Ankara
Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Turizm Örgütünün raporlarından derlediği verilere göre, Kovid-19'un 2019'un sonlarında Çin'in Hubey eyaletine bağlı Vuhan şehrinde ortaya çıkmasının ardından dünya genelinde uygulanan sokağa çıkma yasakları, ülkelerin seyahatlere kısıtlama getirmesi başta hava yolu, hizmet sektörleri olmak üzere birçok sektörü olumsuz etkilerken turizm sektörü ağırladığı turist sayısı bakımından 1990'lar seviyesine geriledi.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), salgının Çin'de patlak vermesinin ardından 30 Ocak 2020'de "Küresel Sağlık Acil Durumu", 11 Mart 2020'de "salgın" ilan ederken, dünya genelinde 20 Nisan 2020'de ise turizm destinasyonları turistlere seyahat kısıtlamaları getirmeye başladı.
DSÖ'nün açıklamalarına paralel olarak dünya genelinde turist hareketliliği Şubat 2020'de yüzde 16, martta yüzde 64, nisanda yüzde 97 azaldı. 2020 Mayıs-Aralık'ta kısmi iyileşme görülse de turist hareketliliği yüzde 15'in üstüne çıkamadı.
Öte yandan aynı yıl içinde otel doluluk oranları yüzde 40'lara kadar gerilerken, otel rezervasyonları yüzde 47, hava yolu seferlerinde koltuk kapasitesi yüzde 63, hava yolu rezervasyonları yüzde 81, turist sayısı yüzde 74 azaldı.
Dünyada 2020 sonunda turistlere kapatılan turizm destinasyonları sayısında Avrupa başı çekerken, Avrupa'yı, 2. sırada Orta Doğu, 3. sırada Afrika, 4. sırada Amerika, 5. sırada Asya-Pasifik izledi.
2019'da 1 milyar 461 milyon ulaşan dünya genelinde turist sayısı 2020'de salgın nedeniyle 381 milyona gerileyerek yüzde 74 azaldı. Doğrudan turizm sektörlerinde 100-120 milyon arasında iş kaybını beraberinde getiren salgının dünya genelinde turizme maliyeti 1,3 trilyon dolar olurken küresel gayrisafi hasılayı 2 trilyon dolardan fazla azalttı.
Turizm 30 yıl geriledi
Dünyada Kovid-19 salgını nedeniyle sınırların kapatılması, ülkelerin yabancı turistlere yönelik tamamen veya kısmen kısıtlama getirmesi sektörü turist sayısı bakımından 30 yıl geriye götürdü.
Dünya genelinde 1989'da 438 milyona çıkan uluslararası turist hareketliliği, 1995-96 yıllarında 530 milyon, 2000-2001'de 673 milyon, 2005'te 810 milyon, 2010-11 döneminde 956 milyon, 2016'da 1 milyar 203 milyon, 2019'da ise 1 milyar 461 milyona ulaştı.
Salgının başlamasıyla bir yıl içinde yüzde 85 azalan turist sayısı dünya turizmini 1990'lar seviyesine geriletirken, Kovid-19'un turizme "beklenmedik" etkisi 2003'teki SARS'ın turizme yüzde 0,4, 2009'daki küresel ekonomik krizi yüzde 4'lük etkisini açık ara geride bıraktı.
Kısıtlamalar turizm alışkanlarını değiştiriyor
Uluslararası turizm destinasyonlarının kısmen veya tamamen kapatılması sonucu turistlerin seyahat ve tatil alışkanlarındaki tercihler de değişiklik gösterdi.
Ülkelerin iç turizminde insanların evlerine yakın olan yerlere seyahat etmeyi tercih etmesiyle olumlu gelişmeler kaydedilirken, doğa, kırsal alanlar ise açık hava deneyimlerine olan ilgiden dolayı talep gördü.
Sağlık ve güvenlik önlemleri ile bunlara ilişkin ülkelerin yaptığı düzenlemeler tüketicilerin endişelerinde başı çekerken, seyahat kısıtlamaları ve salgınla alakalı tedbirlerin hızlı değişmesi nedeniyle son dakika rezervasyonlarında artış gerçekleşti.
Orta ve ileri yaştaki turistler Kovid-19 nedeniyle daha az seyahat etmeyi tercih ederken genç turistlerin sayısı arttı.
Öte yandan son 30 yılda birkaç kat büyüyen turizm sektörünün 2020'de yaşadığı kaybı telafi ederek 2019 seviyesine ulaşmasının 2 ila 4 yıl süreceği tahmin ediliyor.
Bu iyileşmeyi baskılayan ana faktörler arasında seyahat kısıtlamaları, ülkelerin Kovid-19 ile mücadelede koordinasyon oluşturamaması, hava yolu seferlerinin toparlanmasındaki yavaşlık oluşturuyor.
Kaynak: AA