Emtia piyasasında tarife sarsıntısı

Dünya genelinde artan siyasi ve jeopolitik gerilimler emtia piyasasında fiyatlamaları zorlaştırıyor.

Trump'ın, başkanlık görevini devraldığında Meksika ve Kanada'dan gelen tüm ürünlere yüzde 25, Çin'den gelen ürünlere ise ilave yüzde 10 gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu.

Bu durumun dünya genelinde imalat sanayini olumsuz etkileyebileceği ve baz metallere olan talebi azaltabileceği endişesi satış baskısının güç kazanmasına neden oldu.

Analistler, enflasyonla mücadele kapsamında merkez bankalarının uzun süre politika faizlerini son yılların en yüksek seviyesinde tutmasının ardından başlayan gevşeme sürecinin devam ettiğini kaydederek, Trump'ın politikalarının söz konusu mücadeleyi sekteye uğratabileceği riskinin de yatırımcıları endişelendirdiğini ifade etti.

Buna karşın, ABD'nin uygulayacağı olası tarifeler karşısında şu ana kadar herhangi bir ülkenin olumsuz açıklamasının bulunmadığını vurgulayan analistler, yeni bir ticaret savaşı döngüsünün başlamama ihtimalinin piyasalardaki satış baskısını törpülediğini bildirdi.

Çin'in Hunan Eyaleti'nde, dünyanın en büyük altın yataklarından biri keşfedilirken, bu rezervin, altın fiyatları üzerinde uzun vadeli etkileri olabileceği belirtiliyor.

Altının ons fiyatı, hafta başında İsrail ile Lübnan arasındaki ateşkes haberleriyle beraber değer kaybederken, İsrail’in perşembe günü Güney Lübnan’da şüpheliler bulunduğunu bildirerek ateşkesin ihlal edildiğini açıklaması, güvenli liman olarak görülen altının fiyatını pozitif etkiledi.

Dolar endeksinin bu hafta değer kaybetmesi ve artan jeopolitik gerilimler, gümüşün ons fiyatının yükselmesine katkı sağlamasına rağmen, gümüş Kasım ayında son 14 ayın en kötü performansını sergiledi.

Dünya Platin Yatırım Konseyi (WPIC), artan geri dönüşüm oranları ve talepteki yüzde 1'lik düşüşe rağmen, maden arzının kısıtlı kalması nedeniyle küresel platin piyasasının 2025 yılında üst üste üçüncü kez açık vereceğini açıkladı.

Öte yandan, paladyum fiyatları, son haftalarda Rusya'ya yönelik olası yaptırımların arzı etkileyeceği spekülasyonlarıyla önemli dalgalanmalar yaşadı.

Rus madencilik şirketi Nornickel ise hidrojen sentezi gibi yeni teknolojilerin, elektrikli araçların yükselişi nedeniyle azalan tüketime rağmen Çin'in paladyum talebini sürdüreceğini tahmin ederken, Çin'deki üniversiteler ve endüstriyel ortaklarla, paladyumun hidrojen üretimi ve su arıtımı gibi yeni kullanım alanları üzerine projeler yürütüyor.

Ons bazında altın geçen hafta yüzde 2,4 gümüş yüzde 1,9, platin yüzde 1,8, paladyum yüzde 3,1 değer kaybetti.

ABD'nin 47. başkanı seçilen Donald Trump'ın Kanada, Meksika ve Çin'den ithalata yönelik yüzde 25 ve yüzde 10'luk tarifeleri, bu ülkelerin üretim sektörlerini ve ekonomilerini etkileyebileceği endişesiyle baz metallerin fiyatlarının düşmesine neden oldu.

Bir diğer taraftan analistler, ABD ile artan ticaret gerilimleri nedeniyle Çin'in hurda bakır ithalatının önemli ölçüde azalmasını beklendiğini belirtirken, Trump'ın Çin ithalatına yönelik tarife ve vergilerinin, Çinli ithalatçıların ABD'den hurda bakır alımını durdurmasına neden olabileceğini bu durumun da Çin'in hurda bakır ithalatını azaltarak rafine bakır kullanımını artırabileceğini söyledi.

Öte yandan, Avustralya'nın en büyük şirketi BHP, demir cevheri talebindeki düşüşe yanıt olarak bakır üretimine yönelttiğini belirten analistler, Avustralya'daki büyük projeler de dahil olmak üzere küresel çapta önemli yatırımlar planladığını ancak Avustralya hükümetinin enerji yatırımları ve işgücü politikalarının, bu stratejiyi zorlaştırabileceğini belirtti.

Endonezya ise bakır, altın, kalay ve nikel gibi doğal kaynaklarının sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla madencilerin çevresel düzenlemelere ve diğer kurallara uyumunu gözden geçirmeyi planlarken bu incelemelerin üretim kotalarını etkileyebileceği ve nikel arzında değişikliklere yol açabileceği fiyatlar üzerinde etkili oldu.

Baz metallerde tezgah üstü piyasada geçen hafta fiyatlar libre bazında alüminyumda yüzde 1,9 ve nikelde yüzde 1,1 azalırken, bakır yüzde 0,4 kurşun yüzde 2,8, çinko yüzde 3,2 arttı.

Brent petrol, hafta başında gelen İsrail ve Lübnan arasındaki ateşkes haberinin ardından yaşanan düşüşü, ateşkes ihlali suçlamalarının etkisiyle kısmen telafi etti.

Öte yandan, analistler OPEC+, üretim politikalarını görüşmek üzere planlanan toplantısını 1 Aralık'tan 5 Aralık'a ertelemesinin piyasalarda belirsizliğe yol açarak fiyatları arttırdığını kaydetti.

Doğal gaz fiyatları ABD ve Avrupa'daki değişken hava koşulları nedeniyle dalgalı seyretti.

Asya ülkelerinde ise sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) talebi, kış mevsiminin yaklaşmasıyla artış gösterirken, özellikle Çin ve Japonya'nın LNG ithalatındaki artış, küresel LNG fiyatlarını da yukarı yönlü baskı yapıyor.

Bu gelişmelerle beraber Brent petrolün varil fiyatı haftayı yüzde 3,1 düşerken, New York Ticaret Borsası'nda işlem gören doğal gazın İngiliz termal birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 0,1 azalışla tamamladı.

Analistler Avrupa piyasalarında işlem gören Euronext buğday kontratlarında, yatırımcıların Avrupa’daki kötü hava koşulları ve artan küresel talep belirsizliği nedeniyle kısa pozisyonlarını azalttığını, ancak kısa pozisyonların hala yüksek olmasının, piyasa oynaklığının süreceğini işaret ettiğini belirtti.

Öte yandan, Tunus, 100 bin ton ve Cezayir 150 bin ton buğday alımı yaptı. Bu alımlar, Aralık ve Ocak aylarında teslim edilecek ve yerel üretimdeki düşüşü telafi etmek için kullanılacak. Bu alımların yerel stokları artırarak fiyat dalgalanmalarına karşı koruma sağlaması bekleniyor.

Avrupa Birliği, 24 Kasım haftasında 91 bin 201 ton soya fasulyesi ithal ederek geçen yılın üzerine ithalat gerçekleştirdi.

Geçtiğimiz hafta başı ABD Tarım Bakanlığı (USDA), Meksika’nın 2024 ve 2025 yılı için 364 bin 792 metrik ton ve 2025 ve 2026 yılı için 89 bin 298 metrik ton olmak üzere toplam 454 bin 90 metrik ton mısır satın aldığını açıkladı.

Geçen hafta Chicago Ticaret Borsası'nda kile başına fiyatlar buğdayda yüzde 2,7 mısır yüzde 0,5 azalırken, soya fasulyesinde yüzde 0,7 ve pirinçte yüzde 0,5 arttı.

Kahve fiyatlarında, Brezilya'daki olumsuz hava koşulları, Vietnam'daki düşük üretim ve üç yıllık arz açığı fiyatları yukarı taşırken, Avrupalı alıcılar yeni Avrupa birliği (AB) ormansızlaştırma yasalarına uyum sağlamak için çekirdekleri vaktinden erken satın alıyor.

Bazı Brezilyalı çiftçilerin bu yılın mahsulünü teslim etmeyi ertelemeleri, arz sıkışıklığına ve alıcıların finansal kayıplarına neden oldu.

Öte yandan, Hindistan'ın 2024 ve 2025 yılı için şeker fabrikalarının etanol üretim kısıtlamalarını kaldırması şeker fiyatlarını baskı altında bırakırken bu durumun Hindistan'ın şeker ihracat kısıtlamalarını uzatabileceği anlamına geliyor.

ABD'de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange'de ise libre bazında fiyatlar, şekerde yüzde 1,3 azalırken, pamukta yüzde 1,4 yükseldi. Kahve ise geçen hafta yüzde 6 değer kazanarak 47 yılın zirvesine ulaştı. Kakaonun ton başına fiyatı haftayı yüzde 3,38 artışla tamamladı.

Kaynak: AA