Çalışma hayatında son yıllarda bazı değişiklikler yaşandı. Klasik çalışma biçiminden farklı olan gündelikçiler, taksi ve dolmuş şoförleri, turizm rehberleri için farklı sigortalılık yöntemleri hayata geçirildi. Ayrıca genç jenerasyon, aynı anda birden çok iş yapabildiği gibi bunların bir bölümü işçi, bir bölümü girişimci statüsünde olabiliyor. Örneğin bir şirkette sigortalı olarak çalışırken diğer yandan arkadaşları ile kurduğu bir yazılım şirketinde bir uygulama için kodlama dili yazabiliyor veya ortağı olduğu bir reklam ajansında fikirler üretebiliyor. Bu gibi durumlara ilişkin 2011’de bir değişikliğe gidildi ve aynı anda birden çok statüde sigortalılık mümkün hale geldi.
ÖNCEDEN TEKLİK ESASTI
Özellikle part-time çalışmanın yaygınlaşması ve Bağ-Kur kapsamının genişlemesiyle birden çok statüde sigortalı olunması durumları artmaya başladı. Çakışma halinde hangi sigortalılık statüsünün geçerli olacağının ve prim ödenmesinin mümkün hale gelmesi için çalışmalar yapıldı. Artık kişinin aynı anda hem bir işverene bağlı çalışması, hem de mesai dışında kendi adına açtığı büfede olması halinde hem işveren tarafından SSK’ya, hem de kendi adına Bağ-Kur’a prim ödenmesi mümkün hale geldi. Bu durumda hem Bağ-Kur’a, hem SSK’ya prim ödenmiş oluyor, ancak kişi SSK’lı sayılıyor. Bu durumun kişiye katkısıysa emekli aylığının yüksek olması. Hem prim ödediği günler, hem de ödediği prim miktarı artan kişinin emekli aylığı da yükseliyor.
YARGITAY DA DESTEKLİYOR
Yargıtay geçtiğimiz ay verdiği bir kararında SGK’nın 2011 yılından bu yana uyguladığı bu yöntemin İş Hukuku açısından da sorun oluşturmadığına hükmetti. Mesai saati dışında bir arkadaşına yardım için çalışan kişinin işyerindeki düzeni aksatmamak ve performans düşüklüğüne neden olmamak kaydıyla işten çıkartılamayacağını vurguladı. Dolayısıyla aynı anda hem işçi, hem de kendi işinin patronu olan bir kişi mesai saatlerini aksatmamak ve performansını düşürmemek kaydıyla mesai saatleri dışında kendi işini kurup çalışabilir. Ancak rekabet etmeme ve gizlilik şartlarına uyulması şart. SGK bu durumda kişinin Bağ – Kur’a primi ödemesini ve emekli maaşının yüksek olmasını sağlıyor.
Kendi işyeri olan işe girerse
Bu durumun tersi halinde ise, yani kendi şirketi olan veya Bağ – Kur’lu olmayı gerektirecek şekilde şirket ortaklığı bulunan bir kişi, başka bir işveren yanında işe girip çalışmaya başlarsa otomatik olarak Bağ-Kur’luluğu sonlandırılıyor ve bu kişi adına SSK’ya tabi olarak prim ödenmeye başlanıyor. Yani iş bulup çalışmaya başlayan bir dükkan sahibi kendi dükkanını kapatmadan veya başka birisinin üzerine devretmeden çalışabiliyor. Diğer yandan kişi isterse dilekçe vererek Bağ-Kur’a tabi prim ödemeye devam edebiliyor. Bu durumda da kişi Bağ-Kur’a prim ödemiş olsa bile SSK’lı sayılıyor.
Emekli Sandığı'ndan emekli olur
Aynı anda devlet memuru olan ve kısmi süreli bir şekilde 657 sayılı Kanunun izin verdiği bir işte çalışan kişi, hem SSK’ya, hem emekli sandığına prim ödüyor olsa bile 4/c’li yani memur olarak sigortalı kabul ediliyor. Dolayısıyla SSK – Bağ – Kur çakışmasında SSK’nın, Emekli Sandığı ile SSK ve Bağ – Kur çakışmasında ise Emekli Sandığının önceliği var. Hangi statünün önce başladığına bakılmaksızın bu üstünlükler geçerli.
Kendi işinden SSK’lı olunamaz
Sık karşılaşılan bir diğer durum ise SSK’lı olarak emekli olmanın avantajından dolayı kişilerin kendilerini kendi şirketinden SSK’lı olarak göstermeleri. Bu durumda kişi hem Bağ – Kur’a, hem SSK’ya prim ödemiş olsa bile Bağ – Kur’lu sayılır ve SSK’dan emekli olamaz.
Okan Güray Bülbül - Akşam gazetesi
dikGAZETE.com