Şam
Suriye Enformasyon Bakanı Hamza Mustafa, ülkenin güneyindeki Süveyda'da sağlanan ateşkes sürecini, İsrail'in müdahalelerini, Suriye'de SDG adını kullanan terör örgütü PKK/YPG ile varılan anlaşma çerçevesinde yürütülen görüşmeleri ve Şam yönetiminin yaklaşımını değerlendirdi.
"Süveyda'da gerçekleşen askeri müdahale planlı değildir"
Süveyda'da ateşkesin başta ABD olmak üzere bazı ülkelerin arabuluculuk girişimleriyle sağlandığını dile getiren Mustafa, "Özellikle Şam'a yönelik İsrail saldırılarının ardından siyasi çözüm arayışları için bir zemin oluştu. Süveyda'da sunulan siyasi çözümler ise devletin önerdiği seçeneklerdi." ifadesini kullandı.
Şam yönetiminin Süveyda'ya operasyon başlatmak gibi bir niyetinin olmadığını belirten Mustafa, son altı ayda çeşitli siyasi ve askeri gruplarla, Hecri grubuyla dahi müzakereler yürütüldüğünü ve bu süreçte asayişi Süveydalı gençlerin sağlaması gibi bazı tavizlerin de verildiğini kaydetti.
Dürziler ile Bedevi aşiretler arasında yıllardır süregelen sosyal gerilimlerin patlak vermesiyle Şam yönetiminin iki seçenekle karşı karşıya kaldığını ifade eden Mustafa, "Devlet ya müdahale edecek ya da tarafsız kalıp olası sonuçlarına katlanacaktı. Bu bağlamda Süveyda'daki askeri müdahale planlı bir operasyon değildi." diye konuştu.
Mustafa, ateşkesin yalnızca yazılı anlaşma olmadığını, esasen karşılıklı anlayışa dayandığını dile getirerek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Ateşkes üç aşamada değerlendirilebilir. İlk olarak çatışmaların durdurulması ve güvenlik güçlerinin şehir merkezinden çekilmesi. İkinci aşama da aşiret gruplarının kentten çıkarılması ve devletin kırsal alanda yeniden konuşlandırılması. Son olarak ise temel ihtiyaçların karşılanması. Yakıt, gıda temini ile iletişim ve internet altyapısının onarılması. Hecri'ye bağlı unsurlar ilk günlerde ateşkesi ihlal etmeye çalışsa da ikinci ve üçüncü günlerde ateşkes sağlamlaştı."
Mustafa, devletin tüm vatandaşlarına eşit yaklaştığını, düşmanca söylemlere rağmen Süveyda'ya insani yardımları ulaştırmaya devam ettiğini, grup ya da topluluk zihniyetiyle değil, ulusal bakış açısıyla hareket ettiğini vurgulayarak, "Hecri ve benzeri gruplar ise ayrılıkçı ve dar görüşlü yaklaşımlarla yalnızca kendi anlatılarını oluşturmaya çalışıyorlar. Devlet yardımlarını ulaştırma sorumluluğunu da üstlenmiş gibi davranıyorlar. Ticarette bazı zorluklar yaşansa da insani yardımlar hiçbir zaman kesilmedi." dedi.
Hecri'nin insani yardımları tekeline alarak kişisel çıkarları için kullandığını dile getiren Mustafa, "Hecri, Süveyda'nın geleceğini tehlikeye atıyor. 'Yardım kuşatması' gibi söylemler, hiçbir gerçek Suriyeli tarafından kabul edilemez. Devletin gönderdiği yardımları kontrol altına alarak, bunları bağlılıklarını satın almak ve muhalifleri cezalandırmak için kullanıyor." ifadelerini kullandı.
"Yardımların girişini tamamen engelleyen taraf Hecri grubudur"
Sosyal medyada ve yasa dışı gruplar tarafından yayılan mezhepçi söylemleri ve kışkırtıcı çağrıları kesin dille reddettiklerini belirten Mustafa, "Verdiğimiz mesaj nettir. Sivillerin hayatı, hiçbir siyasi çıkar için istismar edilmemelidir. Siyasi anlaşmazlıklar, sivil yaşamın dışında tutulmalıdır." diye konuştu.
Mustafa, Şam yönetiminin Süveyda'yı abluka altına aldığı yönündeki iddialara ilişkin, "Uluslararası kuruluşları zaten bölgeye davet ediyoruz ve yardımlar onların koordinasyonuyla ulaştırılıyor. Yardımların girişini tamamen engelleyen taraf ise Hecri grubudur. 'Abluka' söylemi ise ayrılıkçı ve izole edici siyasi hedefler için kullanılıyor." dedi.
"Netanyahu, siyasi geleceği uğruna durmaksızın bölgeyi riske attı"
Süveyda konusunda İsrail'in tutumuna da değinen Mustafa, "(Binyamin) Netanyahu, siyasi geleceği uğruna durmaksızın bölgeyi riske attı. Gazze meselesi, İsrail'in Batılı müttefikleriyle ilişkilerini insani kriz seviyesine kadar kopma noktasına getirdi." görüşünü paylaştı.
İsrail'in Suriye'deki tutumunun yıllardır devam eden bir politika olduğunu söyleyen Mustafa, şöyle devam etti:
"İsrail, yeni bir Suriye'nin varlığını olumlu görmüyor. Bu yüzden Suriye'yi parçalanmış ve istikrarsız bir yapıda tutma politikasını sürdürüyor. Ne yazık ki içerideki bazı taraflar da dar siyasi hesaplarla bu İsrail politikalarını destekliyor. İsrail, hiçbir zaman Dürzileri korumak için müdahale etmedi."
Mustafa, işgal altındaki Filistin'de bazı Dürzi gruplara destek veren İsrail'in genel olarak Dürzilere baskı uyguladığının altını çizerek, "İsrail, bu gruplar aracılığıyla Filistin'deki Dürzilerle ilgili deneyimini Suriye'ye taşımaya çalışıyor." yorumunu yaptı.
Suriyeli Dürzilerin büyük çoğunluğunun ise gözünü Şam'dan ayırmadığını vurgulayan Mustafa, "İsrail'i hep işgalci olarak gördüler." ifadesini kullandı.
"ABD'nin Süveyda'daki rolü yardımcı olmak"
Mustafa, ABD'nin DEAŞ'ın nihai yenilgisi ve İran'ın etkisine karşı Şam ile ortak çıkarları nedeniyle Suriye'nin istikrarıyla ilgilendiğini belirtti.
Suriye'nin her zaman egemenliğini korumaya çalıştığını ve tüm ilişkilerde karşılıklı saygı temelinde hareket ettiğini anlatan Mustafa, "ABD'nin Süveyda'daki rolü destek olmaktır." dedi.
"Hükümet, hatalarını kabul etme cesaretine ve yeteneğine sahiptir"
Süveyda'da aşiretlerle silahlı Dürzi gruplar arasındaki çatışmalarda yaşanan ihlallere değinen Mustafa, "Gelen video kayıtlarının çoğu hükümet güçlerine ait değil ancak hükümet kaynaklı ihlaller varsa, bunların da ortaya çıkarılması çok önemli. Çünkü her Suriyeli vatandaş, yeni Suriye için değerlidir ve kaybı, ülkenin kaybıdır." diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Ahmed Şara'nın talimatıyla ihlalleri araştırmak üzere "gerçekleri araştırma komisyonu" kurulmasının gündemde olduğunu aktaran Mustafa, "Hükümet, hatalarını kabul etme cesaretine ve yeteneğine sahiptir." ifadesini kullandı.
Mustafa, basının olaylara ve bölgelere erişim hakkı olduğunu vurgulayarak, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Olaylar sırasında medyayı dışlamak ya da seçici davranmak, bazı gruplar için kısa vadede işe yarayabilir ancak uzun vadede etkili olmaz, sonuç vermez. Halktan doğan ve halka hizmet eden bir hükümet olarak basın özgürlüğüne ve doğru haberciliğe inanıyoruz. Medya, yaşanan ihlalleri belgeledi."
Suriye'nin zorlu geçiş sürecinden geçtiğini ve devlet ile profesyonel ordunun yeniden inşa aşamasında olduğunu belirten Mustafa, "Toplumsal bölünmelerin nefret ve düşmanlık yarattığını biliyoruz. Bu yüzden ihlalleri açıkça kınadık, hesap sorulması çağrısında bulunduk ve hesap mekanizmalarını harekete geçirdik." şeklinde konuştu.
Mustafa, yasa dışı grupların mezhep temelli kanton yapısı kurma çabalarına dikkati çekerek, "Bu mesele sadece hükümeti değil, tüm Suriye halkını ilgilendirir ve pazarlık konusu olamaz. Suriye halkı, devrim süreci boyunca ülkenin coğrafi ve toplumsal birliğini her zaman korudu." dedi.
Devletin Süveyda'daki krize çözüm bulma kararlılığını sürdürdüğünü bildiren Mustafa, "Süveyda'nın Suriye'den koparılması hem tarihsel hem de toplumsal açıdan mümkün değildir." görüşünü paylaştı.
Kuzeydoğunun entegrasyonu
Suriye'de SDG adını kullanan terör örgütü PKK/YPG'yle Paris'te yapılan toplantıların amacının örgüt üzerinde baskı kurarak 10 Mart Anlaşması'na bağlı kalmasını sağlamak olduğunu vurgulayan Mustafa, "10 Mart Anlaşması gereği aşamalı adımlar atılması planlanıyordu. Suriye devleti, Süveyda'da olduğu gibi Fırat'ın doğusunda da yükümlülüklerini yerine getirdi." diye konuştu.
Mustafa, "SDG, şu an genel olarak anlaşmaya bağlı olduğunu söylüyor ancak sahada herhangi bir ilerleme kaydedilmedi." ifadesini kullandı.
Türkiye'nin Suriye'nin birlik ve bütünlüğüne desteğine, terör örgütünün ülkenin kuzeyindeki varlığına karşı tutumuna da atıfta bulunan Mustafa, "Bu, anlık bir açıklama değil, Türkiye hükümetlerinin kalıcı pozisyonudur. Bu nedenle SDG için siyasi fırsat vardır. Suriye'de gelecekte etkin şekilde yer almasını garanti altına alacak anlaşmalar yapılmalı. Bunun üç temel şartı var; tek bir ülke, tek bir hükümet, tek bir ordu." değerlendirmesini yaptı.
Toplantılarda genellikle "iyi niyetli irade" ifade edilse de pratikte bunun zayıf kaldığını belirten Mustafa, "Görüşmeler henüz sona ermedi ancak somut ilerleme de yok." şeklinde konuştu.
"Her zaman sağduyunun sesine kulak vermek gerekiyor."
Mustafa, baskıcı rejimlerin sona ermesiyle toplumun hem en iyi hem de en kötü yanlarının ortaya çıktığını dile getirerek, "Bugün, yaşanan toplumsal patlamanın olumsuz sonuçlarıyla mücadele ediyoruz. Bu yüzden her zaman siyasi çözümlere yönelmek ve sağduyunun sesine kulak vermek gerekiyor." dedi.
Suriye halkının özgürlük mücadelesi sayesinde tarihi fırsat yakaladığını söyleyen Mustafa, "Suriye asla bir grubun, bir rengin ya da bir mezhebin tekelinde olmayacak. Bu, kesin ve tartışmasız bir gerçektir." değerlendirmesinde bulundu.
Birleşik bir Suriye idealine ulaşmanın yolunun siyasi çözümlerden geçtiğine işaret eden Mustafa, "Bu konu, ne sadece hükümet politikası ne bir bakanın stratejisi ne de sadece uluslararası uzlaşılarla sınırlı. Bu, doğrudan Suriye halkının varlığı ve ülkenin devamlılığıyla ilgili." ifadelerini kullandı.