İstanbul
İstanbul Çengelköy'de 23 Ekim 1890'da Miralay Mehmed Emin Bey ile Nimet Hanım'ın çocukları olarak dünyaya gelen Orhon, ilkokulu Havuzbaşı Mektebi, ortaokulu Beylerbeyi Rüştiyesi'nde okudu.
Lise eğitimini 1909'da Mercan İdadisi'nde tamamlayan Orhon, öğrencilik yıllarında edebiyat öğretmeni Celal Sahir Erozan'ın da desteğiyle şiirle ilgilendi, Abdülhak Hamit Tarhan, Cenap Şahabettin ve Tevfik Fikret'in etkisinde şiirler yazdı. Sonraki yıllarda Ziya Gökalp'ten etkilendi.
Orhon'un ilk şiirleri, 1909'da Samanyolu dergisinde yayımlandı. Usta şair, edebiyat dünyasında tanınmaya başladığı "Fırtına ve Kar" şiirini 1913'te yazdı.
Yüksek öğrenimine Tıbbiye Mektebi'nde başlayan Orhon, anestezi uygulamasında fenalaşınca okuldan ayrıldı.
Orhon, 1914'te İstanbul Üniversitesi (Darülfünun) Hukuk Fakültesi'ni bitirdi.
Kısa bir süre Meclis-i Mebusan Kalemi'nde memurluk yapan başarılı edebiyatçı, Ankara'da hükümet kurulup Meclis-i Mebusan dairelerinin kaldırılmasından sonra, Harp Akademisi, Harbiye Mektebi, İstanbul Erkek Lisesi, Erenköy Kız Lisesi, Pertevniyal Lisesi ve İtalyan Lisesi'nde edebiyat öğretmenliği yaptı.
Şiirleri çeşitli dergilerde yayımlandı
Orhan Seyfi Orhon; Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy, Yusuf Ziya Ortaç ve Faruk Nafiz Çamlıbel ile birlikte Türk edebiyatında "Beş Hececiler" olarak bilinen grubu oluşturdu.
Grubun "Milli Edebiyat" görüşleri doğrultusundaki şiirleri ve yazıları, "Türk Kadını", "Şair", "Büyük Mecmua", "Servet-i Fünun", "Ümit" ve "Yarın" dergilerinde yayımlandı.
Sosyal olayları hicivle ele aldığı şiirlerini 1919'da okuyucuyla buluşturan şairin, "Peri Kızıyla Çoban Hikayesi" adlı kitabı, heceyle sade Türkçe şiir anlayışının başarılı örneklerinden biri olarak kabul edildi.
Orhon'un 1922'de yayımlanan "Gönülden Sesler" kitabı beklentisini karşılamayınca Refik Halit Karay'ın yayınladığı, "Aydede" dergisinde mizah yazarlığına başladı. Mizah yazarlığına Ayine ve Yusuf Ziya ile beraber çıkardıkları Akbaba'da devam etti.
"Milli edebiyat akımı"nı benimseyen şair, memleketçi şiir hareketi içinde öne çıkarken duru bir Türkçe ile ince ve içli duygularla yazdığı şiirleriyle edebiyat dünyasında iz bıraktı.
Şiire aruzla başlayan ve "Fırtına ve Kar" adlı şiirinde bunun başarılı bir örneğini veren Orhon, divan şiiri kalıplarını hece veznine uyarlayarak gazel benzeri şiirler de yazdı.
Milli Edebiyat ve Genç Kalemler akımlarının etkisinde kalarak hece veznine dönen ve yalın bir dil kullanmaya başlayan usta edebiyatçının şiir ve yazıları 1932-1938 arasında "Edebiyat Gazetesi", "Hızlanış", "Ayda Bir", "Her Ay", "Her Şey" adlı dergilerde yayımlandı.
- İsmi "Çınaraltı" dergisiyle özdeşleşti
Bir dönem Yusuf Ziya Ortaç'ın da destek verdiği "Çınaraltı" adlı haftalık Türkçü fikir ve sanat dergisiyle ismi özdeşleşen Orhon, dergiyi 1941-1944 yılları arasında okuyucunun beğenisine sundu.
Usta edebiyatçı, Tasvir-i Efkar gazetesindeki yazılarıyla 1945'te gazeteciliğe döndü, yazılarını Cumhuriyet ve Ulus gazetelerinde kaleme aldı.
Cumhuriyet Halk Partisi'den 1946'da Zonguldak milletvekili seçilen Orhon, 1950'lili yıllardan sonra da Demokrat Parti'yi destekledi.
Orhon, 27 Mayıs Darbesi'nden sonra katıldığı Adalet Partisi'nde 1965-1969 arasında İstanbul milletvekilliği yaptı.
Siyasette olduğu yıllarda da yazmaya devam eden usta kalem, "Milliyet", "Tasvir-i Efkar", "Cumhuriyet", "Ulus", "Zafer", "Havadis" ve "Son Havadis" gazetelerinde köşe yazarlığı yaptı.
- Veda adlı eseri, muhayyerkürdi makamında bestelendi
Ağırlıklı olarak aşk ve kadın temalarını işleyen Orhon, şiirlerinde yaşanmışlıklardan çok hayali dünyadan beslendi.
Gerçek dünyadan kopuk şekilde aşkı, doğal güzelliklerin melankolisiyle, romantik bir havada şiirlerine işleyen şair, zamanın kötü koşulları çerçevesinde, belirsizliklerin getirdiği karamsar düşünceleri, aşka sığınarak dağıtmaya çalıştı.
Yirmiden fazla şiiri farklı bestekarlar tarafından bestelenen Orhon'un kanserden vefat eden 10 yaşındaki kızının ardından yazdığı "Veda" adlı eseri, Yusuf Nalkesen tarafından 1951'de muhayyerkürdi makamında bestelendi. Eser, sanat dünyasında yoğun ilgi gördü ve bugüne dek çok sayıda ünlü isim tarafından yorumlandı.
Orhan Seyfi Orhon, 22 Ağustos 1972'de İstanbul'da kalp krizi nedeniyle hayatını kaybetti, cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.
- Eserleri
Şiir: "Fırtına ve Kar", "Peri Kızı ile Çoban Hikayesi", "Gönülden Sesler", "O Beyaz Bir Kuştu", "Kervan", "Hicviyeler", "Şiirler"
Hikaye: "Asri Kerem", "Düğün Gecesi"
Roman: "Çocuk Adam"
Makale-Fıkra: "Fiskeler", "Dün Bugün Yarın", "Kulaktan Kulağa"
Monografi: "Abdülhak Hamid", "Mehmet Akif", "Yahya Kemal", "Ziya Gökalp"
Kaynak: AA