İstanbul
Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulunun yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) görülme oranının giderek yükseldiği bölgelerde maske takmanın doğru olabileceği, özellikle kalabalık ortamlarda, market, pazar yeri, toplu taşıma araçları, çalışma ortamı gibi yoğun ortamlarda maske takılması gerektiği önerisini değerlendiren İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Sait Buğdacı, Kovid-19'un Çin'in Vuhan kentinde 2019 yılının aralık ayında ortaya çıktıktan sonra uygulanan bütün önlemlere rağmen ocak ortalarında ilk Tayland'da, daha sonra Güney Kore ile Japonya’ya ve birkaç ay gibi kısa bir sürede tüm dünyaya yayıldığını söyledi.
Hepatit C virüsünde etkin ilaçlarla yüzde 100 başarı oranına ulaşıldığını belirten Buğdacı, ancak Kovid-19'u engelleyebilecek yüzde 100 iyeleştirebilecek etkili bir ilacın henüz geliştirilemediğini kaydetti.
"Maske Kovid-19’un nefes ve öksürük yoluyla yayılma zincirini kırmayı hedeflemektedir"
Bu nedenle sosyal mesafe, karantina ve maskelerle bu hızlı yayılımın önünün kesilmesi gerektiğine vurgu yapan Buğdacı, "Maske en fazla akciğer tutulumu yapan Kovid-19’un nefes ve öksürük yoluyla yayılma zincirini kırmayı hedeflemektedir.
Maske kullanım kurallarına uyduğunuzda herhangi bir bilinen zararı yoktur. Dünya Sağlık Örgütü başlangıçta hasta olmayanlar kullanmasın kararı almış olsa da sonraları Kovid-19'un hastalık bulguları silik seyreden kişilerin de hastalığı yaydığını farketti. Kovid pandemisini önleyecek küçük önlemler bile artık değer arz ediyor." diye konuştu.
"Basit ve cerrahi maskeler yüzde 30-70 oranında koruyucudur"
Prof. Dr. Mehmet Sait Buğdacı, halkın maskeye mümkünse ücretsiz veya düşük maliyetlerle kolayca ulaşabilmesi gerektiğini dile getirerek şunları söyledi:
"Türkiye'nin tıbbi maske üretim kapasitesini artırması ve yurtdışı satışlarını durdurması önemli kararlardır. Toplu taşıma duraklarında, hastane girişlerinde daha önemli olmak üzere yaygın satış birimleri olmalı ve kolayca ulaşılabilir olmalıdır.
Metrobüs, metro, tramvay ve yoğun otobüs duraklarında ücretsiz maske kutuları olmalı. Basit ve cerrahi maskeler yüzde 30-70 oranında koruyucudur. N95 maskeler ise direkt hasta temasında olanların kullanması önerilir.
N95 mikro partiküllerinin yüzde 95'ini filtre etmektedir. Öncelikle hastalık süresinin ayları bulacağı düşünüldüğünde re-use (tekrar kullanımlı) maske üretimi desteklenmelidir. Maskelerin çoğunun tek kullanımlık olduğunu bilmek gerekir.
En fazla kullanılanı uygun şartlarda 4- 9 saat kullanılır. Bu süre içinde çıkarılıp takılabilir tabi"
"Maske burun ve ağzı iyice kavramalıdır"
Buğdacı, maskenin doğru kullanımının önemli olduğuna vurgu yaparak şu önerilerde bulundu:
"Maske kullanmadan önce eller alkol bazlı solüsyon veya sabunlu suyla temizlenmelidir. Maske burun ve ağzı iyice kavramalıdır. Maskenin dış yüzüne dokunmayınız, dokunduğunuz takdirde ellerinizi sabunlu suyla 20 saniye yıkayınız.
Maskenin içine elle dokunulmamalı. Maskenin ipinden tutarak, kulakların arkasına geçirilmeli. Çıkarırken de aynı şekilde ipten tutarak çıkarılmalı.
Hapşırma ile damlacıklar saniyede 35 metre hızla atılır ve büyük damlacıklar 2 metreye, küçük damlacıklar da 8 metreye kadar ulaşabilmektedir. Bu da maskenin öneminin altını çizmektedir."
Maske kullanma kararının alınmasının önemli olduğunu belirten Prof. Dr. Buğdacı, "Bizzat karşılaştığım ve literatürde değerlendirdiğim Çin ve İtalyan Kovid-19’lu hastaların akciğer tomografilerinde akciğerin periferi yani uç noktaları tutulmaktadır.
Bu tutulum 5 mikrondan küçük parçacıkların ulaştığı yerlere uyar. Bu Kovid-19’un el ve eşyalarla temasından çok damlacıklarla akciğere ulaştığını göstermektedir. Bu nedenle maske kullanımı konusundaki bilim kurulu ve devlet kararı olumludur." şeklinde konuştu.
Kovid-19’un bu kadar hızlı yayılmasının başka yolları da düşündürdüğünü ifade eden Buğdacı, "Hastaların bir kısmında ishal olması dışkı ile de yayılabileceğini düşündürmektedir. Umumi lavabo temizliklerinin önemli olabileceğini belirtebilirim." dedi.
Kaynak: AA