Yüzyıllardır nesilden nesilden aktarılan tandırda ekmek pişirme kültürünü Kars'ın Arpaçay ilçesine bağlı Kuyucuk köyünde yaşatan kadınlar, ekmeği sofraya getirebilmek için soğuk havaya rağmen meşakkatli bir çalışma sergiliyor.
Köyde hayvancılık ve tarımla geçimlerini sağlayan kadınlar, kendi ektikleri buğdayları değirmende öğüterek elde ettikleri un ile genellikle evlerinin yakınında ayrı bir kulübede bulunan tandırda ekmek pişiriyor.
Hazırlıklara bir gün önce başlayan kadınlar, unu akşamdan eleyip sabah erkenden de hamuru mayalıyor. Hamurun pişirmeye hazır hale gelmesini beklerken tandırı hazırlamaya koyulan kadınlar, tezeklerle tutuşturularak yakılan ateş ile tandırı ısıtıyor.
Tandırın ısısının yeterli seviyeye gelmesi ve hamurun istenen kıvama ulaşmasıyla tandırda ekmek pişiren kadınlar, hem ekmek ihtiyaçlarını karşılıyor hem de bu kültürün gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlıyor.
Soğuk havaya rağmen tandır ekmeğinden vazgeçmeyen köydeki kadınlar, ekmek pişirme işleminden sonra tandırlıkta sıcak ekmek yiyip çay içmenin de keyfini yaşıyor.
"20 yaşımdan beri ekmek pişiriyorum"
Sevim Aydın, AA muhabirine yaptığı açıklamada, sabah saat 06.00'da kalkıp ekmek için hazırlıklara başladıklarını söyledi.
Kışın da havaların soğuk olmasına rağmen ekmek pişirme işini sürdürdüklerini anlatan Aydın, "Sobamı yaktım, hamurumu yoğurdum, hamurum mayalandıktan sonra gelip tandırı yaktım. Şimdi de oturup ekmeğimi pişiriyorum." dedi.
Aydın, kayınvalidesinden öğrendiği tandır ekmeği yapımını eski usullerle sürdürdüğünü vurgulayarak, "20 yaşımdan beri ekmek pişiriyorum. Bana ilk ekmek pişirmeyi kaynanam öğretti, her şeyi ondan öğrendim. 35 yıldır ekmek pişiriyorum." diye konuştu.
"Tandır ısındıktan sonra ekmeği pişirmeye başlarız"
Ayten Kaplan da akşamdan unu elediğini ifade ederek, şunları anlattı:
"Kış olduğu için hazırlıklara bir gün önceden başlarız. Ekmek yapacağımız gün de sabah erkenden uyanır sobamızı yakar, suyumuzu ısıtır, hamurumuzu yoğururuz. Sonra hamurumuzun üstünü kapatır, 1-2 saat hamurumuz dinlenip ekşidikten sonra tandırımızın külünü alır, tezeğimizi getirir, tandırımızı yakarız. Tandır ısındıktan sonra evde hamurumuzu hazırlarız, sonra da ekmeği pişirmeye başlarız."
Çocukluğundan beri tandırda ekmek pişirdiğini anlatan Kaplan, "Şu an 45 yaşındayım. 15 yaşında ekmek pişirmeye başladım, tam 30 yıl oldu. Annem yaylaya gitmişti, ekmek pişiren kimse yoktu ben de mecburen kendim hamuru yoğurup ekmek pişirdim. İlk ekmeğim güzel olmamıştı sonradan alıştıkça güzel yapmaya başladım." ifadesini kullandı.