dikkati çeken Castaneda, "Böyle cesur bir karar vermek için dikkate alınmamış bir dizi yasal ve mali husus var. En büyük risklerden biri El Salvador'un kara para aklama cenneti olması. Merkez Bankası teknik standartlar yayınlamış olsa da bunlar aslında geleneksel finansal sistem içindeki Bitcoin işlevleri için yapılmış." dedi.
Castaneda, Bitcoin'in temellerinden birinin geleneksel finans sistemi dışında çalışmak olduğunu belirterek, risklerin hala olduğunu vurguladı.
El Salvador'un bir tür "sanal vergi cenneti" olarak kabul edilebileceğini aktaran Castaneda, bir diğer riskin ise finansman kapılarının kapanması olduğunu söyledi.
"İnsanların refahı ile kumar oynamak gibi"
Ricardo Castaneda, bu durumun makroekonomik istikrarı daha da tehlikeye atabilecek ters dolarizasyonun ilk adımı olduğunu vurgulayarak, "Ancak belki de en önemlisi, bu deneyin maliyetinin Bitcoin kullanıp kullanmadıklarına bakılmaksızın tüm nüfus tarafından ödenecek olmasıdır." dedi.
İlk uygulama maliyetinin kamu bütçesinden çıkacak 203,5 milyon dolar olduğuna işaret eden Castaneda, "Yani bu, bir tür sanal kumarhanede insanların refahı ile kumar oynamak gibi..." değerlendirmesinde bulundu.
Castaneda, her şeyin yolunda gitmesi halinde El Salvador'un dünyaya örnek olacağını, ters gitmesi halinde ise bunun bedelini halkın ödeyeceğini söyledi.
Bu tür kararlara, risklerin azaltılmasına imkan sağlayan teknik çalışmaların eşlik etmesi gerektiğini belirten Castaneda, "Geleceğin; sanal para birimlerinin olacağına inanıyorum ancak merkez bankaları tarafından desteklenenlerin..." dedi.
Bitcoin'de günlük oynaklık dün yaklaşık 8 bin dolar oldu
El Salvador'un kripto para birimi Bitcoin'i yasal para birimi olarak kullanmaya başladığı ilk gün teknolojik aksaklıklar yaşandı ve kripto para biriminde 8 bin dolara yakın bir oynaklık oldu.
Bitcoin'in kullanımı için hükümet destekli Chivo Bitcoin uygulaması, Apple ve Huawei dahil olmak üzere çeşitli uygulama mağazalarında ilk başta görülmedi. Devlet Başkanı Nayib Bukele'nin Twitter hesabından yaptığı çağrı sonrası uygulama, internet platformlarında görülmeye başlandı.
Uygulamada, kullanıcı kayıtlarında yaşanan yoğunluk nedeniyle sıkıntılar olurken, Bukele'nin, yine Twitter hesabından El Salvador'daki perakendecilerde Bitcoin kullanarak ödeme yapan insanların videolarını retweet ettiği görüldü.
Bir alışveriş merkezini ziyaret eden Bukele, Bitcoin'in nasıl kullanılacağı konusunda tavsiyelerde bulunurken, "El Salvador, bugün geleceğe doğru büyük bir adım atıyor. Tabuları kırmalıyız. El Salvador, gelişmiş dünyaya doğru ilerleme hakkına sahiptir." dedi.
Bukele, Twitter hesabından yaptığı bir başka paylaşımda da, "Tüm yenilikler gibi, El Salvador'un Bitcoin deneyiminin bir öğrenme süreci var. Her şey bir günde veya bir ayda elde edilemez." ifadelerini kullandı.
Bitcoin'i kabul etmeyen işletmelerin cezalandırılıp cezalandırılmayacağı belirsizliğini koruyor
El Salvador'da, Bitcoin'in dolara dönüştürülmesine ve dijital cüzdan Chivo'dan komisyon olmadan çekilmesine izin veren ATM'ler kurulurken, Bitcoin'i kabul etmeyen işletmelerin cezalandırılıp cezalandırılmayacağı belirsizliğini koruyor.
Bu arada, Bitcoin'in fiyatı, Çin'in kripto para madenciliğine yönelik yaptığı sert düzenlemeden beri dün en oynak gününü yaşadı. Günlük oynaklık yaklaşık 8 bin dolar olurken, bir ara değer kaybı yüzde 20'ye yaklaştı.
El Salvador'un kripto para birimi Bitcoin'i yasal para birimi olarak kullanmaya başlamasının ardından dün 52 bin doların üzerini gören Bitcoin, daha sonra sert düşüşle gün içinde 44 bin doların altına geriledi. Bitcoin, bugün 46 bin doların altında işlem görüyor.
Bu arada, kripto para borsası Coinbase Global platformundaki bazı işlemlerde de gecikmeler yaşandı.
Ülkede en son yapılan anket, El Salvador'da çoğu insanın Bitcoin konusunda şüpheci olduğunu ve gelirlerini nasıl etkileyeceği konusunda endişe taşıdığını ortaya koydu. Ankete göre, El Salvador'da 10 kişiden 7'si Bitcoin kullanımına "katılmıyor" ve doları tercih ettiğini belirtiyor.
Dedeleri Osmanlı pasaportuyla Kudüs'ten Orta Amerika'ya göç eden Filistin kökenli Nayib Bukele, 9 Şubat 2019'daki devlet başkanlığı seçimlerini büyük farkla kazanarak 2024'e kadar bu görevde kalmaya hak kazanmıştı.
6,5 milyon nüfuslu El Salvador'da, ülke nüfusunun üçte biri yoksulluk sınırının altında yaşıyor.
Kaynak: AA