Mogadişu
Somali tarihi üzerine çalışmalar yapan Prof. Dr. Yahya Amir, ülkesindeki durumu, Türkiye-Somali ilişkilerini ve Afrika'daki gelişmeleri değerlendirdi.
Cumhurbaşkanı danışmanlığı, Merkez Bankası yönetim kurulu üyeliği gibi görevlerde bulunan Amir, Dünya Bankasında ve dünyanın farklı üniversitelerinde de çalıştığını ifade etti.
Amir, Somali'nin birçok düşmanı, az sayıda dostu olduğunu vurgulayarak, "Somali halkı dışarıdan bir sorun çıktığında birleşir. Ama içeride bakınca bazı çatışmalar var, hem iç hem dış etkilerle." dedi.
Bugün Mogadişu şehrinin güvenli olduğuna dikkati çeken Amir, "hükümet içinde ve bazı ülkeler tarafından körüklenen sorunlar" olduğuna işaret etti.
Amir, "Komşularımızla ilişkilerimiz iyi değil. Biz Arap Birliği üyesiyiz ama oradan da bize gelen olumlu hiçbir şey yok. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) gibi ülkeler durumumuzu bozuyor. Etiyopya da aynı şekilde, ülkeyi parçalamak istiyor." ifadelerini kullandı.
"Türkiye, tüm risklere rağmen Somali'ye yatırım yaptı"
"Türkiye gelmeden önce anne ve babanın tek çocuğu gibi yalnızdık." diyen Amir, şöyle devam etti:
"Türkiye geldikten sonra en azından bizim gibi düşünen, Somali'nin gelişmesini, güçlenmesini isteyen bir kardeşimiz olduğunu hissettik. Birçok ülke Somali'nin gelişmesini istediğini söyler ama aslında istemez, bizi aşağıda tutmak ister. Ama Türkiye, tüm risklere rağmen Somali'ye yatırım yaptı, askerlerimizi eğitti."
Bir üniversite hocası olarak kendisi için en önemli şeyin eğitim olduğunun altını çizen Amir, Somali'de siyasetçiler değişse bile, başka ülkeler politikalarını değiştirirken, Türkiye'nin hiçbir zaman (Somali) politikasını değiştirmediğini belirtti.
Amir, "(Türkiye'nin) Onların politikası sabit, hep Somali halkına yardım etmek istiyorlar. Bu nedenle muhalefet ya da iktidar fark etmez, pazara gidin, sokaktaki insanlara, öğrencilere, iş insanlarına sorun, herkes size der ki: 'Bizim tek kardeşimiz Türkiye.' Çünkü bizim riskimizi ve sıkıntımızı paylaşmaya karar veren tek ülke onlar" dedi.
"Türkiye aslında bu kalkınmanın ortağıdır"
Bazı ülkelerin kendilerini "bağışçı" olarak tanımladığını ama aslında yatırımlarını ve yardımlarını hep şartlı verdiklerine dikkati çeken Amir, Türkiye'nin verdiklerinin tamamını, bu ülkenin kalkınmasının bir parçası olduğunu aktararak, "Türkiye aslında bu kalkınmanın ortağıdır" dedi.
Amir, 20 yıl önce bir İngiliz'in, kendisine "Siz kendi kaynaklarınızın kurbanısınız." dediğini anlatarak, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"O zaman bana garip gelmişti ama bugün bu ülkenin gerçekten kaynaklarının kurbanı olduğunu hissediyorum. Bu ülkede çok değerli doğal kaynaklar var. Bazıları petrolümüzün, madenlerimizin, denizimizin kullanılmasını istemiyor. Çünkü eğer biz bunların hepsinden faydalansak, gelişiriz, Afrika'nın en önde gelen ülkelerinden biri oluruz. Bunu istemiyorlar. Türkiye hariç. Onlar 'kazan-kazan' anlayışıyla davranıyor."
Her ülkede olduğu gibi, kendi çıkarını düşünen, halkını umursamayan bazı insanların olduğuna işaret eden Amir, ülkesinin sahip olduğu doğal kaynaklara dikkati çekti.
"Tüm dünyada sorunların kökeninde sömürgecilik var"
Amir, sadece Afrika'da değil, dünyanın genelinde sorunların kökeninde sömürgecilik olduğunu kaydederek, özellikle İngiltere'nin Somali'yi 5 parçaya böldüğünü, aynı şekilde Pakistan'ı, Filistin'i, Yemen'i ve Sudan'ı da böldüğünü söyledi.
Bugünkü sınır sorunlarının ardında hep o eski sömürgeciler olduğunu belirten Prof. Dr. Amir, "1960'ta bize 'Bağımsız oldunuz' dediler. Ama aslında bağımsız değildik. Mahkemelerin hakimleri İtalyan'dı, Merkez Bankasının başkanı İtalyan'dı, muhasebe başkanı İtalyan'dı. Parayı onlar kontrol ediyordu. Şimdi fiziksel olarak burada değiller, ama hala sistem üzerinden bizi kontrol ediyorlar. Bankacılıkta bile para transferlerinde SWIFT sistemiyle, eğer yükselişe geçtiğini görürlerse sorun yaratabilirler" dedi.
"Hala tam anlamıyla bağımsız bir ulus değiliz"
"Hala tam anlamıyla bağımsız bir ulus değiliz." şeklinde konuşan Amir, yeni neslin dünyayı görüp gerçekleri anlayarak geri dönmesini ve değişimi sağlamasını umduğunu söyledi.
Afrika'nın kendi sorununu kendi çözmesi gerektiğine vurgu yapan Amir, hastalığın teşhis edilmeden tedavinin mümkün olmadığını ifade ederek, Afrika'nın artık hastalığını bildiğini, birleşmesi gerektiğini, kendi kaynaklarını ve gücünü kendisi yönetmesi gerektiğini anlattı.
Amir, Afrika liderlerinin kendi halkını düşünmesi gerektiğine işaret ederek, şunları kaydetti:
"(Afrikalı liderler) Başka ülkelerin liderlerini değil, kendi insanlarını memnun etmeye çalışmalı. Mesela Nijerya'da bulundum, Lagos'a gittim. İnanılmaz bir potansiyel var. Afrika'daki her 5 kişiden biri Nijeryalı. İnsan kaynağı, eğitilmiş nüfus, petrol, madenler vs. her şey var. Ama Lagos'a gidince çok fakir bir ülke gibi görünüyor.
Sorun sadece yönetim. Yönetim problemini çözmek gerekiyor. Kendi kaynaklarımız, geleceğimiz konusunda kendi kararımızı kendimiz vermeliyiz. Umarım Somali'de de değişim devam eder. İlk elimizden tutan, 'kalkın' diyen Türkiye oldu. Türk hükümetine ve halkına teşekkür ediyorum, bize kardeşçe davrandılar bu zor günlerde. Şimdi durum yavaş yavaş düzeliyor."