WASHINTON (AA) - GÜLBİN YILDIRIM - ABD Başkanı Donald Trump'ın Fed Guvernörü Jerome Powell'ı bankanın başkanlığına aday göstereceğine yönelik beklentiler güçleniyor. Fed’in şu anki Başkanı Janet Yellen ve Stanford Üniversitesi Ekonomi Profesörü John Taylor, Trump’ın merceğindeki diğer isimler.
Küresel piyasalarda son dönemde en çok sorulan soru, dünya ekonomisinin en önemli aktörlerinden Fed'in başına kimin geçeceği. Fed’in para politikası, Amerikan ekonomisi, doların değeri, küresel sermaye akışları gibi birçok açıdan büyük önem taşıyan bu seçimi, ABD Başkanı Donald Trump yapacak.
Beyaz Saray, geçtiğimiz günlerde Trump'ın mevcut Fed Başkanı Janet Yellen, Fed Guvernörü Jerome Powell, Stanford Üniversitesi Ekonomi Profesörü John Taylor, eski Fed Guvernörü Kevin Warsh ve Ulusal Ekonomik Konsey Direktörü Gary Cohn olmak üzere beş kişiyi değerlendirdiğini teyit etmişti.
Buna karşın, Trump hafta sonunda Amerika'nın muhafazakar televizyon kanalı Fox News’e verdiği mülakatta şu an Powell, Taylor ve Yellen’i değerlendirdiğini söylemişti.
“Birçok insan Fed başkanlığı adaylarının, Powell ve Taylor olmak üzere ikiye düştüğünü söylüyor ancak çok beğendiğim Yellen’le de görüştüm. Onu gerçekten çok beğeniyorum. Dolayısıyla şu an değerlendirdiğim 3 kişi var” ifadelerini kullanan Trump’ın başkan adayını, 3 Kasım’da çıkacağı Asya gezisi öncesinde açıklayacağı tahmin ediliyor.
Powell, Yellen ve Taylor'ın profilleri, Başkan Trump’ın tanımıyla "çok önemli seçiminde" kuşkusuz büyük rol oynacak.
AA muhabirinin Predictit adlı online bahis sitesinden derlediği verilere göre, Fed Guvernörü Jerome Powell'a şu an yüzde 55 şans veriliyor. Powell'ı Janet Yellen yüzde 18 ve John Taylor yüzde 15 ile izliyor.
Powell, Yellen'in devamı olurSon günlerde Fed başkanlığına en yakın isim olarak görünen Powell'ı öne çıkaran faktörlerin başında Cumhuriyetçi Parti'yi ve Donald Trump'ın ekonomi hedeflerini desteklemesi geliyor.
George H.W. Bush döneminde ABD Hazine Bakanlığı'nda görev yapan Powell’ın finans alanında özel sektör deneyimi de bulunuyor. Powell, kamu görevlerinden önce uzun süre Dillon, Read & Co ve Carlyle Group gibi yatırım şirketlerinde çalıştı.
Ayrıca, para politikası açısından Yellen ile aynı çizgide olan Powell'ın piyasalarda büyük bir dalgalanmaya yol açmayacak olması, Beyaz Saray’ın kendisini aday göstermek için önemli bir başka neden.
ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin'in yakından tanıdığı Powell'ı Trump'a tavsiye ettiği de Amerikan basına yansıyan detaylardan. Senato’nun onayı konusuna gelince, Powell, eski Başkan Barack Obama tarafından atandığı için Demokratlardan da destek bulması muhtemel. Dolayısıyla onaylanması konusunda sorun yaşanması beklenmiyor.
Piyasaların gönlü Yellen'den yanaObama'nın aday göstermesinin ardından Senato'nun onayıyla 2014 yılının ocak ayında görevine başlayan Janet Yellen, Fed'in ilk kadın başkanı olma özeliğini taşıyor. Küresel yatırımcılar, politikacılar ve akademisyenler, Fed'in Yellen döneminde uyguladığı para politikasının başarılı buluyor. Fed'in Aralık 2015’te kademeli sıkılaştırmaya başladığı günden bu yana piyasalarda "taper tantrum" tarzı dalgalanmaların yaşanmaması, ABD ekonomisi rayından çıkmadığı gibi Fed'in ikili hedeflerinden işsizlik son 16-17 yılın en düşük seviyelerine gerilemesi, Yellen’in başarısını tasdik eden göstergeler arasında sıralanıyor.
Bu nedenle, Fed’in başarılı giden para politikasında belirsizlik istemeyen yatırımcılar, Trump’a "Derenin ortasındayken at değiştirilmesin" çağrısında bulunuyor. Beyaz Saray da piyasaların gönlünün Yellen'den yana attığının farkında ve bu durum kendisinin ikinci kez başkan seçilmesini dahi sağlayabilir.
Buna karşın, finansal regülasyonlar konusundaki görüşlerinin Trump yönetiminin hedefleriyle tam örtüşmemesi ve bazı Cumhuriyetçilerin muhalefeti, Yellen'in vedasını da getirebilir.
Trump yönetimi, Obama döneminde hayata geçirilen finansal regülasyonların önemli bir kısmını iptal etmek istiyor. Yellen ise özellikle küçük ve orta ölçekli finansal kurumlarta yönelik regülasyonların azaltılmasına sıcak baksa da stretejik öneme sahip büyük bankalara yönelik sermaye zorunluluklarının gevşetilmesine karşı çıkıyor.
Yellen, yeniden seçilmezse Fed başkanlığına 3 Şubat 2018 tarihinde veda edecek ancak yönetim kurulu üyeliğini 31 Ocak 2024 tarihine kadar sürdürebilir. Bununla birlikte, Trump'ın Yellen'i ikinci kez atamaması çok nadir yaşanan bir durum olarak ABD tarihine geçecek.
Başkan Yardımcısı Pence, Taylor’ı destekliyorStanford Üniversitesi Ekonomi Profesörü John Taylor, başkan adayları arasındaki en şahin isim. Makroekonomi ve para politikaları üzerine yaptığı çalışmalarla ekonomi literatürüne önemli katkıları olan Taylor, geliştirdiği para politikası kuramı (Taylor Kuralı) nedeniyle Fed'in bağımsızlığının daraltılmasını isteyen bazı Cumhuriyetçilerin gözdesi. ABD basınında çıkan haberlere göre, Başkan Yardımcısı Mike Pence, Taylor'ı destekleyenler Cumhuriyetçiler arasında bulunuyor.
Bununla birlikte, Trump’ın düşük faiz oranlarını tercih etmesinin Taylor için dezavantaj olabileceği tahmin ediliyor. “Taylor Kuralı”na göre, reel faiz oranı enflasyonun 1,5 katına eşit olmalı. Bu Fed’in şu anda yüzde 1,25-1,50 aralığındaki faiz oranının yüzde 4 civarında olması anlamına geliyor.
Farklı senaryolar da varBaşkan Donald Trump’ın, Fed Başkanı adayını önümüzdeki 10 gün içinde, muhtemelen Asya gezisine çıkmadan önce 2 - 3 Kasım'da açıklaması bekleniyor.
Fox mülakatında birkaç farklı senaryoyu gözden geçirdiğini söyleyen Trump’ın Fed’in başkan ve başkan yardımcılığı görevlerine aynı anda atama yapabileceğine dair söylentiler de bulunuyor. Bu söylentilerden biri, Trump’ın Powell’I başkan ve Taylor’ı başkan yardımcılığına aday göstererek kabinesindeki herkesi mutlu etmeye çalışacağını iddia ediyor.
Bununla birlikte, Yellen’in ikinci kez başkan seçilmesi, Powell’ın başkan yardımcılığına atanması ve Taylor’a Yönetim Kurulu üyeliği verilmesi de mümkün görünüyor.
Fed’in Yönetim Kurulu’nda şu an üç boş koltuk bulunuyor. Fed’in başkan yardımcılığı ise Stanley Fischer’ın istifasıyla ekim ortasında boşalmıştı.
Piyasaların tepkisi ne olur? Şu anda Fed’in yeni lideri olmaya en yakın isim gibi görünen Powell’ın resmi olarak seçilmesinin, piyasalarda olumlu karşılanması bekleniyor. Bunun nedeni, Powell’ın para politikası açısından Yellen’in devamı olarak algılanması.
Fed Başkanı Yellen’in ikinci kez seçilmesi halinde, piyasalarda bir rahatlama yaşanması beklenirken, fiyatlamalarda fazla değişiklik öngörülmüyor.
Öte yandan, Taylor’ın Fed başkanlığına seçilmesi piyasalarda faiz artırımının hızlanacağı beklentisine neden olabilir. Bu durum, ilk aşamada dolarda artışa, altın ve hisse senetlerinde düşüşe yol açabilir. Bununla birlikte, Taylor’ın Senato’dan onay alması kolay almayacağından belirsizlik fiyatlamaları tersine de çevirebilir.