Sakarya'da havai fişek fabrikasındaki patlamanın üzerinden 3 yıl geçti

Yukarıçalıca mevkisinde yaklaşık 15 dönüm arazide kurulu fabrikada 3 Temmuz 2020'de saat 11.15'te meydana gelen patlama, olay yerine 50 kilometre mesafedeki kentin birçok noktasından duyuldu. Patlama nedeniyle fabrika yakınındaki Yukarıçalıca ve Akarca mahallerindeki evler ile ekinler zarar gördü.

Bölgede patlamanın ardından sağlık, UMKE, AFAD, itfaiye, jandarma ve polis ekiplerinden oluşan 713 personel, 182 araç, 2 arama köpeği, 2 ambulans helikopter, 2 söndürme helikopteri ve 1 söndürme uçağı görevlendirildi.

Patlamada 7 kişi yaşamını yitirdi, 127 kişi yaralandı. Hayatını kaybedenlerden Havva Çelik, Sabahattin Tepeçınar, Halis Yılmaz, Muhammet Seyfi Çanakçı, Erhan Ateş ve Muhammet Aygün Sakarya'da, Ramazan Kor ise Çorum'da toprağa verildi.

Jandarma Genel Komutanlığı Patlayıcı Madde İmha Timince bölgedeki patlayıcı maddeleri tahliye ve imha işlemi yürütüldü.

Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığının koordinesinde soruşturmayı yürüten Hendek Cumhuriyet Başsavcılığının talimatıyla gözaltına alınan sorumlu müdür Asiye A, ustabaşı Erşan Ö. ve Hasan Ali V. ile iş güvenliği uzmanı Aslı B. 7 Temmuz 2020'de tutuklandı.

Soruşturmayı genişleten Başsavcılığın talimatıyla fabrika sahipleri Yaşar C. ve Ali Rıza Ergenç C. de jandarma ekiplerince gözaltına alındı. Hendek Adliyesinde 8 Temmuz 2020'de hakim karşısına çıkarılan şüphelilerden Yaşar C. tutuklandı, Ali Rıza Ergenç C. ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.

Cumhuriyet Başsavcılığınca aralarında fabrika sahipleri Yaşar C. ve Ali Rıza Ergenç C. ile sorumlu müdür Asiye A, ustabaşı Erşan Ö, Hasan Ali V. ve iş güvenliği uzmanı Aslı B. hakkında "bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma" suçundan 2 yıl 8'er aydan 22 yıl 6'şar aya kadar hapisle cezalandırılması talep edilen 27 sayfalık iddianame, 1. Ağır Ceza Mahkemesince 23 Ekim 2020'de kabul edildi.

8 duruşmanın yapıldığı davada, ikinci celsede iş güvenliği uzmanı Aslı B. ve üçüncü duruşmada sorumlu müdür Asiye A. ile Erşan Ö, yurt dışı çıkış yasağı şeklindeki adli kontrolle tahliye edildi.

Davanın 28 Şubat 2022'de görülen karar duruşmasında mahkeme heyeti, "bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma" suçundan sanıklar fabrika sahiplerinden Yaşar C. ve Ali Rıza Ergenç C'yi 16 yıl üçer ay, Hasan Ali V'yi 12 yıl 6 ay ve tutuksuz sanıklar Erşan Ö, Asiye A, Aslı B. ve Ahmet Ç'yi 6 yıl sekizer ay hapis cezasına çarptırdı. Heyet, tutuklulukta geçirdiği süre göz önüne alınarak Hasan Ali V'nin tahliyesine karar verdi.

Müşteki ve sanık avukatları ile Türkiye Barolar Birliği ve Kocaeli Barosu, karara ilişkin Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesine istinaf başvurusu yaptı.

Başvuruların kısmen reddine karar veren 3. Ceza Dairesi, 2 Şubat 2023 tarihinde sanıklara verilen hapis cezalarını hukuka uygun buldu. Daire, yargılama esnasında katılma talepleri kabul edilmeyen bazı müştekiler ile ölenlerin yakınlarının dosyaya katılmaları yönünde hüküm kurdu.

Türkiye Barolar Birliği ve Kocaeli Barosunun olay nedeniyle suçtan doğrudan zarar görmemeleri nedeniyle katılma hakları bulunmadığından istinaf başvurusunun reddine hükmeden 3. Ceza Dairesi, tutuklu sanık Yaşar C'nin mevcut halinin devamına karar verdi.

İlgili bakanlıkça fabrikaya ait 180 dönümlük alanın sanayi imarı resen iptal edildi. Sakarya Valiliği de fabrikanın ruhsatının iptalini kararlaştırdı.

Patlama büyüklükleri, sayısı ve zamanlarının belirlenmesi amacıyla 11 kişiden oluşan heyet tarafından hazırlanan 200 sayfalık bilirkişi raporunda da yaklaşık 30 ton TNT'ye eş değer 12,6 ton piroteknik malzemenin 6 kez infilak ettiği belirtildi.

En büyük patlayıcı miktarının 5 bin 700 kilogram gök bombası (13 ton 396 kilogram TNT'ye eş değer) olduğu ve 19 metre çapında çukur oluşturduğu belirtilen bilirkişi raporunda, patlamanın etkisiyle 17 metre, 11 metre, 10 metre ve 4 metre çapında çukurlar oluştuğu bilgisi verildi.

Fabrikadan alınan numuneler Ankara'ya götürülerek Jandarma Genel Komutanlığı Kriminal Laboratuvarı'nda incelendi.

Numuneler üzerindeki kimyasal analizlerde patlayıcı maddeye rastlanmadı. Yine numunelerde yangını başlatıcı veya hızlandırıcı petrol türevi de belirlenemedi. İlk incelemeye göre, olay kaza sonucu meydana geldi, saldırı ve sabotaja yönelik bulgu tespit edilmedi.

Sakarya 1. Ağır Ceza Mahkemesince açıklanan 312 sayfalık gerekçeli kararda, esas hakkındaki mütalaa, savunmalar, müşteki beyanları, tanık ifadeleri, bilirkişi raporları ve hukuki değerlendirme yer aldı.

Fabrikada patlamaya neden olabilecek unsurların ateş, kıvılcım, statik elektrik, sürtünme, darbe, sıcak yüzeyler ve benzerleri olduğu bildirilen gerekçede, şu ifadeler kullanıldı:

"Patlamanın bu denli büyük bir etki yaratmasının sebebi olarak başlıca 'Çin mahallesi'nde usule aykırı olarak yapılan barut üretimi ve depolanması olduğu tartışmasızdır. Barut üretimi, üretim öncesinde fabrika adına yapılan başvuruları, başvurudaki eksiklere rağmen barut üretiminin yapılması, ruhsatsız olarak yapılan 3 ayrı binada piroteknik malzeme olan misketlerin depolanması gibi hususlar ayrıntılı olarak izah edilmiştir. Patlamadan önce yaklaşık 1,5 yıl kadar Çinli Yang ustanın gösterdiği tarifle barut üretiminin denendiği, 3-4 ton kadar barutun üretildiği ve depolandığı, üretilen barutun büyük kısmının fabrikadaki diğer ürünlerin üretiminde harcandığı, yaklaşık son olarak 'Çin mahallesi'ndeki binalarda 700-800 kilogramlık barutun kaldığı, yine patlamadan önceki aylarda yurt dışına gönderilecek siparişlerin depolarda muhafaza edildiği anlaşılmıştır."

Gerekçeli kararda, bilirkişi raporu ile fabrikadaki mevzuata aykırılıklar nedeniyle fabrika sahipleri Yaşar C. ve Ali Rıza Ergenç C'nin asli, diğer sanıkların ise tali kusurlu olduklarının kabul edildiği vurgulandı.

Havai fişek fabrikasına ait patlayıcıların Adapazarı ilçesi Taşkısığı mevkisinde kontrollü imha amacıyla kamyondan indirildiği sırada 9 Temmuz 2020 saat 11.35'te yaşanan patlamada ise 3 asker şehit oldu, 4 jandarma personeli ile kamyon şoförü yaralandı.

Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığınca hazırlanan ve 1. Ağır Ceza Mahkemesince kabul edilen 18 sayfalık iddianamede, dönemin İl Jandarma Komutanı Albay C.Y. ile Jandarma Yüzbaşı M.U.Y, Jandarma Astsubay Kıdemli Başçavuş B.G. ve Jandarma Astsubay Kıdemli Üstçavuş A.G. hakkında "bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma" suçundan 2 yıl 8'er aydan 22 yıl 6'şar aya kadar hapis cezası talep edildi.

Sanıkların yargılanmasına 31 Mayıs 2022'de başlandı. Mahkeme heyeti, 13 Haziran 2023'de görülen davanın 4. duruşmasında esas hakkındaki mütalaasını hazırlaması için dosyanın cumhuriyet savcısına gönderilmesine karar verdi. Duruşma 13 Ekim'e ertelendi.

Kaynak: AA