Sıkılan her tohum fişeği fidan olup doğayı yeşertecek

Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi (KAEÜ) Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Biriminin desteğiyle fakültenin laboratuvarında projeyi hayata geçiren Ertuğrul ve Saka, yivsiz av tüfeği fişeği içerisine çeşitli destek malzemelerle tohum yerleştirdi.

Ateşlenen fişeklerde yüzde 50'nin üzerinde başarıya ulaştığı belirtilen proje kapsamında tohum ekim fişeklerinin özellikle sarp ve kayalık alanlar ile yangınlarda önemli ölçüde zarar gören ormanların yeniden yeşillendirilmesinde kullanılması hedefleniyor.

Doç. Dr. Ömer Ertuğrul, genel olarak dağlık orman ve mera alanlarının hızlıca iyileştirilmesine yönelik, maliyeti ve insan gücünü azaltacak pratik bir çözüm arayışı içinde olduklarını söyledi.

Avcılık, atıcılık veya amatör atıcılıkla uğraşan insanların bu hobilerini sürdürürken bir yandan da çevreye katkı sağlayabileceğini düşündüklerini ifade eden Ertuğrul, tüfek fişeklerinin içeriğini yeniden tasarlayarak doğaya katkı sağlayabilecek hale getirdiklerini belirtti.

Fişeklerin içine saçma yerine tohum koyabileceklerini düşündüklerini anlatan Ertuğrul, "Bu tohumların atış yapıldığında yüksek basınç altında zarar görüp görmemesi önemliydi. Bunun test çalışmalarını yaptık. Gördüğümüz sonuçlar çok güzel. Atışı yapılan tohumların fişekten çıkışını tespit ettik. Bunun avcılık ve atıcılık faaliyetlerinde kullanılabilecek bir ürün haline gelmesi için projesini hazırladık ayrıca buna yönelik bir faydalı model başvurusu yaptık ve tescillendi." diye konuştu.

Orman ve mera alanlarının çoğuna makinelerle girilmesinin ve ekim yapılmasının zorluklarına dikkati çeken Ertuğrul, şunları kaydetti:

"Bu tarz bölgelere çok daha kolay bir şekilde tohumların ulaştırılmasını sağlayabilecek bir ürün ortaya çıkardık. Avcılık faaliyetlerinin dışında böyle alanların iyileştirilmesinde de kullanılabilir. Orman Müdürlüğünde çalışan personel veya ateşli silah kullanma yetkisi olan kamu görevlileri de uygulayabilir. Yaşanan yangınlarla birlikte orman alanları önemli ölçüde zarar görüyor. Ormanların yeniden yeşillenmesi ve gelişmesinde bu tip bir yöntem, yani tohum ekim fişeği kullanabiliriz. Atıcılık faaliyetleri sırasında çevreye zararlı materyaller yerine tohum saçarız, bu tohumlar çimlenerek orman arazilerinin yeniden iyileşmesini sağlayacaktır ayrıca hayvan otlatma için son derece önemli olan mera arazilerinde küçük tohumların makineyle ekimi çok zor. Dolayısıyla meralarda da çok daha uygun maliyetlerle tohum ekimi gerçekleştirilebilecek."

Yüksek lisans öğrencisi Emrah Saka ise ormanlık alanlarda serpme şekilde yapılan tohum ekimlerinin rüzgar veya hayvanlar yüzünden tutmayabildiğini söyledi.

Fişeğin üstüne delici başlık ve çeşitli tohum koruma sistemleri entegre ederek, fişeğe uygulanan basınçla tohumun doğrudan sert toprak zemini altında güvenli şekilde ekimini sağladıklarına dikkati çeken Saka, "Örneğin bir fişekte 100 karaçam tohumu taşıyoruz. Ortalama olarak bunlardan 50'den fazlası ağaca dönüşebiliyor. Verimlerimiz bu şekilde. Özellikle makine veya insan gücünün çalışmasının riskli ya da imkansız olduğu bölgelerde, uzak mesafelerde ekim yapabiliyoruz. Şu anki çalışmamızda 55–60 metre mesafeden toprak altına 4–5 santimetre derinliğe tohumları zarar görmeden ekmeyi başardık." ifadelerini kullandı.

Tohum türüne göre atış mesafesi ve toprağın sertliğine bağlı olarak pleksi, delici veya pres başlık gibi sistemleri kullanarak fişeği hazır hale getirdiklerini dile getiren Saka, fişekler ateşlendikten sonra geri dönüşümle kapsülün tekrar tekrar kullanılabildiğini anlattı.

Saka, makine ve insan gücüyle çalışmanın zor olduğu eğimli ve yamaç arazilerde bunun birebir alternatif bir ekim teknolojisi olduğunu vurguladı.

Hazırladıkları projenin askeri mühimmatlarla da kullanılmasını hedeflediklerine dikkati çeken Saka, şunları kaydetti:

"Bu çalışmamızda orman alanları için karaçam tohumu, çayır ve mera alanları için de farklı tohumlar üzerinde çalıştık. Bunu çeşitli tohumlar da entegre edebiliriz. Nihai hedefimiz özellikle askeri eğitim amaçlı kullanılan mühimmatlara bunu entegre ederek daha büyük orman ve çayır meralar oluşmasına katkı sağlamak. Yaklaşık 100 karaçam tohumu taşıyan bir fişeğimiz ortalama 9-10 lira maliyete mal oluyor ve bunun ortalama 50 adedinden çam fidesi elde ediyoruz. Şu anki fiyatla 10 liraya 50 adet karaçam fidesi ekimi yapmak mümkün."

Saka, 2024 yılında Tarım Makinaları Derneği ile Türk Tarım Alet ve Makinaları İmalatçıları Birliğinin işbirliğinde düzenlenen "Tarım Makinaları ve Teknolojileri Proje/Tasarım Yarışması"nda "En Yenilikçi Proje" ödülünü aldıklarını sözlerine ekledi.

Kaynak: AA