Abuja
Hükümet, ülkede 1993-1998 yıllarında devlet başkanlığı görevini yürüten General Abacha tarafından İsviçre ve Amerika gibi ülkelere kaçırılan paraların iadesi için çabalıyor.
Abacha, 5 yıllık görev süresi boyunca kamudan yaklaşık 5 milyar dolar çalmakla suçlanıyor. Söz konusu paraların 1998'den bu yana 3,6 milyardan fazla kısmı Nijerya hükümetine iade edildi.
Afrika'nın "en açgözlü" diktatörü
17 Kasım 1993'te askeri darbeyle göreve gelen Abacha, ülkenin en çok yolsuzluk yapan lideri olarak biliniyor.
Ülkeyi yönettiği dönemde birçok insan hakları ihlaliyle suçlanan Abacha hakkında, eski Kongo Demokratik Cumhuriyeti Devlet Başkanı Mobutu Sese Seko'ya söylendiği gibi Afrika'nın "en açgözlü diktatörü" yakıştırması yapılıyor.
Abacha, 8 Haziran 1998'de devlet başkanlığı sarayında kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti ancak ölümü bazı çevrelerce "şüpheli" olarak değerlendirildi, zehirlendiği iddia edildi.
Paraları rüşvet ve yolsuzluk yollarıyla kaçırıldı
Siyasi analist Abubakar Dan-Juma Birnewa, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Abacha'nın para kaçırmak için başvurduğu yöntemlerin ilginç olduğunu belirterek "Abacha, danışmanına bir güvenlik sorununu çözmek için kendisine para talebi sunmasını emrediyor. Abacha, bu talebi onayladıktan sonra Nijerya Merkez Bankasından çekilen paraların büyük kısmını kendi evine göndertiyor." dedi.
Birnewa, Abacha'nın arkadaşlarına gayriresmi yollarla verdiği sözleşmelerden kazanılan paraları zimmetine geçirdiği ve yabancı şirketlerden ülkede işlerini yürütmelerine izin vermek için rüşvet istediğini de söyledi.
Bu yollarla 3 yıl boyunca para kaçırıldığını anlatan Birnewa, Abacha'nın bu paraları harcamadan hayatını kaybettiğini ve ölümünden sonra çalınan paraların tespit edilmeye başlandığını ifade etti.
Birnewa, Abacha'nın ölümünden sonra ailesinin tuttuğu 750 milyon doların tespit edildiğini, 1 yıl sonra da yabancı bankalarda olduğu düşünülen zimmetine geçirdiği paraların iadesi için yardım istendiğini anlattı.
24 yılda Abacha'nın çaldığı paralardan 3,6 milyar dolardan fazlası tespit edildi
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, 1998'den bu yana Abacha'nın çaldığı paralardan 3,6 milyar dolardan fazla kısmı iade edildi.
Abacha'nın hayatını kaybetmesinin ardından 1998'de Devlet Başkanı General Abdulsalam Abubakar'ın döneminde Abacha ailesinin tuttuğu 750 milyon dolar tutarında nakit paraya el konuldu.
Nijerya hükümeti 1999'de Abacha'nın çaldığı paraların büyük kısmının İsviçre ve Amerika gibi ülkelerde tutulduğunu belirledi ve 2000'de İsviçre'den 64 milyon doları geri alabildi.
Ülkede 2002'de dönemin Devlet Başkanı Olusegun Obasanjo'nun, Abacha ailesiyle imzaladığı anlaşma kapsamında çalınan paralardan 1,2 milyar dolar devletin kontrolüne geçti.
2003'te İngiltere'nin güneyindeki özerk Jersey Adası'nda Abacha'nın kaçırdığı paralardan 160 milyon doları tespit edildi ancak hükümet paranın 149 milyon dolarını alabildiğini açıkladı. Aynı yıl, İsviçre 88 milyon dolar daha Nijerya'ya iade etti.
Nijerya, 2005'te Abacha'nın paralarından dönemin Maliye Bakanı Ngozi Okonja Iweala öncülüğünde 461,3 milyon dolar ve 2006 yılında da 44,1 milyon doları İsviçre'den aldı.
Nijerya Maliye Bakanlığı, 2014'te Lihtenştayn'ın 227 milyon doları iade ettiğini açıkladı. Ülkede daha önce iade edilen paraların dönemin hükümet yetkilileri tarafından "kendi zimmetlerine geçirildiği" iddiası üzerine, 2018'de İsviçre'nin yeniden yaptığı 322 milyon dolarlık iade Dünya Bankasının belirlediği şartlara tabi tutuldu.
ABD ise 2020'de Abacha'nın çaldığı paraların ülkede üç büyük projeyi yürütmek için kullanılması şartıyla Nijerya hükümetine 311,7 milyon dolar iade etti. ABD, son olarak geçen ay, ülkeye 23 milyon dolar iade edeceğini duyurdu.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com