Ankara
Libya’daki çatışmalara, gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter saflarında dahil olmasının ardından uluslararası alanda yeniden ilgi odağı haline gelen Kremlin’e yakın Rus güvenlik şirketi Wagner grubunun, Kaddafi’nin oğlu Seyfülislam Kaddafi ile ülkenin başına yeniden geçmesi için görüştüğü ve Hafter’e siyasi danışmanlık yaptığı iddia edildi.
Kremlin Sarayı'nın yemek işini yönettiği için "Şef" lakabıyla anılan Yevgeny Prigozhin’e ait güvenlik şirketi Wagner grubu, Suriye, Ukrayna ve Libya’da paralı askerlerinin faaliyetleriyle tanınıyor. Putin’in yakın çevresinde yer alan Prigozhin, ABD’de seçimleri etkileme girişimi nedeniyle Amerikan Maliye Bakanlığının finansal yaptırımlar lisesinde de yer alıyor.
Kırım’ı yasa dışı ilhakı ve Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçı gruplara Rusya’nın desteği sırasında ismi sıkça duyulan Wagner Şirketi, Halife Hafter güçlerine destek için gönderdiği yaklaşık 1400 paralı askeriyle Trablus’un sıcak cephe hatlarındaki çatışmalara katıldı.
ABD merkezli Bloomberg’in haberine göre, Wagner için çalışan iki Rus ajanı, başkent Trablus’taki Ulusal Mutabakat Hükümeti tarafından geçen yıl yakalandı. Yakalanan Rus ajanlara ait taşınabilir disk içindeki belgelere göre, Rus ajanlar, Libya’nın devrik lideri Muammer Kaddafi’nin Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından aranan oğlu Seyfülislam Kaddafi ile üç kez görüşme gerçekleştirdi.
Bu görüşmelerden birinde, Seyfülislam Kaddafi’nin, “babasının Batı ülkelerinin seçim kampanyalarına finansal yardımda bulunduğuna ilişkin çok sayıda belgeyi” Rus ajanlara Batılı ülkelere karşı koz olarak sunduğu paylaşıldı.
Seyfülislam Kaddafi’nin bir görüşmesine, bir Rus seçim kampanyası danışmanının da katıldığı paylaşılırken, Rusya’nın olası bir seçimde Kaddafi’nin oğlunu ülkede yükselen bir aktör olarak öne çıkarmayı hedeflediği aktarıldı.
Seyfülislam Kaddafi ile görüşmelere katılan Rusların notlarına göre, Kaddafi, “Hafter saflarındaki savaşçıların yüzde sekseninin kendi taraftarı olduğunu ve Hafter’in başkenti ele geçirmesi durumunda kendi tarafına geçeceğini” öne sürdü.
Seyfülislam Kaddafi'ye Tunus’ta eğitilecek sosyal medya uzmanlarına ilişkin bir sunum yaptığı belirtilen Rusların, devrik liderin oğlunun "karşı propoganda konusunda çok ilgili olduğu" notunu aldıkları kaydedildi.
Oğul Kaddafi'ye kendisinin ülkenin geleceğindeki seçimlerde aday olduğu ya da hükümette yardımcı lider rolünde bir pozisyonda yer aldığı bir projeksiyon sunan Rus Wagner şirketinin, UCM’nin bulunduğu Lahey kentinde bir destek gösterisi organize etmeyi de önerdiği paylaşıldı.
Bloomberg’in ulaştığı son görüşmenin notlarında, Seyfülislam’ın bir sonraki toplantılarında Ruslara kendisine sadık komutanların listesini sunacağı ve Ruslara ait “Sudan’daki şirketten bu komutanlara destek yönlendirilmesi” bilgileri yer aldı.
Haberde ayrıca, Seyfülislam Kaddafi’nin bir yardımcısının Rus danışmanlarla görüştüklerini itiraf ettiği ancak “Batı ülkeleriyle iyi ilişkiler geliştirmek istemelerine karşın Rusların kendilerine ilk yardım sunanlar olduğunu” eklediği aktarıldı.
Ruslar, Hafter’e yöneliyor
Öte yandan, ABD merkezli Daily Beast internet sitesinin, aynı Rus ajanların belgelerinden derlediği haberine göre, Wagner Grubu, Seyfülislam Kaddafi ile görüşmelerinde, devrik liderin oğlunun “Libya’daki önemine illişkin kendisini dev aynasında gördüğü” değerlendirmesini yaptı.
Daily Beast'e göre, Rus şirketi Eylül 2019’dan sonra ilgisini ülkenin doğusundaki Halife Hafter’e çevirdi ve darbeci lidere, halkla ilişkiler, yönetim projeksiyonları ve diğer başlıklarda danışmanlık hizmeti sağladı.
Halife Hafter’in ülkedeki ilerleyişinin askeri kazanımlardan değil Libya’da yıkıcı bir rol oynayan Birleşik Arap Emirliklerinin sağladığı finansmanla, "aşiret liderlerini devşirerek kazandığı” belirtildi.
Öte yandan, Hafter’in kendisini Rusya’ya yakın durduğu görüntüsünü yansıtarak, uluslararası alanda ve Libya içinde nüfuz elde etmeye çalıştığı, “milislerinin araçlarına Rus plakaları taktığı, Wagner elemanlarının bunları sökmek zorunda kaldığı” Rus ajanlarca not edildi.
Wagner Grubu’nun gerek Hafter gerekse Seyfülislam Kaddafi için internet üzerindeki sahte kullanıcıların yönlendirdiği bir halkla ilişkiler kampanyasını üstlendiği notu düşüldü.
Hafter’in milis ve paralı asker ordusu
Libya, Halife Hafter’in Nisan 2019’da ani bir biçimde başkenti ele geçirmek için saldırı emri başlatmasıyla uluslarası aktörlerin milis liderinin arkasında sıralandığı bir şiddet sarmalına sürüklendi.
Hafter saflarında, Rus paralı askerlerin yanı sıra, Sudan’dan getirilen Cancavid milisleri, Çadlı silahlı isyancı grupların yer aldığı biliniyor. Milis liderine ayrıca, BAE büyük finansal desteğin yanı sıra, gelişmiş askeri teçhizat, silahlı insansız hava araçları ve savaş uçaklar sağlarken, Mısır lojistik, personel desteği yapıyor. Fransa’nın da Hafter'e uluslararası alanda diplomatik desteğin yanı sıra askeri danışmanlık hizmeti verdiği belirtiliyor.
Wagner'in çatışmaların şiddetlendiği Kasım aylarında Libya’da 1400 kadar savaşçısının bulunduğu, ayrıca 25 Rus pilotun Hafter birliklerine eğitim verdiği, Libya semalarında yenilenmiş Rus Sukhoi-22 tipi savaş uçaklarıyla göreve çıktıkları aktarılmıştı.
Bununla birlikte, Ukrayna uyruklu olduğunu söyleyen silahlı kişilerin Libyalılarla konuşurken ve çatışmalarda yaralanan Rus olduğu iddia edilen kişilerin bir evden tahliye edilirken görüntülendiği videolar sosyal medyada yoğun biçimde paylaşılmıştı.
Libya'nın uluslararası meşruiyete sahip temsilcisi Ulusal Mutabakat Hükümeti de Ekim 2019'da başkentin güneyindeki bir bölgeye düzenledikleri hava saldırısında Wagner Grubuna bağlı yaklaşık 35 paralı askerin öldürüldüğünü açıklamıştı.
Rusça yayın yapan araştırma sitesi Medusa bu bilgiyi doğrulayarak, hayatını kaybeden savaşçıların çoğunun Krasnodar, Sverdlovsk ve Murmansk bölgelerinden geldiğini yazmıştı.
Medusa'nın haberinde, Libya'ya gönderilen Wagner mensubu birçok paralı askerin daha önce Ukrayna'nın doğusundaki Donbas bölgesinde görev yaptığı kaydedilmişti.
Fransız Le Monde gazetesi, Hafter saflarında savaşan Rus güvenlik şirketi Wagner'e mensup yabancı savaşçıların masraflarını Suudi Arabistan'ın üstlendiğini yazmıştı.
Kaynak: AA