Süngü: ‘Türkiye’de kayıt dışı istihdam oranı yüzde 32’

SGK Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Daire Başkanı Yakup Süngü, Türkiye’de kayıt dışı çalışan kişi sayısının yüzde 52’lerden yüzde 32’ye kadar düştüğünü söyledi.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından ‘Etkin Rehberlik ve Denetim Yoluyla Kayıtlı İstihdamın Teşviki Projesi Eskişehir Medya Bilgilendirme Toplantısı’ düzenlendi.Bir otelde düzenlenen toplantıda, kentteki yerel ve ulusal medya temsilcileri ve muhabirleri ile bir araya gelen SGK Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Daire Başkanı Yakup Süngü ve SGK İl Müdürü Cahit Gürsel Akpolat, kayıt dışı istihdamı ve kayıtlı istşhdamın teşviki ile ilgili bilgiler verdi. 

Toplantıda konuşan SGK Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Daire Başkanı Yakup Süngü, Türkiye’de geçmiş yıllarda kayıt dışı çalışan kişi sayısının yüzde 52’lerden yüzde 32’ye kadar düştüğünü söyledi. Süngü, “Kayıt dışı istihdam, bir işyerinde çalışan kişinin sigortalı olarak kurumlara bildirilmemesi veya sigortası yapıldığı halde ücretinin düşük bildirilmesidir. Yaşlandığımız ya da malul olduğumuz zaman bize aylık bağlanması için konulmuş olan bir sistemdir.

 Kişiler kayıt dışı çalışıyorsa bu işten faydalanma şansı yok. Kayıt dışı olgusu geçmişte 2002 yılında nüfusumuzu yarısından çoğu yani, yüzde 52’si kayıt dışı çalışıyordu. Geçinemeyenler ne kadar yüksek prim yatırılırsa ileride o kadar yüksek maaş alacaklar. Kayıtdışı boyutuyla Eskişehir güzel bir ilimiz. Türkiye’de kayıt dışı istihdam oranı yüzde 34 iken, Eskişehir’de yüzde 20. Yani yüzde 70, yüzde 80 Türkiye ortalamasının altında” dedi.

Eskişehir’in kayıt dışı istihdam konusunda Türkiye’ye örnek il olduğunu ifade eden Süngü, “En azından bu konuda bir hassasiyet olması çok önemli. Avrupa Birliği üyesi ülkelerde yüzde 10 ila 15 arasında olduğunu düşünürsek, Eskişehir Türkiye’nin iyi bir örneğidir. Bizim bunu yüzde 10-15’lere, gelişmiş ülke seviyesine getirmemiz gerekiyor. Devlet olarak kayıt dışı denetmenlerimiz vardı. Kamu kurumlarının denetim elemanları var, onlarla ortak çalışıyoruz. Kayıt dışı istihdam ülke olarak hepimizin sorunu” ifadelerini kullandı.

Bir kişinin sigortasının 900 iş günü altında olmasının eş ve çocuklarına bir gelir sağlamadığına da değinen Süngü, sözlerini şöyle sürdürdü:“Bir yakınınız vefat etmişse 900 günü değil de 5 günü eksikse maaş bağlayamayız. Bir kişi kayıt dışı çalışmışsa, eş ve çocuklarından o kişi sorumludur. Eş ve çocuklarının bir suça bulaşması durumunda bunun sorumluluğu hepimizedir. 900 gün primden bahsediyoruz eş ve çocuğun bu maaşı alması toplumsal bir zırhtır, bir korumadır. 14 Bakanlık 100 farklı kurum olmak üzere 100 tane işlemin bilgisi bize geliyor. Devlet modern ülkelerde olduğu gibi işçi ve işverenle ortaktır.”

Eskişehir’de kayıt dışı iştihdarmın 2009 yılında yüzde 29’dan güümüzde yüzde 20’ye kadar düştüğünü aktaran Süngü, “Biz vatandaşımıza çok iyi ulaşamamışız. Sigorta nedir? Dediğimizde birçoğumuz bilmeyiz. Ama şuanda televizyonlarda kamu spotlarında sosyal güvenliğinizi yapın diye bilgilendirme yapıyoruz. Ortaokul lise öğrencilerine sigortanın önemi anlatılıyor. Çocuklara çizgi film yapılıyor. En azından bu kültürü çocuk yaşta aşılamamız gerekiyor. Ne kadar çok insana ulaşırsak bizim için o kadar iyi olur, o kadar amacımıza ulaşmış oluruz. Eskişehir’de 2009 yılında kayıt dışı istihdam oranı yüzde 29’du, şuan itibariyle yüzde 20’lere düştü. Türkiye ortalaması da yüzde 32 ila 34 arasındadır” şeklinde konuştu.

Kayıt dışı işçi çalıştırmanın cezasını da açıklayan SGK Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Daire Başkanı Yakup Süngü, “Bir diğer olumsuz durum ise, kayıt dışının kadınlarda biraz daha yüksek olması. Bayan çalışanlarda kayıt dışı istihdam oranı yüzde 48. Yani istihdamdaki kadınların neredeyse yarısına yakını, daha önce bu oran daha yüksekti. Erkeklerde ise bu oran yüzde 28. Evde çocuk bakan kadınlara yönelik de bir projemiz var. Tarım işçilerinde kayıt dışı oranı ise yüzde 80 oranında.

 Tarımda sigortalılık farklı. Kayıt dışı işçi çalıştıracak kadar zengin değiliz. Bunun 2 bin 547 TL kadar cezası var. Bir kişi bir yıl boyunca kayıt dışı çalıştırıldığını tespit ettiğimizde yaklaşık 36 bin TL cezası var. Bu da yaklaşık 6 kişinin bir yıllık primi eder. Dolayısıyla kayıt dışı işçi çalıştırmak risklidir. O riske girmeye değmez çünkü 6 kat fazla ceza gelir” ifadelerine yer verdi.Toplantı, basın mensupları ile soru-cevap bölümü ile sona erdi.