Marmara'ya tsunami erken uyarı sistemi

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (KRDAE) Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, Marmara'da olası bir tsunami durumunda erken uyarı sisteminin devreye girerek, ilgili sonuçların kullanılmasına yönelik AFAD'a iletilmesinin sağlanabileceğini ve bu yolla tsunamiden etkilenme riski olan bölgelerde tahliye yapılabileceğini bildirdi.

Boğaziçi Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre, Türk ve Japon uzmanlar, 5. yılına giren Marmara Afeti Azaltma (MarDİM) Projesi kapsamında, olası bir Marmara depreminde oluşacak tsunamiye karşı alınabilecek önlem ve yapılacak çalışmaları değerlendirmek üzere "Marmara Bölgesi'nde Deprem ve Tsunami Zararlarının Azaltılması ve Türkiye'de Afet Eğitimi Projesi İstanbul Bölgesel Semineri"nde bir araya geldi.

İstanbul İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü'nün (AFAD) ev sahipliğinde düzenlenen seminere, Boğaziçi Üniversitesi KRDAE Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, enstitüden Dr. Doğan Kalafat, Prof. Dr. Ali Pınar, Dr. Ceren Özer Sözdinler ve Dr. Öcal Necmioğlu ile AFAD'dan İbrahim Tarı, AFAD Deprem Dairesi Başkanı Dr. Murat Nurlu ve MarDİM projesi ortaklarından Japon İşbirliği Ajansı'nın (JICA) temsilcisi Ko Goto katıldı.

Özener, seminerde yaptığı konuşmada, Marmara'da olası bir tsunami durumunda erken uyarı sisteminin devreye girerek, ilgili sonuçların kullanılmasına yönelik AFAD'a iletilmesinin sağlanabileceğini ve bu yolla tsunamiden etkilenme riski olan bölgelerde tahliyenin yapılabileceğini aktardı.

MarDİM projesi kapsamında tsunami ile ilgili yürütülen araştırmalarda kullanılan Deniz Tabanı Gözlemevi (OBS) cihazlarının Türkiye şartlarına uygun olarak tasarlanarak Japonya dışında ilk defa Türkiye'de kullanıldığını belirten Özener, bu proje kapsamında deniz tabanında elektromagnetik elektrik alan açılma ölçerlerin kullanıldığını ve bu gözlemlerin uzun süreli yapıldığını anlattı.

Toplantıda 20 Temmuz'da Bodrum ve Kos adasında yaşanan deprem ve meydana gelen tsunami de ele alındı.

Dr. Ceren Özer Sözdinler ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nden (ODTÜ) Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner'in sunumunda, Marmara Denizi'nin aktif bir tektonik yapıya sahip olması nedeniyle tsunamilere de açık bir bölge olduğu kaydedildi.

Marmara Denizi'nde olası 32 fay parçasının belirlendiğine dikkati çekilen sunumda, bu veriden hareketle 30 farklı deprem senaryosu oluşturulduğu ve farklı tsunami modellemeleri yapıldığı aktarıldı.

Sözdinler, Marmara'da 6 noktada su seviyesi değişimleri ve dalga varış zamanlarını analiz ettiklerini belirterek, en kötü senaryoya göre çalışmalarını sürdürdüklerini aktardı.

"Olası bir tsunaminin asıl nedeninin deprem mi, yoksa deniz tabanı heyelanı mı?" olduğu sorusundan hareketle çeşitli analizler yaptıklarını aktaran Sözdinler, Marmara Denizi'nin pek çok noktasında deniz tabanı heyelanı olduğuna ve bunların etkili olabilmesinin mümkün olduğuna dikkati çekti.

KRDAE'den Dr. Öcal Necmioğlu ise Kandilli Rasathanesi bünyesinde kurulan deprem erken uyarı sistemi sayesinde Marmara'da olası bir tsunamide bu sistemin ilgili kurumlara veri akışı sağlayabileceğini belirtti.

Necmioğlu, tsunami uyarısının kamuoyuna iletilmesinde karar vericilerin ihtiyacı olan zamanın ve tahliye işlemleri için gereken zamanın son derece kritik olduğunu kaydetti.

Seminerde Prof. Dr. Ali Pınar "Marmara Denizi'nde Kuzey Anadolu Fay Zonu Boyunca Fay Segmentasyonu ve Sismik Aktivitenin Derinliği", Kagawa Üniversitesi'nden Prof. Dr. Yoshiyuki Kaneda "Tsunami Zarar Azaltma Konusunda Japonya'daki Bilimsel Çalışmalar" hakkında bilgi verdi.