Abuja
Batı Afrika ülkelerinden Nijerya, Boko Haram terör örgütünün ve silahlı çetelerin saldırıları nedeniyle Afganistan ve Irak'tan sonra dünyada terör saldırılarına en fazla maruz kalan üçüncü, Afrika'da ise birinci ülke olarak dikkati çekiyor.
Güvenlik açığı ve sınırlardan yasa dışı geçişler, 350 milyon kayıtsız silahın bulunduğu Nijerya'yı terör saldırılarının açık hedefi haline getiriyor.
Adı sık sık terör örgütü Boko Haram'la anılan Nijerya'da son dönemde hiçbir ideoloji gütmeyen, yalnızca maddi çıkar peşindeki silahlı örgütlerin güçlenmesi dikkati çekiyor.
Küresel Terörizm Endeksi 2019 Raporu'nda, Afrika'nın en kalabalık ülkesi Nijerya'da Boko Haram'ın zayıfladığı, fidye için insan kaçıran, kaçakçılık faaliyetlerinde bulunan ve soygun yapan yasa dışı silahlı çetelerin etkinliğinin arttığı ortaya kondu.
Raporda, "Boko Haram saldırılarında ölenlerin sayısı 2018'de bir önceki yıla göre yüzde 42, örgütün en fazla saldırı düzenlediği 2014 yılına göre ise yüzde 89 oranında düşerken silahlı çeteler tarafından düzenlenen saldırılarda ölenlerin sayısı yüzde 261 arttı." ifadelerine yer verildi.
Geçen yıl ülkede toplam 562 terör saldırısının düzenlendiğine dikkat çekilen raporda, bu saldırılarda 2 bin 40 kişinin yaşamını yitirdiği kaydedildi.
Raporda, 2018'deki saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısının bir önceki yıla oranla yüzde 33 arttığı bilgisi de paylaşıldı.
Boko Haram zayıflasa da hala sahada
Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre, 2000'li yıllardan beri varlık gösteren Boko Haram örgütünün 2009'dan bu yana düzenlediği saldırılarda 30 bin sivil ve güvenlik görevlisi hayatını kaybetti.
Zayıflatılan örgütün etkisi azalsa da hala sahada olduğu görülüyor. Örgütün zayıflamasında, 2016'da yaşadığı iç meseleler yüzünden Ebubekir Şekau ve Musab el-Barnavi liderliğinde 2 farklı kola ayrılması önemli rol oynadı.
Barnavi liderliğindeki Batı Afrika İslam Devleti (ISWAP), saldırılarında asker ve hükümete bağlı bölgeleri hedef alırken, Şekau grubu ise kendi ideolojilerini kabul etmeyen Müslümanlar da dahil herkese saldırıyor.
Örgütü zayıflatan bir diğer nedenin ise Çad Gölü Havzasındaki ülkeler tarafıdan Boko Haram ile mücadele için 2015'te kurulan Çok Uluslu Ortak Görev Gücü (MNJTF) operasyonları oldu.
Boko Haram kontrolündeki birçok eyalet MNJTF operasyonları sayesinde alındı.
Güvenlik açığı saldırıları besliyor
Nijerya'daki binlerce insanın ölümüne sebep olan ideolojik ya da maddi çıkar amacıyla düzenlenen saldırıların en büyük nedeninin ise güvenlik açığı olduğu biliniyor.
Libya'da Kaddafi'nin devrilmesiyle oluşan otorite boşluğu ile otlak sıkıntısı nedeniyle çobanlar ve çiftçiler arasında yaşanan çatışmalar, bu güvenlik açığını besleyen en önemli faktörler olarak kabul ediliyor.
Uzmanlar, bölge halkıyla iş birliği yapılamaması, güvenlik kurumları arasındaki koordinasyon eksikliği ve rekabet yüzünden Boko Haram ve silahlı çetelerle mücadelede hedeflenen başarıya ulaşılamadığı görüşünü savunuyor.