Bursa
Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Karagöz ve Kukla Oyunları Uygulama ve Araştırma Merkezince (KARAKUM), Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Listesi'nde yer alan Karagöz gölge oyunu, ramazan ayı boyunca iftar öncesinde sanatseverlerle buluşuyor.
Hayali Nevzat Çiftçi ve hayali yardağı Hüseyin Kaya tarafından geleneksellikten uzaklaşmadan bugüne uyarlanan oyunlar, ramazan ayında geçmişte olduğu gibi hem çocuklar hem de yetişkinler için perdeye taşınıyor.
KARAKUM Müdürü ve BUÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İbrahim Öztahtalı, kadim oyunların, yetişkinlerin anlayabileceği dilden ve onlara hitap eden bir yapıyla yeniden güncellendiğini söyledi.
Bursa UNESCO Derneğinin Gümüştepe'deki Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi'nde iftardan önce her akşam bir Karagöz gösterisi olacağını belirten Öztahtalı, "11 ayın sultanı ramazan yine geldi. Ramazan denilince ilk akla gelen konulardan bir tanesi de doğal olarak Karagöz. Bursa'da da hayaliler, ramazan boyunca yapılacak etkinliklerle ilgili hazırlıklarını tamamladı." dedi.
Öztahtalı, genellikle çocuklarla özdeşleştirilen Karagöz'ün, geçmişte yetişkin oyunu olduğunu hatırlattı.
Ramazan ayı boyunca yetişkinler ve çocuklar için çeşitli oyunlar sahneleneceğini ifade eden Öztahtalı, "Oyunların önemli bir bölümü, çocuklar için hazırlanıyor. Yetişkinler için oyunlar da var. Dolayısıyla her şey değişiyor. Dolayısıyla Karagöz'ün içinde bulunduğu dünya da değişiyor. Ramazan boyunca oynayacağımız oyunların içerisinde aynı zamanda Bursa'nın geleneksel lezzetlerine yazılmış oyunlar da var. Yani Bursa lezzetleri de geleneksel mutfağında tanıtıldığı oyunlarla revize edildi." diye konuştu.
"Karagöz, geleneksel sanatlar içerisinde de en yaşayanı, en aktif, en hareketli olanı"
Hayali Nevzat Çiftçi ise ramazan ayı boyunca perdelenecek oyunlarda yetişkinlere yönelik çalışmalar yaptıklarını anlattı.
Yetişkinlere yönelik oyun hazırlamanın yeni tasvirler ve yeni tiplemeler gerektirdiğinin altını çizen Çiftçi, "Bu ramazanda tabii daha farklı olarak normalde çocukların daha çok ilgi gösterdiği, daha çok çocuk gösterileri yapılan dönemlerden şimdi de biraz büyüklere yönelik çalışmaya başladık. Bu oyunları yorumlarken de tabii bir tarafıyla da 'karı-kadim' denen bu klasik oyunlardan ayrılmıyoruz çünkü ne yaparsak yapalım bir ayağımız geçmişte. Yani o geçmişten ayağımızı kaldırdığımız zaman sağlam basamıyoruz." ifadesini kullandı.
Çitfçi, Karagöz'ün yapı itibarıyla çocuk oyunu olmadığını belirterek, Osmanlı döneminde Avrupalıların "Türk tiyatrosu" diye adlandırdığı geleneksel sanat dalı olduğu bilgisini paylaştı.
Ramazanın mistik tarafından dolayı Karagöz'ü akıllara getirdiğini vurgulayan Çiftçi, şunları kaydetti:
"Karagöz, geleneksel sanatlar içerisinde de en yaşayanı, en aktif, en hareketli olanı. Ne kadar güncellersek güncelleyelim Karagöz'ün yüzlerce yıldır içinde barındırdığı o yapıyı bozamıyoruz, bozmuyoruz. Zaten bozarsak Karagöz'ü yok etmiş oluruz. Bu şekilde çalışmalara devam ediyoruz. Yeni oyunlar demek yeni tasvirler demek. Burada da oyunlar içerisinde her tasvir deriden işlenerek yeni bir tip, yeni bir kişilik buluyor. Bunun yapılması, kuruması aylar sürüyor bazen."
Hayali yardağı Hüseyin Kaya da hazırlıklarının tüm hızıyla devam ettiğini belirterek, "Programlarımızı oyunumuza göre ayarlayıp günü ve vakti geldiğinde sahnede yerimizi alacağız. Sahnede oynadığımızda ön taraftaki eğlenceye kadar biz de arkada aynı şekilde daha fazlasıyla eğleniyoruz." ifadesini kullandı.
Bursa UNESCO Derneği Yönetim Kurulu Başkanı İlker Özaslan ise Bursa Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi'nde amaçlarının, Türk kültürünü, Türk sanatlarını, UNESCO'nun tanımladığı somut olmayan kültürel mirasları, geçmişten bugüne gelmiş değerleri bir sonraki jenerasyona, bir sonraki kuşaklara taşımak, korumak, kollamak, arşivlemek, geliştirmek ve eğitimini vermek olduğunu ifade etti.