?>

Petrol fiyatlarının seyri ekonomik göstergeleri destekleyecek

İran yaptırımlarının başlamasına karşın petrol fiyatlarındaki zayıf seyrin devam etmesi, Türkiye'nin makroekonomik göstergelerindeki dengelenme ve iyileşme sürecini destekleyecek.

Ekonomi - 7 yıl önce

İSTANBUL - BEKİR GÜRDAMAR

İran yaptırımlarının başlamasına karşın petrol fiyatlarındaki zayıf seyrin devam etmesinin, Türkiye'nin makroekonomik göstergelerindeki dengelenme ve iyileşme sürecini desteklemesi bekleniyor.
İran'ın petrol ihracına ilişkin yaptırımların başlamasına karşın piyasalarda petrol fiyatlarına ilişkin korkuların gerçekleşmediği ve fiyatların düşüş trendi içindeki hareketini devam ettirdiği görülüyor.
ABD, 2015 yılında nükleer anlaşma çerçevesinde kaldırdığı İran yaptırımlarının deniz taşımacılığı, finans ve enerji alanlarını kapsayan ikinci bölümünü 5 Kasım itibarıyla uygulamaya başladı. Bu durum, İran ile ticaret yapan ülkeleri de doğrudan etkilerken, Türkiye, yaptırımlardan geçici muaf tutulan 8 ülke arasında yer aldı.
Geçen ay yaklaşık yüzde 10 değer kaybeden Brent petrolün varil fiyatının yaptırımların başlamasıyla hızlı bir şekilde yükselebileceğine ilişkin korkular bugüne kadar gerçekleşmedi. Ekim ayını 74,60 dolardan tamamlayan Brent petrolün varil fiyatı, başlayan İran yaptırımlarına karşın kasımın ilk haftasında 71 dolar sınırına kadar geriledi.
Analistler, enerjide dışa bağımlı olan Türkiye ekonomisine ilişkin makroekonomik verilerin petrol fiyatlarının seyrinden etkilendiğini belirterek, en önemli etkinin bütçe gelir ve gider kalemleri ile ödemeler dengesi tarafında görüleceğini vurguladı.
ABD Başkanı Donald Trump'ın yükseliş eğilimindeki enflasyonu sınırlamak, böylece ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz artırımlarının daha yavaş olmasını sağlayabilmek adına petrol fiyatlarını sınırlayıcı açıklama ve adımlar attığına dikkati çeken analistler, bu adımların gelecek dönemde de devam etmesinin beklenebileceğini kaydetti.
Analistler, ABD ile normalleşen ilişkilerle döviz kurlarındaki gerileme ve Trump'ın adımlarıyla da petrol fiyatlarındaki düşüş eğiliminin sürmesi durumunda Türkiye'nin makroekonomik verilerinin pozitif etkileneceğini ifade etti.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) son Enflasyon Raporu'nda petrol fiyatı varsayımının 2018 için 75 dolar, 2019 için ise 80 dolar seviyesinde olduğu dikkate alındığında, fiyatlardaki düşüş eğiliminin sürmesi ya da 70-75 dolar bandında yatay seyretmesinin geleceğe dönük beklentileri de olumlu yönde etkilemesi bekleniyor.
"Trump petrol fiyatlarının yükselmesini engellemeye çalışıyor"
İstanbul Medipol Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kerem Alkin, konuya ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Trump'ın, 20 Eylül'de, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyesi ülkelere "petrol fiyatlarına dair sert tepki göstermesi ve Suudi Arabistan'dan petrol üretimini arttırarak fiyatı düşürmesini" talep etmesinden bu yana petrol fiyatlarının gerilediğini söyledi.
Sadece ekim ayında petrol fiyatlarının neredeyse yüzde 10 düştüğüne dikkati çeken Alkin, "Trump, son bir yıldır tırmandırdığı küresel ticaret savaşı ve bu savaşın bir sonucu olarak, ek vergiler nedeniyle küresel enflasyonun yükseleceğinin farkında. Bu nedenle ABD'nin ithalatına getirilen ek vergiler doğal olarak bir enflasyon baskısı oluşturacak. Anlaşılan o ki, Trump, olası enflasyon baskısını, küresel petrol fiyatlarını gevşeterek ve Amerikan halkına makul fiyattan akaryakıt satılmasının imkanlarını oluşturarak dengelemeye çalışıyor." şeklinde konuştu.
Alkin, ABD'nin, 8 ülkenin İran yaptırımlarından belirli bir süre için muaf tutulacağı kararının da bu kapsamda değerlendirilmesi gerektiğini, bu sayede Trump'ın, devreye giren İran ambargosuyla küresel petrol fiyatlarının yükselmesini engellemeyi hedeflemiş olabileceğini kaydetti.
Türkiye ve ABD'nin, gecikmiş bir karar olsa da karşılıklı yaptırımları kaldırma kararı ve İran ambargosundan muaf tutulan 8 ülke arasında Türkiye'nin yer almasıyla iki ülke arasında pozitif bir havanın oluştuğunu ifade eden Alkin, Türkiye ve ABD'nin birbirlerinin ürünlerine koydukları ek vergileri kaldırmaları, Halk Bankası meselesinde dosyanın kapatılması ve Hakan Atilla'nın erken tahliyesi gibi adımların gelmesi durumunda daha da anlamlı bir hal alacak bu sürecin Türkiye ile ABD arasında aklın tekrar ağırlığını hissettirdiği bir "normalleşme" döneminin aşamaları olarak kabul edilebileceğini söyledi.
Alkin, ABD Enerji Bakanlığı'nın, 2018 için ortalama küresel petrol fiyatını 74 dolar, 2019 için ise 75 dolar olarak öngördüğünü belirterek, emtia uzmanlarının ise 2019'da petrol fiyatının 56 dolara kadar düşebileceği ile 85 doları yeniden görebileceği noktasında ikiye bölündüğünü bildirdi.
"Petrol fiyatlarının seyri, bütçe ve cari işlemler dengesi üzerinde etkili"
Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Ekonomi Bölümü Doktor Öğretim Üyesi Halis Kıral da 2017 yılı itibarıyla Türkiye’nin enerji ithalatının 37,2 milyar dolar olarak gerçekleştiğini, bunun toplam ithalat içerisindeki payının yüzde 15,9 olduğunu kaydetti.
Enerji ithalatının 10,4 milyar dolarının petrol ve petrolden elde edilen ürünler olduğunu belirten Kıral, bu yılın ocak-eylül dönemi itibarıyla enerji ithalatının 31,9 milyar dolara ulaştığını, toplam ithalat içerisindeki payının da yüzde 18,3’e çıktığını aktardı.
Kıral, petrol fiyatlarındaki düşüş eğiliminin sürmesi durumunda merkezi yönetim bütçesi üzerinde öncelikle gelir tarafında, sonrasında ise mal ve hizmet alımları giderleri ile sermaye giderleri kalemlerinde olumlu etkilerinin olacağını ifade ederek, "Gelir yönlü etki ise ÖTV ile enerji ithalatından alınan KDV üzerinden olacaktır." dedi.
Akaryakıttan alınan ÖTV'nin, petrol fiyatlarındaki dalgalanmanın kamu maliyesini olumsuz etkilememesi için litre başına maktu olarak belirlendiğini kaydeden Kıral, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Bu yüzden petrol fiyatlarındaki düşüş sonucunda akaryakıt tüketim miktarında artış olması durumunda ÖTV gelirleri de artacaktır. İthalde alınan KDV açısından ise gerek petrol fiyatlarındaki düşüş gerekse kurdaki gerileme sonucunda vergi gelirlerinde azalma söz konusu olabilecektir. Bu iki farklı yönde işleyen vergi kalemlerinden hangisinin net etkisinin fazla olacağını ise akaryakıt tüketimindeki artış miktarı, fiyatlardaki oransal değişim ve kur seviyesi belirleyecektir."
Kıral, petrolün rafineri çıkış fiyatının, pompada ödenen fiyatın yaklaşık yüzde 40’ını oluşturduğunu belirterek, akaryakıt ürünlerinin tüketici sepetindeki payı da dikkate alındığında, petrol fiyatlarındaki düşüşün enflasyon üzerindeki etkisinin sınırlı düzeyde kalacağını söyledi.
Ödemeler dengesi açısından bakıldığında 2017 yılındaki 47,5 milyar dolarlık cari işlemler açığının, net enerji dengesi dışlandığında, 14,6 milyar dolara düştüğünü bildiren Kıral, "Türkiye’nin, cari açığının sürdürülebilir hale gelebilmesi ve dış kırılganlıklarını azaltması için enerjide yerli kaynaklara yönelmesi bir zorunluluktur. Enerjide dışa bağımlılığın azaltılması için Yeni Ekonomi Programı’nda belirlenen tedbirlerin uygulanması oldukça önemlidir." diye konuştu.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
Haftanın Öne Çıkanları

Arazisinde hazine olduğunu iddia eden vatandaş kazı izni istedi

2018-11-04 13:32 - Asayiş

Türkiye Tırmanma Şampiyonası son ayak yarışları başladı

2018-11-04 20:02 - Spor

14 katlı apartmanda yangın paniği

2018-11-04 12:32 - Asayiş

Kaşıkçı cinayeti 5. haftasını geride bıraktı

2018-11-06 19:47 - Gündem

'Suriye'ye dönen 20 mülteci rejim tarafından öldürüldü'

2018-11-04 16:32 - Dünya

İş Bankası’ndan ekonomiye 400 milyar lirayı aşan destek

2018-11-08 00:02 - Ekonomi

'Şehir hastanelerini çok önemsiyoruz'

2018-11-04 21:02 - Sağlık

Maket uçaksavarlı cip, trafikten men edildi

2018-11-04 23:02 - Gündem

Freni patlayan yolcu minibüsü dehşet saçtı: 12 yaralı

2018-11-04 19:32 - Asayiş

'Ülke futbolumuzun şiddet görüntüsüyle anılmasını istemiyoruz'

2018-11-05 20:32 - Spor

İlgili Haberler

Türkiye mısır tohumunda 5 yıldır dış ticaret fazlası veriyor

13:18 - Ekonomi

"Gayrimenkul Sertifikası"nın detayları belli oldu

13:07 - Ekonomi

Güneydoğu'nun Suriye'ye ihracatı yılın ilk yarısında yüzde 38,7 arttı

12:03 - Ekonomi

Türk Kızılayın meslek projesi Adana'ya yeni iş makinesi operatörleri kazandıracak

11:57 - Ekonomi

İngiltere'de otomobil ve hafif araç üretimi 1953'ten beri görülen en düşük seviyeye gerile

11:52 - Ekonomi

Günün Manşetleri

Kremlin Sözcüsü Peskov, Ukrayna ile yapılan üçüncü tur barış müzakerelerini değerlendirdi

13:23 - Dünya

Türkiye mısır tohumunda 5 yıldır dış ticaret fazlası veriyor

13:18 - Ekonomi

AB ve Çin ikili ilişkilerin geliştirilmesinde mutabık

13:13 - Dünya

"Gayrimenkul Sertifikası"nın detayları belli oldu

13:07 - Ekonomi

Günün ilk yarısında 50 ilde 35 derecenin üzeri sıcaklık görüldü

13:02 - Gündem