İstanbul
DEİK Türkiye-Afganistan İş Konseyi Başkanı Mehmet Samet Öztürk, Anadolu Ajansının Global İletişim Ortağı olduğu fuar kapsamında gerçekleştirilen forumda yaptığı konuşmada, Afganistan ve Türkiye'nin tarih boyunca derin bağlara ve ticari ilişkilere sahip olduğunu, bu güçlü tarihi bağın bugün ekonomik ve ticari ilişkilerin temel motivasyonunu oluşturduğunu belirtti.
Afganistan'ın stratejik konumuyla Güney Asya, Orta Asya ve Orta Doğu arasında doğal bir köprü görevi gördüğüne işaret eden Öztürk, şunları kaydetti:
"Afganistan genç nüfusu, zengin maden yatakları, enerji potansiyeli, tarım alanlarıyla bölgesel kalkınmada kritik bir role sahip. Türkiye ise güçlü üretim altyapısı, ihracat kapasitesi, lojistik avantajları ve küresel ölçekte rekabet gücüyle Afganistan'ın kalkınma vizyonuna katkı sağlayabilecek en önemli ortaklardan biri. DEİK Türkiye Afganistan İş Konseyimiz 2002 yılından bu yana Türk ve Afgan iş insanlarını ve devlet yetkililerini bir araya getiren iş forumları, yuvarlak masa toplantıları, seminerler, webinarlar, heyet ziyaretleri ve ikili görüşmeler gibi çeşitli etkinlikler düzenleyerek iki ülke arasında ekonomik ilişkilerin gelişmesine katkı sunmaktadır."
İş konseyinin Afganistan'daki karşı kanaat kuruluşu Afganistan Ticaret ve Yatırım Odası ile yakın temaslarını sürdürdüğünü bildiren Öztürk, "Afganistan yetkilileriyle görüşmelerimizi sürdürmekteyiz. Türk iş insanlarına her fırsatta Afganistan'daki imkanları anlatmaya gayret ediyoruz. Türkiye, Afganistan İş Konseyi olarak hedefimiz ticareti geliştirmek, yatırımları teşvik etmek, özel sektörlerimiz arasında doğrudan iletişim kanalları kurmak, projeleri somutlaştırmaktır." ifadelerini kullandı.
Öztürk, iki ülke arasında ekonomik işbirliğinin kurumsal bir zemine oturduğunu, son yıllarda tüm bölgesel ve küresel zorluklara rağmen Afganistan ile işbirliği yapmak isteyen Türk firmalarının sayısının arttığını anlattı.
Enerji, altyapı, inşaat, lojistik, telekomünikasyon, madencilik, tarım ve gıda gibi birçok alanda ciddi bir potansiyel olduğunu dile getiren Öztürk, "İş Konseyi olarak iş dünyamızın Afganistan'da daha güvenli ve planlı bir şekilde faaliyet gösterebilmesi için gerekli koordinasyonu sağlamaya devam edeceğiz." dedi.
Öztürk, bu toplantının sonucunda yeni iş ortaklıklarının kurulmasını, karşılıklı ticaretin artmasını, yatırım projelerinin netleşmesini ve özellikle her iki ülke arasında sürdürülebilir bir ekonomik köprü oluşturacak somut adımlar atılmasını beklediklerini dile getirdi.
Afganistan'ın zor bir dönemden geçtiğini belirten Öztürk, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Her zor dönem aynı zamanda yeni bir yapılanma ve kalkınma fırsatı doğurmaktadır. Türk iş dünyası geçmişte olduğu gibi bugün de Afganistan'ın yanında durmaya, yatırım yapmaya ve kalkınma projelerinde yer almaya hazırdır. Bölgede barış ve istikrarın güçlenmesi, ekonomik gelişmeyi hızlandıracak, ekonomik gelişme ise barışın daha sağlam temellere oturmasını sağlayacaktır."
Ticaret Bakanlığı Asya ve Pasifik Ülkeleri Dairesi Başkanı Çağatay Özden de Ticaret Bakanlığı olarak Afganistan ile ticari ilişkilerin dengeli ve sağlıklı bir şekilde gelişmesi için birçok faaliyet yürüttüklerini aktardı.
Özden, "2024 yılı itibarıyla bizdeki kayıtlara göre yaklaşık 245 milyon dolarlık ticaret hacmimiz var. 2025 yılının ilk 10 ayında Türkiye'nin Afganistan'daki ithalatı yaklaşık yüzde 80 arttı. Bu da yaklaşık 45 milyon dolara tekabül ediyor. Önemli bir ivmelenme var." şeklinde konuştu.
Afganistan Ticaret ve Yatırım Odası Başkan Yardımcısı Habibullah Omar ise hedeflerinin düzenli, şeffaf amaç odaklı işbirlikleri ile öncelikli seviyelerin üzerine çıkmak olduğunu kaydetti.
Geleneksel ticaret seviyelerinin ötesine geçip gerçek bir ortaklık dönemine girme zamanı geldiğini ifade eden Omar, şöyle konuştu:
"Helal ürünlerde ortak yatırımların hayata geçirilmesi, Afganistan'da ambalajlama ve işletme sanayilerinin geliştirilmesi, Türkiye'de deneyim ve teknoloji transferi yapılması ortak tedarik zincirlerin oluşturulması; iki taraf için sürdürülebilir, ekonomik faydalar sağlayacaktır. Afganistan ve Türkiye arasında ikili ticaret hacminin 500 milyon dolar ile 1 milyar dolar seviyesine çıkacağına yürekten inanıyoruz. Karşılıklı güven, doğru planlama ve etkin faaliyetleri gerçekleştirebilecek açık uygulanabilir yol haritasıdır. Bir köprü bulmaya hazırız. Karşılıklı güven, doğru planlama ve etkin faaliyetlere tamamen gerçekleştirebilecek açık bir yol haritasıdır. Yatırımcıları fırsatı değerlendirmeye, yeni ortaklıklar kurmaya ve helal ekonomiyle yapıcı işbirliğine dayalı gelecek inşa etmeye davet ediyorum."
"Türk müteahhit firmaları Yemen'de 1,5 milyar doların üzerinde proje üstlendi"
Türkiye-Yemen İş Forumu'nda konuşan Ticaret Bakanlığı Orta Doğu Ülkeleri Dairesi Başkanı Sabahaddin Tarhan, forumun Türkiye ile Yemen arasındaki ticari ilişkilere yeni bir sayfa açacağına inandığını belirterek, "2024'te iki ülke arasındaki ticaret hacmi 242 milyon dolar olarak gerçekleşti, bu yılın ilk 10 ayında ticaret hacmimiz 550 milyon doların üzerine çıktı." dedi.
Tarhan, üçüncü ülkelerden yapılan transit işlemler de dahil edildiğinde aslında bu ticaretin görünenden 2 ya da 3 kat daha büyük olduğunu tahmin ettiklerini, aynı zamanda ticarette müteahhitlik hizmetlerinin önemli bir yer tuttuğunu ifade etti.
Türk müteahhitlik firmalarının Yemen’de bu zamana kadar 1,5 milyar doların üzerinde 17 proje üstlendiğini dile getiren Tarhan, bu projelerin önemli bir kısmının enerji üretimi, petrokimya ve LNG tesisleri olduğunu belirtti.
"Yemen’e uzanan ticaret köprüsü oluşturuyoruz"
DEİK Türkiye-Yemen İş Konseyi Başkanı Abdullah Eriş de DEİK çatısı altında 153 iş konseyinin faaliyetlerini aralıksız sürdürdüğünü, bu konseylerden biri olan DEİK Türkiye - Yemen İş Konseyi'nin 15 yıldır kesintisiz olarak görevini devam ettirdiğini kaydetti.
Eriş, Yemen’de 10 yılı aşkın süredir devam eden iç savaş sebebiyle çalışmaları ağırlıklı olarak Türkiye’de yaşayan Yemenli iş insanlarıyla yürüttüklerini belirterek, "Türk iş dünyası olarak Yemen’e uzanan bir ticaret köprüsü oluşturuyor, ihracatın sürekliliğini sağlamak için tüm imkanlarımızla destek veriyoruz. Konsey olarak, iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirmek, ticaret ve yatırım fırsatlarını artırmak için çalışmalarımıza kararlılıkla devam ediyoruz." ifadelerini kullandı.
Yemen'in, uzun ve kadim bir tarihi mirasa sahip olmasının yanı sıra stratejik konumuyla da bölgenin en önemli merkezlerinden biri olduğuna dikkati çeken Eriş, sözlerini şöyle tamamladı:
"İhracat ve ithalat potansiyeli oldukça yüksek olan Yemen, aynı zamanda coğrafi yapısıyla turizm ve balıkçılık sektörlerinde önemli bir rol oynamakta. Türkiye’den Yemen’e ihraç edilen başlıca ürünler, gıda ürünleri, hububat, un, şekerli ve pastacılık mamulleri, temizlik ürünleri, elektrikli ev aletleri ve halılar. Yemen’den Türkiye’ye ise ağırlıklı olarak balık ve su ürünleri ithal edilmektedir. Bu forumun, iki ülke arasındaki ticari ilişkiler için yeni fırsatlar yaratacağına ve işbirliğimize önemli katkılar sunacağına inanıyorum."