Ardahan
İşlenmesi zor olduğu için çiftçilerce ekilmemesi yüzünden kaybolmaya yüz tutan kavılca buğdayının yeniden üretilerek her kesime yayılması ve tüketilmesini isteyen çiftçi Nejdet Kanbir, Çıldır ilçesi Aşıkşenlik bölgesinde 8 yıl önce Ensar Korkut'tan 15 kilo buğday alıp ekti.
İlk ekimde yüksek verim alan Kanbir, bunun üzerine lezzeti ve organikliği ile öne çıkan bu buğdayın yaygınlaştırılması ve özellikle işlenmesi amacıyla tesis kurmak için hazırlanan projesini TKDK'ye sundu.
Kanbir, projenin onaylanmasıyla bir yandan tesis kurmak için hazırlıklara başladı, diğer yandan da üretimini artırıp bu yıl 15 ton kavılca tohumunu toprakla buluşturdu.
Her yıl üretimini artırıp Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumunun (TKDK) onayladığı proje ile işlenip piyasaya sürülmesinin yanı sıra komşularına da tohum vererek "sosyete yiyeceği" olarak nitelendirilen ürünün yaygınlaşmasını isteyen Kanbir, hem ürünün satışından gelir elde etmek hem de kavılcanın her kesimdeki insanların sofralarına da lezzet katmasını amaçlıyor.
Nejdet Kanbir, kavılcanın gerek lezzet ve gerekse sağlık için son derece önemli ürün olması sebebiyle bu ürünün yok olmasını önlemeye çalıştığını anlattı.
Çıldır'da yaklaşık 10 yıl önce bir kaç kişinin kendi ihtiyaçlarını karşılamak için Kavılca ektiğini anlatan Kanbir, "Kavılca üretimi İşlemesi zor olduğu için o dönemler ilkel usullerle yapılıyordu, aileler 30-40 kilo kadar ekiyordu. Ayrıca hazır bulgur ve pirinç köylere kadar gelince kavılcaya olan talepte azaldı. Kimse zahmetiyle uğraşmadı." diye konuştu.
Kanbir, kendisinin ise kavılcayı ilgi duyup araştırdığını ardından ilçeye bağlı Meryem köyünde oturan Ensar Korkut'tan aldığı 15 kilogram buğdayı ektiğini anlatarak, yüksek verim alınca üretimi yaygınlaştırmaya karar verip TKDK'ye başvurduğunu anlattı.
Son 2 yılda ise üretimini artırdığını ve işleme tesisi kurarak ürünü her kesime yaymayı amaçladığını dile getiren Kanbir, şunları kaydetti:
"Daha çok lezzeti için tüketilen bu ürün aslında çok da sağlıklı. Yaptığımız testlerde bunu gördük. Başta şeker hastaları olmak üzere birçok hastalık için iyi geldiği belirtilen gıda. Şeker hastası olan babam bu ürünü kullandıktan sonra artık ilaç kullanmamaya başladı. Şu an gayette sağlıklı."
"Genetiği ile oynanmamış, unutulmuş ürün"
Kanbir, kavılcanın Doğu Anadolu'ya uygun bir ürün olduğuna da işaret ederek, şu ifadeleri kullandı:
"15 kilogram tohumla başladığım üretimde bu yıl 15 ton kavılca tohumunu komşularımın desteğiyle toprakla buluşturdum. Bu ürün bu bölgede bire 10 veya bire 12 veriyor. Kavılca ektiğimiz tarlalara hiçbir kimyasal madde de girmemiştir.
TKDK'daki projemizin faaliyete girmesiyle bunun işlemesi de kolay olacak. Kavılcanın yaygınlaşması için komşularımıza da tohum verip teşvik ediyoruz. Komşularımızın üretimini de uygun fiyatla biz alacağız.
Kavılcanın kilosu şu an 20-25 lira ancak bu buğdayı halkımızın tüketmesi lazım. Ürünün işlenebildiğini gören diğer çiftçiler de ekecek. Kavılca şu an bu sosyete yiyeceği ancak biz herkesin tüketmesi için çalışıyoruz. Genetiğiyle oynanmamış, unutulmuş bir ürün."
Kavılcanın bir yıl arayla dinlendirilmiş toprağa ekildiğini dile getiren Kanbir, kavılcaya devlet desteğinin olmasını da istediğini sözlerine ekledi.
Kurulacak tesis ile üretilip satışa sunulacak...
TKDK Ardahan Koordinatörü Yusuf Güder de Nejdet Kanbir'in "Kavılca İşleme Projesi"nin onaylandığını kaydetti.
Projenin bölgede tek olduğunu anlatan Güder, "Bu projenin benzeri bölgemizde yok, bu açıdan önemli. Proje ile kavılca buğdayı işlenmiş olacak. Bedeli yaklaşık 340 bin 344 lira olan projenin yüzde 65'i hibedir. Kurulacak tesis inşallah bölgemiz ve ürünümüz için önemli hizmet olur. Böylece ürün işlenip pazarlanabilecek." dedi.