Ankara
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ), Hürjet Jet Eğitim ve Hafif Taarruz Uçağı'nın test ve değerlendirme faaliyetlerinde kullanmak üzere mühendislik simülatörü geliştirdi.
TUSAŞ, tasarımından üretime tüm süreçleri kendi öz kaynakları ve milli imkanlarıyla yürüttüğü Hürjet Projesi'ni yoğun şekilde sürdürüyor.
Proje kapsamında Hürjet'in test ve değerlendirme faaliyetlerinde kullanmak üzere "Hürjet 270" adı verilen mühendislik simülatörü geliştirildi.
Yapay zeka altyapısıyla donatılan simülatör, test pilotlarından alınan geri bildirimlerle Hürjet tasarımının ergonomisine katkı sağlayacak, ileride geliştirilecek eğitim simülatörü için de veri toplanmasına imkan sağlayacak.
Simülatörle ayrıca pilotların test çalışmaları esnasında karşılaştıkları hataların anlık tespit edilmesine katkıda bulunulacak. Böylece geliştirme aşamasında mevcut riskler belirlenerek elimine edilecek.
Birebir Hürjet kokpitinin daha az maliyetli parçalarından oluşan simülatör, son teknolojik gelişmeleri barındırıyor.
Gerçek zamanlı yazılımlar sayesinde, tasarım mühendisleri için pilot girdilerini gerçek uçuş senaryolarından alabilecekleri test imkanını sağlayan simülatör, sunduğu geniş görüş açısıyla ebat ve özellikleri bakımından mühendislik geliştirme simülatörü olarak savunma sanayisinde ilk olma özelliğini taşıyor.
"İnsan gözü çözünürlüğü" sunan en güncel artırılmış gerçeklik ve "karma gerçeklik" teknolojileri kullanılan simülatörle, gözlük takılı olduğunda dışarıda görülen gerçek görüntünün üzerine sanal bir görüntü bindirilmesine imkan tanınıyor.
Bu teknolojiler sayesinde tüm geliştirme konseptleri detaylı ve güvenli şekilde test edilebilecek.
Hürjet 270 simülatörünün gerçek zamanlı senaryolarla Hürjet'in geliştirilmesine katkı sağlaması öngörülüyor.
TUSAŞ Prototip Başkanlığı tarafından üretilen simülatörün aviyonik ve uçuş kontrol yazılımları, ekranları, kokpit bileşenleri ile haberleşen ekipmanlarının tüm entegrasyonu da milli olarak yine TUSAŞ bünyesinde tamamlandı.
Pilot deneyimi tasarıma yön verecek
TUSAŞ Uçak Projelerinden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Atilla Doğan, yaptığı açıklamada, Hürjet'in, Türkiye'nin sesten hızlı ilk jet uçağı olacağını söyledi.
Hürjet mühendislik simülatörünün projeye yapacağı katkılara ilişkin bilgi veren Doğan, şunları kaydetti:
"Hürjet'i sıfırdan tasarlayacağız, 2 prototip üreteceğiz ve 2022 sonunda ilk prototiple uçmayı planlıyoruz. Uçak henüz üretilmeden, montajı başlamadan uçuş kontrol algoritması ve yazılımını, aviyonik yazılımlarını geliştirmiş olmamız gerekiyor.
Hürjet için geliştirdiğimiz 270 derece mühendislik simülatörü bizlere uçuş kontrol algoritması ve yazılımı ve aviyonik yazılımlarını test pilotlarının girdileriyle yapmak için büyük kabiliyet sağlıyor ve bu kabiliyeti ülkemize kazandırmış olduk.
Bu simülasyon ortamının bir diğer önemli katkısı da uçak henüz ortada yokken 'hesaplamalı akışkanlar dinamiği' destekli, rüzgar tüneli testleriyle doğrulanmış uçuş mekaniği modelini içeriyor ve uçağın gerçeğe yakın uçuş hissiyatını test pilotlarımıza ve tasarım mühendislerimize sağlıyor olmasıdır.
Mühendislerimizin tasarımı yaparken pilotlardan edinecekleri girdileri harmanlayarak tasarımı olgunlaştırmaları ve çalışmalarını zamanında yetiştirmeleri için üretilen mühendislik geliştirme simülatörü altyapısı ülkemiz için bir ilk oluyor."
Bu altyapıyı TUSAŞ mühendislerinin koordinesinde kısıtlı bir bütçe ve kısa süre içinde gerçekleştirdiklerine işaret eden Doğan, "Bu anlamda TUSAŞ mühendislerimiz sadece hava aracı geliştirme değil, bu türden altyapıları geliştirme anlamında çok güzel bir performans ortaya koydular.
Bu türden altyapılar oluşturma konusunda da önemli kabiliyetler kazanıldı." dedi.
Kaynak: AA