İSTANBUL
İran'da, bugün adaylık başvurularının başlamasıyla, 19 Mayıs'ta yapılacak 12'nci dönem cumhurbaşkanlığı seçim sürecinin startının verildiği bildirildi.
İran'ın resmi haber ajansı İRNA'nın İran Seçim Kurulu kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, Bugün başlayan kayıtlar cumartesi günü yerel saatle 18.00'e kadar devam edecek.
İran anayasasına göre, siyasi ve mezhepsel hüviyete sahip, İran asıllı ve ülke vatandaşı, yöneticilik vasfı olan, ülkenin resmi mezhebine bağlı erkekler, bizzat kendileri veya tam yetki verdikleri biri tarafından adaylık başvurusu yapılabilecek.
İran toplumu için büyük önem taşıyan seçimde ülkedeki reformcu, muhafazakar ve Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani hükümetini destekleyen ılımlı kanadın söz düelloları şimdiden siyaset arenasında yükselmeye başladı.
Geçen hafta, İran Seçim Kurulu tarafından açıklanan seçim sürecinin ardından, ülkedeki siyasi kanatların birbiri aleyhine söylemlerinin sertleşmesine yol açtı.
Hükümet karşıtı söylemlerin odağında, İran lideri Ali Hamaney'nin yeni yıl konuşmasında dile getirdiği "direniş ekonomisi" mesajı yer alırken, hükümet kanadı da, özellikle nükleer anlaşmanın etkilerinin "ülkeye kazandırdığı refah ve başarı" üzerinden icraatlarını savunma gayretinde.
Hamaney, ekonomi ağırlıklı verdiği yeni yıl mesajında, İran'ın başta işsizlik ve üretim alanında ülkenin içinde bulunduğu "buhran"a dikkat çektiği yorumlarına yol açtı.
Çoğunluğunu muhafazakarların oluşturduğu hükümet karşıtı taraflar, Hamaney'in mesajı üzerinden Ruhani hükümeti aleyhinde sert mesajlar vermeye devam ediyor.
Ruhani karşıtları, ülkedeki yüzde 12'lik işsizlik oranına dikkati çekerek, ekonomik sıkıntının nedenini, "ehliyetsiz ve devrimci olmayan" kadroların işbaşında olmasını gösteriyor.
Öte yandan, hükümet kanadı nükleer anlaşma ve ülke ekonomisine "pozitif" katkılarını "başarı" olarak nitelendirirken, ülke ekonomisine yönelik eleştirilerin siyasi olduğunu savunuyor.
Ülke politikalarında başlıca söz sahibi dini lider
Ülkedeki en yetkili ikinci kişi ve hükümetin başı olan İran Cumhurbaşkanı, anayasal olarak sınırlı yetkiye sahip bulunuyor. Cumhurbaşkanı adayları konsey tarafından onaylanıyor. Seçildikten sonra cumhurbaşkanı dini lider tarafından atanıyor. Dini lider sadece silahlı kuvvetler ve yargı üzerinde kontrol sahibi değil, aynı zamanda ülkenin dış ve iç politikasını da büyük ölçüde yönetiyor. Cumhurbaşkanının başlıca görevlerinden birisi ekonomik gündemi belirlemek.
İran devleti dini lider ve cumhurbaşkanlığı tarafından iç içe iki yapı tarafından yönetiliyor. Bu durum ülkenin siyasi ve ekonomik yapısını doğrudan etkiliyor. Cumhurbaşkanına bağlı kurumlar her türlü denetim ve eleştiriye tabi tutulurken, dini lidere bağlı askeri ve iktisadi kurumlar hakkında bir denetleme söz konusu değil. Ülkenin en büyük gelir kaynağı olan petrol ve ürünleri alanında faaliyet gösteren bazı şirketler dini lidere bağlı kurumlar tarafından yönetiliyor. Bu da ülke ekonomisinin parçalanmasına, seçimle iş başına gelen cumhurbaşkanı ve onun kurduğu hükümetin ekonomiyi iyileştirme konusunda gerekenleri yapamamasına neden oluyor.
Bu arada, İran'da Şehir ve Köy Meclisleri'nin 5'inci dönem seçimleri, 19 Mayıs'taki Cumhurbaşkanlığı seçimiyle eş zamanlı yapılacak.
Yerel yönetim kapsamında değerlendirilen ve yasal süresi 4 yıl olan köy ve şehir şuraları, devlet düzeninin bir parçası olarak görev yapıyor. Şehir ve Köy Meclisleri'nin, bulunduğu bölgelerde sosyal, kültürel, sağlık, eğitim, ekonomi, ticari, sanayi ve tarım alanlarında planlar hazırlamak, uygulamasını sağlamak ve denetlemekle yükümlü olduğu biliniyor.