İzmir
İzmir Bakırçay Üniversitesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şermin Tağıl, iklim değişikliğinin etkilerinin Türkiye'de her geçen gün daha belirgin hale geldiğini, bu nedenle yaz mevsiminin kuraklık ve aşırı sıcaklarla geçeceğinin artık güçlü bir ihtimal olarak karşılarına çıktığını söyledi.
Avrupa Birliğine bağlı Copernicus İklim Değişikliği Servisi'ne göre, küresel ortalama hava sıcaklığı ocak ayında 13,23 derece olarak ölçüldü. Bu veri, 1991-2020 dönemi ortalamasının 0,79 derece üzerinde en sıcak ocak ayı olarak kayıtlara geçti.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre ise Türkiye genelinde 1991-2020 arasında 2,9 olarak ölçülen ocak ayı ortalama sıcaklığı, bu yılın ocak ayında 5,5 derece ile mevsim normallerinin 2,6 derece üzerine çıktı.
Ocak 2025, son 55 yılın en sıcak üçüncü ocak ayı oldu.
Türkiye'de 15-16 Mart tarihlerindeki sıcak hava dalgasında ülke genelinde yaz mevsimini andıran günler yaşandı.
Mart ayı boyunca Türkiye genelinde 13 il ve 17 ilçede sıcaklık rekorları kırıldı. İzmir'de ise 15 Mart'ta 31,1 dereceye ulaşan sıcaklık, 1938'den bu yana mart ayında kaydedilen en yüksek sıcaklık oldu.
Türkiye normalde sıcak geçen nisan ayında ise adeta kışı yaşadı. Birçok kentte kar yağışı ve olumsuz hava koşulları nedeniyle eğitime ara verildi. Nisan ayında hava sıcaklığının sıfır derecenin altına düştüğü ve kar yağışının yaşandığı birçok ilde zirai dondan pek çok tarım ürünü etkilendi.
Olağanüstü yüksek hava sıcaklıklarıyla geçen 2024 yılının ardından bu yaz mevsiminin daha sıcak olacağı öngörülüyor.
"Küresel ısınma sert geçişleri daha da keskinleştiriyor"
Prof. Dr. Şermin Tağıl, iklim değişikliğinin Türkiye'deki etkilerinin her geçen gün daha fazla hissedildiğini belirterek, 2025 yazının kuraklık ve aşırı sıcaklıklarla geçmesinin güçlü bir ihtimal haline geldiğini söyledi.
Türkiye'nin Akdeniz Havzası'nda yer alması nedeniyle küresel ısınmanın etkilerini ortalamanın çok daha üzerinde yaşadığına işaret eden Tağıl, "Ani sert hava değişimlerini 'iklim kırbacı' olarak tanımlıyoruz. Bir yanda yakıcı kuraklık, hemen ardından yıkıcı seller. Küresel ısınma iklimde sert geçişleri daha da keskinleştiriyor. Her ani değişim doğayı sarsıyor, insan yaşamını hazırlıksız yakalıyor." diye konuştu.
Meteorolojik verilere göre, 2024'ün son aylarında başlayan yağış eksikliğinin 2025'in ilk çeyreğinde de etkisini sürdürdüğünü hatırlatan Tağıl, Türkiye'de bir yıldan uzun bir süredir sürekli olarak düşük yağış görüldüğüne dikkati çekti.
Kuru ve sıcak geçen kışın ilkbaharla birleşerek ciddi kuraklığa neden olduğunu dile getiren Tağıl, şunları kaydetti:
"Yaz aylarında sıcaklıkların daha da artmasını bekliyoruz. İç Anadolu, Güneydoğu ve Ege Bölgelerinde şiddetli, kalıcı ve kritik kuraklık koşulları sürerken, Türkiye'nin orta ve güneydoğusunda kuraklık alarm seviyesinde ancak tehlikenin boyutu yalnızca bu yıla özgü değil. 2023'ten beri süregelen ve üst üste gelen kurak yıllar, toprağın ve su kaynaklarının kendini yenileme kapasitesini zayıflattı. Bu birikimli etki, 2025 yazında çok daha ağır hissedilecek. Kuraklık, artık geçmişteki bir kriz değil, bugünle ve gelecekle doğrudan bağlantılı bir gerçek haline gelmiş durumda."
Prof. Dr. Şermin Tağıl, şiddetlenen kuraklığın tarımsal üretimde büyük verim kayıplarına yol açabileceğini, yaz aylarında bazı bölgelerde içme suyu temininde ciddi sorunların yaşanabileceğini söyledi.
Avrupa Orta Vadeli Hava Tahminleri Merkezinin orta ve uzun vadeli hava tahminlerine göre yazın sıcaklık rekorlarının kırılabileceğini vurgulayan Tağıl, şu değerlendirmelerde bulundu:
"İklim tahmin modelleri, 2025 yazının Türkiye için son yılların en sıcak ve en kurak dönemlerinden biri olabileceğini öngörüyor. Özellikle nisan-haziran aylarında yüksek atmosferik basınç sistemlerinin etkisiyle sıcak ve yağışsız bir dönemin yaşanması önemli bir ihtimal olarak karşımıza çıkıyor. Türkiye'nin yaz aylarında sıcak hava taşıyan yüksek basınç sisteminin etkisi altına girmesi bekleniyor. Bu yüksek basınç, yazın ikinci yarısında daha kalıcı hale gelecek ve güneyden gelen sıcak hava taşınımını artırarak yağış miktarını önemli ölçüde azaltacak. Kuraklık koşulları, Karadeniz Bölgesi dahil olmak üzere ülke genelinde daha da ağırlaşacak. Modeller, deniz yüzeyi sıcaklıklarının geçtiğimiz yıla göre 1,5 ila 1,8 derece artacağını da gösteriyor. Bu artış, atmosferdeki nemin azalmasına ve yağışların daha da düşmesine yol açacak."
Temiz suya erişimi güvence altına alacak sistemlerin kurulmasının, tarımda su verimliliğini artıracak teknolojilerin yaygınlaştırılmasının ve iklim risklerine uygun kent politikalarının hayata geçirilmesinin ertelenemez bir ihtiyaç olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Tağıl, bu anlamda herkesin sorumluluk alması gerektiğini sözlerine ekledi.
Kaynak: AA