Körfez yeni yıla kriz gölgesinde girdi

Körfez ülkeleri, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Mısır yönetimlerinin 5 Haziran'da Katar ile tüm diplomatik ilişkilerini kesmesiyle başlayan krizin gölgesinde yeni yıla merhaba dedi.

Katar'ın "teröre destek verdiği" iddialarıyla patlak veren ancak Doha yönetiminin, "ulusal kararları üzerinde vesayet kurma çabaları" şeklinde değerlendirdiği kriz, Körfez ülkelerinin şu ana kadar şahit olduklarının en kötüsüydü.

Söz konusu kriz, 37 yıllık bir oluşum olan Körfez İşbirliği Konseyi'nin (KİK) varlığını da açık bir şekilde tehdit ediyor. KİK, arabuluculuk faaliyetleri yürüten Kuveyt Emiri Şeyh Sabah el-Ahmed el-Cabir Sabah'ın gayretleriyle hayatta kalmaya çalışıyor.

Kriz tarafların mevcut tutumlarını sürdürmelerine rağmen Körfezliler, 2018 yılında Kuveyt'in çabalarının başarıya ulaşmasını temenni ediyor.

Kuveyt'in, KİK dönem başkanı olması, arabuluculuk çabaları için daha geniş hareket imkanı, ortak Körfez faaliyetlerinin oluşturulması, KİK'in varlığını sürdürmesi, kriz tarafları arasındaki uçurumun kapatılmasına aşamalı olarak katkıda bulunulması gibi fırsatlar sunuyor.

Kuveyt Meclis Başkanı Merzuk el-Ganim'in geçen çarşamba günü duyurduğu, 8 Ocak'ta Körfez Meclis Başkanları toplantısına ev sahipliği yapacakları açıklaması da krizin bitmesi yönünde atılan olumlu adımlardan biri olarak kabul ediliyor.

Kuveyt Emiri'nin talebi üzerine yapılması planlanan ve 6 Körfez ülkesinin (Suudi Arabistan, BAE, Bahreyn, Umman, Katar ve Kuveyt) davet edildiği toplantının beklenildiği gibi gerçekleşmesi durumunda, son KİK zirvesinin ardından ilk Körfez faaliyeti olacağı, bu gibi ortak faaliyetlerin devam ettiği anlamı taşıyacağı ve kriz için çözüm yolunda ilk adımı temsil edebileceği ifade ediliyor.

Katar'ın Kuveyt'in bu arabuluculuk çabalarına ve krizin diyalog yoluyla çözümüne destek vermesi, ambargo uygulayan ülkelerin Katar'a yönelik suçlamaları için delil getirememesi, uluslararası çevrelerin diyalogla çözüm için yaptığı çağrılar ve 2018 sonunda KİK dönem başkanlığının Kuveyt'e destek veren Umman'a geçmesinin, krizin bitmesini isteyenler için ümit verici işaretler olduğu belirtiliyor.

Körfez krizinin bitmesini umanları haklı çıkarabilecek sebepler bulunsa da ümit edilenin aksine hemen bitmeyeceği yönünde de göstergeler bulunuyor.

Ambargo uygulayan ülkelerin krizin çözümü konusunda istekli görünmemesi, aksine krizi derinleştirecek türden açıklamalar yapmaları ve bu yönde adımlar atmaları çözüm çabaları önünde engel teşkil ediyor.

Kuveyt'in ev sahipliği yaptığı 38'inci KİK zirvesine ambargo uygulayan ülkelerin en düşük temsil düzeyinde katılım göstermeleri, söz konusu durumu net bir şekilde ortaya koyan hususlardan biriydi.

Suudi Arabistan'ın 19 Aralık'ta Katar ile tek kara sınırı olan Selva Sınır Kapısı'nı nihai olarak kapatmasının da çözüme yaklaşmayan tavrın bir başka ifade şekli olduğu görülüyor.

Suudi Arabistan yönetimi, Katar'la 5 Haziran'da başlayan diplomatik krizin ardından Selva Sınır Kapısı'nı 19 Haziran'da kapatmış ancak hacıların geçişi için ağustos ayında tekrar açmıştı. Sınır kapısı o günden bu tarihe kadar insani durumlar için açık tutulmuştu.

Ambargo uygulayan ülkeler, ilişkilerin düzeltilmesi için Katar'dan 13 maddelik talep listesine olumlu cevap vermesini istiyor. Katar ise söz konusu taleplerin "egemenliğini ihlal" anlamı taşıdığını ve "içişlerine müdahale" olduğunu belirterek, krizin, egemenliğine saygı gösterilerek ve diyalog yoluyla çözülmesi gerektiğini kaydediyor.

Krizin çözümü konusundaki olumlu ve olumsuz yönler dikkate alındığında imkanlar çerçevesinde atılabilecek adımlar da gün yüzüne çıkıyor. 8 Ocak'ta Körfez Meclis Başkanları toplantısında krizi ele almak bu konuda yapılabileceklerin ilki olabilir. Aynı toplantıda Kuveyt Emiri'nin 38'inci zirvede "KİK'in temel sisteminde değişikliklerin yapılması için çalışacak, anlaşmazlıkların çözümü için özel bir mekanizmayı içinde barındıracak bir komitenin görevlendirilmesi" önerisini hayata geçirme yolları konuşulabilir.

Tarafların 2018 yılında karşılıklı medya kampanyalarını durdurması ve uzlaşı için uygun ortamı hazırlaması, uluslararası çevrelerin, tarafları diyalog masasına oturtmak için baskı yapması, tarafların bazı tavizler vermesi ve tansiyonu yükseltecek adımlardan kaçınması yine bu çerçevede atılacak adımlar arasında olduğu kaydedildi.