Ankara
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un, Avrupa güvenliği için Fransız nükleer kapasitesini kullanma planlarının ardından Rus yetkililerin, Fransız lidere Napolyon'un hezimetle sonuçlanan Rusya seferini hatırlatmaya başlaması, siyasi tarihi bir kez daha uluslararası ilişkilerin gündemine oturttu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, "(Napolyon'un Moskova seferi bozgunu) Hala nasıl bittiğini unutarak Napolyon'un zamanlarına geri dönmek isteyen insanlar var." ifadesini kullanırken, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da "Macron, Rusya'yı ele geçirmeye çalışan Napolyon'un çalışmalarını sürdürüyor. Macron, Beyaz Saray'da yalan söyleyen (Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir) Zelenskiy'nin yolunu izliyor." diye konuştu.
Macron ise Putin'e, "Tarihi yanlış yorumladığını düşünüyorum ve bu beni şaşırtıyor. Napolyon fetihler gerçekleştirdi ancak bugün Avrupa'da gördüğüm tek emperyalist güç Rusya'dır." cevabını verdi.
Rus ve Fransız yetkililerin bu atışmaları, sosyal medyada da Napolyon'un Rusya seferini gündeme taşıdı.
Napolyon'un Rusya seferi...
Fransız tarihinin en önemli simalarından Napolyon Bonapart, 1769'da Korsikalı bir kontun çocuğu olarak dünyaya geldi. 24 yaşında topçu olarak katıldığı Toulon kuşatmasıyla ismini duyuran Napolyon, bundan sonra kariyer basamaklarını hızlıca çıkmaya başladı.
Napolyon, Fransız İhtilali sonrası ülkedeki siyasi istikrarsızlık ortamından da yararlanarak 1799'da iktidara geldi ve 1804'te kendisini "Fransa'nın İmparatoru" ilan etti.
Napolyon, emperyalist anlayışla ülkenin sınırlarını genişletirken, 1812 yılı Napolyon'un hayatının yanı sıra, Fransa ve Avrupa'nın kaderi açısından dönüm noktası oldu.
Napolyon, 1806-1807 yıllarında Rusya ile savaşın ardından imzalanan Tilsit Antlaşması ile dönemin Rus Çarı Aleksandr'ı müttefik olarak kendisiyle işbirliği yapmaya zorladı.
Anlaşmaya göre Rusya, Fransa'nın İngiltere'ye karşı uyguladığı "Kıta Ablukası"na katılacaktı. Ancak bunun çarlık ekonomisi üzerinde baskı yaratması, Rusya'nın ablukadan kaçınmasına neden oldu.
İlerleyen dönemde Rusya'nın İngiltere ile ticarete tekrar başlaması İmparator Napolyon tarafından ihanet olarak algılanırken Fransız lider aynı zamanda Avrupa hakimiyetini daha da pekiştirmek istedi.
Napolyon, Haziran 1812'de yaklaşık 700 bin asker ve müttefikleriyle Rusya üzerine yürümeye başladı.
Fransızlar ilerlemesini sürdürürken, Ruslar düşmanın karşısına direkt çıkmayarak geri çekilme stratejisi izledi.
Rus ordusunun geri çekildiği yerlerde toprakları yakma, su kuyularını zehirleme, hayvanları yok etmesiyle Fransız ordusu lojistik anlamda zor durumda kaldı.
Napolyon, Moskova'ya doğru ilerlerken Ruslar, Borodino'da savunma hattı oluşturdu. Buradaki savaşta Fransızlar zafer kazansa da Rus ordusu "tamamen" yok edilemedi ve direnişe devam etti.
Ruslar, Moskova'yı Fransızlara bırakarak terk ederken halkın büyük çoğunluğu da orduyla şehirden ayrıldı.
Eylülde Moskova'ya giren Napolyon, büyük bir başkenti "boş" buldu. Ruslar, geri çekilirken aynı zamanda şehri de boşaltmıştı.
Fransız ordusunun şehre girişinden kısa bir süre sonra Moskova'da başlayan büyük yangınlar, Napolyon'un kentte uzun süre kalmasına engel oldu.
Rus Çarının, Napolyon'a teslim olmayacağı bildirmesi ve Rus tarihindeki savaşlarda öne çıkan büyük aktör "General Kışın" bastırması Napolyon için sonun başlangıcı anlamına geliyordu.
Napolyon, ekimde Moskova'dan geri çekilmeye başlasa bile Rus kırsalı kasımda dondurucu soğuklara sahne oldu. Fransız askerlerinin kıyafetlerinin iklime uygun olmaması, açlık, hastalık ve yorgunluğun orduda yayılmasının yanı sıra Rusların pusu saldırıları Fransız ordusunu daha da zayıflattı.
Eve dönüş yolunda, Berezina Nehri'ni geçmek isteyen Fransız askerleri nehirde boğulurken kalanların bir kısmı da Ruslar tarafından öldürüldü.
600 bine yakın askerle Rusya'ya yürüyen Napolyon ve müttefikleri, evlerine "Grande Armee"den (Büyük Ordu) sadece 20 bine yakın askerle dönebildi.
Seferin sonuçları...
Napolyon Fransa'sı, Rusya seferinde büyük bir personel ve maddi kayıpla dönerken "yenilmez imajını" da kaybetti.
Seferde, Fransız birliklerinin 570 bine yakın insan kaybettiği tahmin edilirken bu sayının Ruslar için de yaklaşık 300 bin olduğu düşünülüyor.
Seferin ardından Rusya'da, Fransa'ya karşı bir düşmanlık ve "Rus milliyetçiliği" akımı güç kazanmaya başladı. Rus aristokratlarının evinde yaygın olarak konuşulan Fransızcanın dahi etkisi azalmaya başladı.
Napolyon'un Rusya'daki hezimeti sonrasında, dönemin Prusya, Avusturya ve İngiltere gibi devletleri Napolyon'a karşı büyük bir koalisyon kurdu.
1813'teki Leipzing Savaşı'nda mağlup olan Napolyon, ertesi yıl hem başkentini hem de tacını kaybederek sürgüne gönderildi.
1815'te yaklaşık 100 gün gibi kısa bir süreliğine gücü tekrar eline alan Napolyon, Waterloo Savaşı'nda yeniden mağlup olmasıyla Atlantik Okyanusu'ndaki Saint Helena Adası'na sürgüne gönderildi ve 1821'de burada hayatını kaybetti.