ABD'de Jackson Laboratuvarı Enstitüsü'nde baş araştırmacı olarak görev yapan Prof. Dr. Derya Unutmaz, Kovid-19'un ABD'deki etkisini ve Türkiye'nin gösterdiği performansı değerlendirdi.
Salgını ciddiyetle mücadele edilmesi gereken bir kriz olarak nitelendiren Unutmaz, başta ABD olmak üzere birçok ülkenin bu tür bir salgına ne kadar hazırlıksız olduğunun ortaya çıktığını anlattı.
"Türkiye'nin çok iyi bir sağlık sistemi var"
Profesör Unutmaz, Türkiye'nin koronavirüs salgınıyla mücadelede iyi bir noktada olduğuna işaret ederek, "Türkiye'nin en büyük avantajı, gerçekten çok iyi bir sağlık sisteminin olması. Ailemden veya yakınlarımdan biri hasta olsa onlara Türkiye'de tedavi olun, Amerika'ya gelmeyin derim. Büyük hastaneler yapılmış, yoğun bakım yatakları çok fazla." dedi.
Türkiye'nin en baştan itibaren birtakım tedbirleri zamanında aldığını ve bu tedbirlere riayet edildiğini kaydeden Unutmaz, "Eğer bu tedbirler alınmasaydı belki şu anda günlük 10 bin, 20 bin vaka ortaya çıkardı, o zaman da kısa sürede yataklarınız dolardı. Dolayısıyla salgın sona erene kadar bu tedbirlere uyulması çok önemli." ifadelerini kullandı.
Salgınla mücadele ederken her ülkenin belli oranda zayiat vereceğini ve bunun kaçınılmaz olduğunu söyleyen Unutmaz, "Asıl önemli olan, bunun sizin sağlık sisteminizin kaldıramayacağı bir noktaya ulaşmaması. Bu noktada Türkiye'yi iyi bir yerde görüyorum." şeklinde konuştu.
"Sağlık sisteminizin çökmemeli, Türkiye iyi durumda"
Salgının ne zaman ve ne şekilde önlenebileceğine ilişkin verilere bakılması gerektiğini vurgulayan Unutmaz şunları belirtti:
"Bir kere sağlık sisteminizin çökmemesi lazım. Mesela Türkiye o noktada şu anda iyi durumda. Yatak sayısının fazla ve sağlık sisteminin iyi olması bakımından.
Ancak yine de gerekli tedbirlere devam etmeniz önemli. Bir de devletler ne tedbiri alırsa alsın bunları insanların iyi uygulaması önemlidir. Ancak bu verilere göre bir ülkenin ne zaman normale dönebileceği anlaşılır."
Yeteri kadar test sayısının ve hasta olanlar ve onlarla ilişkide olanların takip edilmesinin önemine dikkat çeken Unutmaz, tüm bir ülkeyi çok uzun süre karantina altına almanın kolay bir iş olmadığını, bir noktada gerekli tedbirler altında hayatın yavaş yavaş normale döndürüleceğini kaydetti.
"ABD bu noktaya gelmemeliydi"
25 yıldır ABD'de çalıştığını kaydeden Unutmaz, Donald Trump yönetiminin salgınla mücadele için çok geç harekete geçtiğine vurgu yaptı.
Unutmaz, "Açıkçası şaşkınlık içindeyiz. Öncelikle birçok konuda gerçekten çok geç kalındı. Dünyanın teknolojik olarak en gelişmiş ülkesi olan ABD, bu süreçte maskeden tutun da ventilatöre ve test kitine kadar birçok alanda ciddi sorunlar yaşadı. Bunun birinci dereceden sorumlusu şu an ülkeyi yöneten kişidir. ABD bu noktaya gelmemeliydi" dedi.
Trump'ın salgının gerçek boyutları ortaya çıktıktan sonra gerekli adımları atma konusunda da yavaş davrandığını ve süreci Cumhuriyetçi ve Demokrat eyaletler arasında "politikleştirdiğini" belirten Unutmaz, bu süreçlerin ülkeye zaman kaybettirdiğini dile getirdi.
ABD ile Çin arasında yaşanan koronavirüs gerilimine de işaret eden Unutmaz, hem Çin'in hem de Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) ilk başta bazı hatalar yaptıkları görüşünü paylaştı.
"Çin'in ve DSÖ'nün yanlış yönlendirmeleri oldu"
Dünyada birçok ülkenin bu tür bir salgına yeterince hazırlıklı olmadığının ortaya çıktığını anlatan Unutmaz, "Açıkçası en başta Çin'in ve Dünya Sağlık Örgütünün de yanlış yönlendirmeleri oldu. Onlar da konunun ne kadar ciddi olduğunu yeterince anlatamadılar ya da anlatmak istemediler." dedi.
Sürecin başlangıcına ilişkin bazı karanlık noktalara olduğunu kaydeden Unutmaz, şu değerlendirmeleri yaptı:
"Çin'in başlangıçta yaptıklarını doğru bulmuyorum çünkü birçok konuyu sakladılar ve hala anlamadığımız bilmediğimiz noktalar var. Komplo teorilerine girmek istemem, zaten onlara da inanmıyorum ancak mesela bu virüsün yarasadan insana nasıl geçtiğini bilmiyoruz.
Orada bir karanlık nokta var. Çünkü virüsün aynısı yarasada bulunmuyor; en yakın akrabası yüzde 96 benziyor. Aradaki o yüzde 4'lük ayrışma çok önemli. Veyahut arada bir hayvanın olması lazım."
Vuhan'daki laboratuvarlara dikkat çekti
Kovid-19'un ortaya çıkışına ilişkin Vuhan'daki bazı laboratuvar çalışmalarına ilişkin tartışmalara da değinen Unutmaz, "Vuhan'da koronavirüslere ilişkin çalışan iki tane büyük laboratuvar var. Bu çalışmaların orada yapıldığı bilinen bir şey. Burada şöyle bir şey olmuş olabilir; bu virüsler orada çalışılırken bir şekilde orada bir kaza oldu ve oradan bir şekilde yayıldı. Elimizde böyle bir kanıt yok ama bu soru hala açık" dedi.
Bu noktada ABD'nin Çin'e yönelik suçlayıcı iddialarında doğruluk payı olabileceğini belirten Unutmaz, DSÖ'nün süreçteki rolünde de sorunlar olduğunu vurguladı.
Unutmaz, "DSÖ bu süreçte iki yanıltıcı açıklama yaptı. İlki, ocak ayında bu virüsün insandan insana geçmediğini söylediler. Bu yanıltıcıydı, sonradan bunu değiştirdiler. İkincisi de maske takılmasının gerekmediği yönündeki açıklamalarıydı ancak şu anda gayet iyi biliyoruz ki maske takmak çok önemli. Salgından sonra bunların ileride hesaplaşması olacaktır." dedi.
"Çok net bir tavsiyede bulunmak istiyorum, sigarayı bırakın"
Profesör Unutmaz bireysel ve toplumsal anlamda salgınla mücadelede "seferberlik" ruhuna ihtiyaç olduğunu vurgulayarak, "Devlet elinden geleni yapıyor ama onun yapabileceklerinin de sınırı var. Maske kullanımı ve sosyal izolasyon dediğimiz kişiler arası mesafe çok önemli. Bu bir savaş. İnsanların hemen rahata geçmemesi lazım" uyarısında bulundu.
Kişisel olarak virüsten korunma anlamında sigarayı bırakmanın kaçınılmaz olduğunu anlatan Unutmaz, şöyle konuştu:
"Çok net bir tavsiyede bulunmak istiyorum, sigarayı bırakın. Sigarayı bırakmadığınızda hasta olursanı akciğeriniz iki cephede birden savaşmak zorunda kalıyor.
Onun dışında sağlıklı beslenmeniz de çok önemli. Belki hemen değil ancak bu süreci atlatacağız, kararlı bir şekilde mücadeleye devam etmek lazım."