Kerkük
Kerküklü tarihçi, araştırmacı ve yazar Necat Kevseroğlu, yaptığı açıklamada, hamamların Osmanlı döneminden günümüze kadar sosyal hayatın önemli bir parçası olduğunu ve bu yapılara tarih boyunca önem verildiğini söyledi.
Kerkük'te inşa edilen ilk hamamın 1600'lü yılların başında Beyler mahallesindeki Ali Bey hamamı olduğunu kaydeden Kevseroğlu, Osmanlı döneminde imkan sahibi insanların yaptırdıkları caminin yanında mutlaka bir de hamam yaptırdığını belirtti.
Kerkük hamamları, Osmanlı dönemindeki yapım tekniklerine göre biçimlenmiş ancak Kerkük'e has bir iç mimariye sahip olduğunu ifade eden Kevseroğlu, hamamların bölümleri soyunmalık, ılıklık (soğukluk), sıcaklık ve külhan sıralamasıyla inşa edildiğini aktardı.
"Bu hamamlara koruma altına alınmalı"
Kerkük'ün gerçek mimarisini yansıtan ve tarih zenginliğinin önemli parçası olan bu hamamların yok olmaya başladığına dikkat çeken Kevseroğlu şöyle devam etti:
"Asırlar boyunca halka hizmet veren bu eserlerin göz göre göre yok olmaya yüz tutmasına üzülüyoruz. Yeniden restore edilmesinin zor ve maliyetli olmasından dolayı hamam sahipleri bunun üstesinden gelemiyor. Bir kısım da bu tarihi hamamları satışa çıkarıyor. Bu yüzden de devlet sahip çıkmalı ve bu hamamları koruma altına almalı."
Kerkük'ün en eski hamamlarından Hacı Hasan Hamamı'nın sahibi Leyla Allaf, babasından miras kalan bu tarihi hamamın 30 yıldır kapalı olduğunu belirtti.
Hayat şartlarının değişmesi ve evlerde modern banyoların inşa edilmesiyle hamamlara ilginin azaldığını anlatan Allaf, bu tür tarihi ve eski yapıların onarımının oldukça zor olduğunu ifade etti.
Allaf, yıllardır kapalı olduğundan dolayı hamamın yıkılmak üzere olduğunu vurgularken, Irak Kültür Bakanlığının desteğine ihtiyaç duyduklarını, hamamlar, hanlar ve çok sayıda tarihi yerin yeniden toplum hayatına kazandırılmasını istediklerini kaydetti.
Büyük Pazar Çarşısı'ndaki Hacı Hasan Hamamı'nın yakınındaki esnaftan Metin Allahverdi de tarihi hamamın harap vaziyette olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi:
"Yıllardır terk edilen hamam bir süre önce esnaf tarafından depo olarak kullanıldığı için daha da tahrip edildi. Çocukken babamla birlikte bu hamama gelirdik. Bu tarihi eserin bir gün yok almasından endişe ediyoruz. Dükkan ve iş yerleri arasında kalan ve algılanmayan hamam bugün harabe halinde" dedi.
Sayıları 10'un üzerinde olan büyük çoğunluğu Osmanlı döneminde inşa edilen kent merkezindeki Büyük Pazar, Musalla, Çay, Korya, Şaturlu ve Beyler mahallelerinde bulunan hamamların bir kısmı yıkıldı ve ayakta kalanlar da kaderine terk edilmiş durumda.