Bağdat
Bağdat’ın hem Karkh hem Rusafa yakasındaki duvarları süsleyen renkli grafitiler, kentin kültürel hafızasına yeni bir soluk getiriyor.
Orta Doğu’nun çoğu başkentinde olduğu gibi Bağdat’ta da duvarları süsleyen bu sanat, günlük yaşamın bir parçası olarak görülüyor, sade ama kimi zaman derin mesajlarla toplumun ruh halini ve ülkenin durumunu özetliyor.
Kültürel içeriği kamusal alanda görünür kılmak ve insanlara doğrudan ulaşmak amacıyla "Bağdat’ın İzi Galerisi", "Bağdat Grafitisi" adlı bir proje hayata geçirdi. Proje kapsamında başkentte Karkh yakasında 5, Rusafa yakasında 5 olmak üzere toplam 10 kültürel grafiti duvara işlendi.
Projeyi, resim ile Arap hat sanatının estetiğini öne çıkarmak için farklı tekniklerden yararlanan Iraklı ressamlar ve hattatlar hayata geçirdi.
Bağdat’ın İzi Galerisi’nin sorumlusu, gazeteci ve şair Hussam es-Serray, projeye ilişkin konuştu.
Serray, 2017’de duvar resimleri yapmaya başladıklarını belirterek o dönemde Bağdat’ta bir ilk olan “Duvarlar aşiret intikamı için değildir" projesini hayata geçirdiklerini hatırlattı.
Şair Serray, edebiyatla sanat içerikleri arasında bir bağlantı kurmaya çalıştıklarını kaydederek, "Kapalı salonların dışına taşan kültürel etkinlikler yapmaya gayret ediyorum. Bağdat sokaklarında karşılaştığımız insanların düşünce ve davranışlarına etki etmek, kültürü elit çevrelerden geniş kitlelere taşımak istiyoruz." dedi.
Çalışmaların politikacılara da mesajlar içerdiğini belirten Serray, şöyle devam etti:
"Sokaklarda sadece seçim afişleri, dini içerikli afiş ve posterler yer alıyor. Sokaklarımız kültürel içeriklerinden mahrum bırakılıyor. Bu yüzden 'Bağdat Grafitisi' projesini başlatarak, kültürel içeriklerin diğer içeriklerden daha fazla rağbet gördüğünü göstermek istedik ve bunu da başardık.
Bir siyasetçinin ve din adamının sokaktaki varlığını posterlerle gösterme hakkı varsa, fikir insanı da sahadaki varlığını yasal yollarla gösterme hakkına sahip. Sokağa samimi bir şekilde inmeye güveniyoruz. Bu çalışmalarımız, Irak toplumunun belirli bir kesimine değil, tüm tabakalarına ve insanlarda farkındalık yaratmaya yöneliktir."
Bazı duvar resimleri yok edildi...
Serray, grafiti çalışmaları sırasında resmi izinler alınmış olmasına rağmen sahada zorluklar yaşadıklarını, bazı milis grupların baskısıyla karşılaştıklarını ve kimi duvar resimlerinin bilinmeyen nedenlerle silindiğini aktardı.
Bağdat’taki grafiti çalışmalarının büyük bölümünün adayların seçim propaganda afişleriyle kapatıldığını belirten Serray, "Bu afişler seçimden sonra kaybolur, grafitiler ise duvarlarda kalıcıdır." dedi.
Serray, proje kapsamında seçilen kültürel şahsiyetlerin Iraklı sosyologlar Ali el-Verdi ve Falih Abdülcebbar, mimar Muhammed Mekkiyye ve Rıfat el-Çadırcı, gazeteci yazar Züheyr el-Cezayiri, kadın şair ve edebiyatçı Lemia Abbas Amare gibi isimler olduğunu söyledi.
Söz konusu duvar resimlerinin bu aydınların portrelerini, en bilinen sözlerini ve eserlerinden alıntıları içerdiğini belirten Serray, sosyolog Dr. Ali el-Verdi’ye adanan grafitinin “bilim, sanayi ve düzene önem verilmesi gerektiğini” vurguladığını dile getirdi.
Serray, araştırmacı-yazar Muhammed Fadıl el-Cemali’ye adanan grafitinin ahlakın önemini öne çıkardığını, sosyolog Falih Abdülcebbar’a ait çalışmanın ise çatışmaların medeni ve hukuki değerler temelinde çözülmesi gerektiğini vurguladığını aktardı.
Irak toplumunda etkisi olan bazı kadın düşünürlere ait eserlerin de bulunduğunu kaydeden Serray, “Sosyolog ve akademisyen Dr. Lahayi Abdülhüseyin’e adanan grafitinin, "Iraklı kolay pes etmez, yoluna devam eder." mesajını verdiğini kaydetti.