Hartum
Sudanlılar, komşularıyla evlerinin önüne kurdukları iftar sofralarında ramazan ayının bereketini paylaşırken kardeşlik ve dayanışma ruhunu da canlı tutuyor.
İhtiyaç sahipleri ve iftara evine yetişemeyenler oruçlarını bu yer sofralarında açıyor.
Sudan halkının misafirperverlik örneklerinden olan sokak iftarları, farklı kesimlerden insanları da bir araya getirerek, kaynaşmalarına vesile oluyor.
Oruçlar açıldıktan sonra akşam namazlarının cemaatle kılınmasının ardından yemek devam ediyor.
Ramazan sofralarının efendisi: aside ile hılu mur
Ramazanda aside yemeği ve hılu mur içeceği sofraların efendisi olarak biliniyor. Sudan'da ve Afrika'da önemli bir yere sahip aside yemeği, genellikle insanlar oruçlarını hurma ve su ile açtıktan sonra veya bir tas çorbanın ardından sıcak olarak tüketiliyor.
Mayalanmış hamur ve su katılarak hazırlanan bulamaç kıvamındaki yemeğe aside, soğan, kıyma, et, tuz, salça, yağ, katılarak hazırlanan sosuna tegaliyye; yoğurt, sarımsak, kişniş otu ve un gibi malzemelerle hazırlanan sosuna ise neımiyye deniliyor. Mulah olarak da adlandırılan bu sos asidenin yanı sıra kurrasa gibi birçok yemekle servis edilebiliyor.
Geleneksel ve Arap mutfağından aside, lavaş kıvamındaki kurrasa, nohut haşlaması belile, kızartılmış köfte kıvamında nohut ezmesi tamiye, ciğer, şeyye (et kavurma), ful (bakla) gibi yemeklerle patlıcan ve yoğurt salatası ve Dekve (fıstık ezmesi) gibi tatlar servis edildikten sonra, kerkede, gungulez, hılu mur (Abre), tebeldi ve aradeb gibi geleneksel soğuk içecekler ve limon, mango, portakal gibi bölgeye has taze sıkma meyve sularının yanı sıra naneli ve sütlü çay, zencefilli kahve gibi sıcak içecekler ikram ediliyor, yatsı ve teravih namazına kadar sohbet ediliyor. Yatsı ve teravih namazının ardından gece yarısına doğru ikinci yemek faslına geçiliyor.
Sahurda ise genellikle mısır gevreğine benzeyen süt ve şeker eklenerek tüketilen rukak, sütlaç, su ve hurma tüketiliyor.
Bedevi ailesi, sokak iftarını 17 yıldır yaşatıyor
Başkent Hartum'un Umdurman kentindeki evinin önünde iftar veren Salih Hassabelrasul El Bedevi, "17 yıldır evimizin önünde iftar sofrası kuruyoruz. Komşularımız da yemeklerini alır gelirler. O sırada evine yetişemeyenler ya da ihtiyaç sahipleri de iftarlarını açma fırsatı bulur." dedi.
İftara bir saat kala hasır ya da halılar üzerine sofra kurduklarını, içmek ve temizlik için su hazırladıklarını belirten Bedevi, "İftara çorba ile başlarız. Mercimek, sebze çorbası ve Sudan'a has mısır unu ve çeşitli baharatlarla hazırlanan neşe adlı çorbaları içeriz. Aside, kurrasa, tamiye yeriz." diye konuştu.
Bedevi, "Aside yemeği ve hılu mur ramazan sofralarının efendisidir. Hılu mur; mısır, arpa ve çeşitli baharatlar kullanılarak özel bir mayalama tekniği ile hazırlanır. Kadınlar bir evde toplanarak imece usulü çeşitli ritüellerle bu içeceği hazırlar. Bu, bir nevi ramazana hazırlık, onu karşılamak, selamlamak için yapılan bir adettir." ifadesini kullandı.
Ramazanların kaynaşma ve yardımlaşma vesilesi ve bereket mevsimi olduğunu söyleyen Bedevi, dünyanın zor bir zamandan geçtiğini belirtti. Bedevi, ramazanın tüm dünyaya huzur, bereket ve mutluluk getirmesini temenni etti.
Kaynak: AA