Bitlis
Bitlis'te, kervanların geçiş güzergahı İpek Yolu üzerine kurulan El-Aman Kervansarayı ile Başhan, Selçuklu mimarisinin en güzel örneklerini olarak dikkati çekiyor.
Van Beylerbeyi Köse Hüsrev Paşa tarafından 16. yüzyılda Selçuklu mimarisiyle inşa edilen El-Aman Kervansarayı ile Başhan, mimari yapısı, süslemeleri ve görkemiyle yıllara meydan okuyor.
Bitlis Vakıflar Bölge Müdürlüğünce tarihi dokusuna uygun restore edilen ve her yıl çok sayıda ziyaretçiyi ağırlayan El-Aman Kervansarayı, Anadolu'nun en büyük kervansarayı olma özelliğini taşıyor.
Tamamı kesme taştan kalın sütunlarla yaptırılan ve iki bölümden oluşan 90 metre uzunluğunda, 70 metre genişliğindeki kervansarayda mescit, hamam, hayvan barınma alanı, avlu, 160 oda, zanaatkar ve tüccarlar için 10 dükkan bulunuyor.
Selçuklu mimarisiyle 16. yüzyılda Bitlis-Tatvan kara yolunda yaptırılan Başhan da tüm ihtişamıyla tarihin izlerini bugüne taşıyor.
Bitlis Valisi Oktay Çağatay, 7 bin yıllık tarihi geçişimi bulunan kentte çok sayıda tarihi yapının günümüze ulaştığını söyledi.
Başhan, Paşahan ve El-Aman Kervansarayı'nın öne çıkan yapılardan biri olduğunu belirten Çağatay, şöyle konuştu:
"Başhan, 16. yüzyılda yapıldığını tahmin ettiğimiz çok güzel bir han. El-Aman Kervansarayı ve Paşahan da restore edilmişti. Başhan, kötü bir durumdaydı. 2016-2017'de başlattığımız restorasyon çalışmamız tamamlandı.
1 milyon 520 bin lira kaynak ödendi. Güzel bir görünüme kavuştu. Günümüzdeki hali görülmeye değer. Boş bırakıldığında ne yazık ki kötü bir görünüme kavuşabilme ihtimali var.
O nedenle buranın işletilmesini istiyoruz. Tarihi görünümüne uygun işletilmesini istiyoruz. Bitlisli hemşehrilerimiz başta olmak üzere tüm Türkiye'yi buraları görmeye davet ediyorum."
"Selçuklu ve Osmanlı araştırmaları konusunda en önemli kütüphane olacak"
Bitlis Eren Üniversitesi (BEÜ) Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Demirtaş ise El-Aman Kervansarayı'nın vakfiyesinde, "Rahva'nın alemler mevkisinde gelen giden yolculara ve konaklayanlara bir sığınak olarak yapılmıştır." ibaresinin yer aldığını ifade etti.
Kervansarayda, bir insanın ihtiyacını karşılayabileceği tüm alanların düşünüldüğünü anlatan Demirtaş, şu bilgileri verdi:
"Kervansaray kapladığı alan bakımında Anadolu'nun en büyük kervansarayı özelliğini kazanmıştır. Önemli yapı olduğu için turizm bakımından ilgi gören bir yer. Buraya çok sayıda turist geliyor. Bitlis Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından üniversiteye devredildi.
Sosyal bir tesis olarak kullanılıyor. Burada DAP ile Uluslararası Selçuklu Osmanlı Eserleri Kütüphanesi projesi uygulanıyor. Proje hayatta geçtiğinde kervansaray Selçuklu ve Osmanlı araştırmaları konusunda en önemli kütüphane olacak."
Bitlis'i ziyaret eden Evliya Çelebi'nin de kervansaray ile ilgili ilginç bilgiler verdiğini aktaran Demirtaş, şöyle devam etti:
"Evliya Çelebi'nin ifadelerinden kervansarayın ihtişamlı bir yapı olduğu anlaşılmaktadır. Kervansaray, Bitlis için önemli bir değerdir. Kentin turizmi için çok güçlü bir potansiyeli var. Bunu iyi değerlendiremiyoruz. Restorasyon sayesinde en iyi korunan eserlerden biri Rahva Kervansarayı'dır.
Halen güçlü, ayakta ve ilgi gören bir yerdir. Selçuklu mimarisi örnek alınarak yapılan kervansaray, çok görkemli bir yapı. Dışarıdan bakıldığında büyüklüğünü kavrayamazsınız içine girince devasa bir yapı olduğunu görürsünüz."
Kaynak: AA