Tlos Antik Kenti tiyatroyla ayağa kaldırılacak

Muğla'nın Seydikemer ilçesindeki kazı çalışmalarında elde edilen bulgularla 11 bin yıllık geçmişe sahip olduğu ortaya çıkan Tlos Antik Kentinde yeni bulguların gün ışığına çıkarılabilmesi için bu yılda yoğun bir çalışma başlatıldı.

Geçtiğimiz yıl yaklaşık 100 bin turistin ziyaret ettiği Tlos antik kentinde Akdeniz üniversitesi arkeoloji öğrencilerinden oluşan 22 kişilik ekip 30–35 derece sıcak altında iğne ile kuyu kazar gibi kazı çalışması yapıyor. 10 yıldan bu yana Akdeniz üniversitesi edebiyat fakültesi arkeoloji bölümü öğretim görevlisi Prof. Dr. Taner Korkut gözetiminde Tlos antik kentinin Likya tarihini ve stadyum bölümünü gün yüzüne çıkarabilmek için yoğun bir çaba sarf edilirken 2’si İtalyan 6’sı Japon 8 bilim adamı daha Ağustos ayında kazı çalışmalarına katılacak. Akdeniz Üniversitesi arkeoloji bölümünden Prof. Dr. Taner Korkut bu yıl Tlos tiyatrosu ve Kronos tapınağı ile ilgili 2 önemli restorasyon projesi daha hazırladıklarını özellikle tiyatro sahne binasının restorasyon işini gerçekleştirmek istediklerini söyledi. Yöreye gelen turistlerinde uzaktan izlediği çalışmaların eylül ayına kadar devam edeceği öğrenildi. Fethiye'ye 40 kilometre uzaklıkta bulunan Tlos Antik Kenti, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatının (UNESCO), Dünya Mirası Geçici Listesi'nde bulunuyor. Milattan Önce 2'nci Yüzyıldan kalıntıların bulunduğu tarihi kent, bu özelliği ile bilim adamları ve ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Likya Federe Birliğinin 6 büyük kentinden biri olduğu bilinen Tlos'ta 10 yıldır devam eden kazı çalışmalarında önemli bulgulara ulaşılmıştı.

Tlos antik kentinde kazı başkanlığı yapan Akdeniz Üniversitesi Arkeoloji bölümü öğretim görevlisi Prof. Dr. Taner Korkut kazılara 2005 yılında başlandığını, Tlos Antik kent kazılarını 10 yıldır devam ettirdiklerini, Kültür ve turizm bakanlığı ile Akdeniz üniversitesi ortaklaşa çalışma yürüttüklerini belirterek, 'Bu yılda Tiyatro kazı çalışmalarına devam edeceğiz. Daha sonra kent bazilikası, kronos tapınağı ve stadyum alanında kazı çalışmaları yoğunlukta devam edecek. Öncelikle geçen sene yarım kalan çalışmalara devam edeceğiz. Hedefin arasında kentin geçmişine yönelik dip tarihinin şekillenmesine yönelik çalışmalarımız olacak.

 Bu çalışmalar bize tlos antik kentteki kent yerleşimleri günümüzde yaklaşık 8 bin 500 yıl önce aydınlatmaya çalışacak bu amaçla kazılar yürüteceğiz Tloss antik kentte. Bunun dışında 2 tane önemli projemiz var. Restorasyon projesi. Bir tanesi Tlos tiyatrosunun sahne binası. 10 yıldır sahne binasının her bir taşı tek tek belgelendi ve çizildi. Kâğıt üzerinde orijinal yerine taşındı. restitüsyonu ve rekleasyonu tamamlandı. Geçen sene bu sahne binasının restorasyon projesini hazırladık. Onaylanırsa hemen çalışmalarımıza başlayacağız. Belki de bir dahaki sene buraya geldiğimizde daha güzel görüntüyle karşılaşacağız. Sahne binasını kurmuş olacağız. Diğer amacımızda kentin hemen girişinde bütün ziyaretçileri karşılayan akrapol yükseltisinin etrafını çeviren surlar var. Orası depremlerde zarar gördü. Yıkıntı vaziyette çok hoş olmayan görüntü var. Orada da benzer bir çalışma yaptık. surlarında restorasyon çalışmasını hazırladık. Ve aynı zamanda oda kuruldan onay bekliyor. Ve kısa sürede surlarını da ayağa kaldırmak istiyoruz. Buda bizim bu iki kazı çalışmalarında başlamak istediğimiz 2 önemli proje' dedi.

Taner Korkut Uluslar arası bir ekiple çalıştıklarını söyleyerek, 'Ekibimizde Türkiye’nin farklı üniversitelerinden öğretim üyeleri bulunmakta. Aynı zamanda farklı üniversitelerden de öğrencilerimiz bulunmakta. Bunun dışında yurt dışından yabancı ekiplerimiz var. Onlar bize bilimsel anlamda destek veriyorlar. Özellikle altını çizmek istediğim İtalya'dan 2 restoratör arkadaşımız mozaik alanda uzmanlar. Kilise kazılarında ortaya çıkan mozaiklerin konzervasyonlarında görev alıyorlar. Şuanda yaklaşık 16 öğrencimiz 7 bilim adamı burada bulunmakta. Ama sayımız yavaş yavaş artıyor. Eğitim durumlarına bağlı. Ağustos ayının başına kadar bilimsel ekip üyesi 35 e kadar çıkacak. Öğrenci sayımızda artacak. 21 öğrencimiz olacak. 6 da yabancı ekip üyemiz olacak. Çalışmalarımızı bu yıl aktif kazı çalışmaları olmak üzere 7 Eylüle kadar planladık. Ama bahsettiğim gibi koruma çevre düzenlemesi restorasyon projelerinin 12 ay devam etmesi şeklinde planlandı.12 aylık bir süreçte kazı çalışmalarını tamamlamayı planlıyoruz' dedi.

Tlos Tiyatrosunun tarihçesi hakkında da bilgiler aktaran Prof. Dr. Taner Korkut, 'Aslında şuanda gördüğümüz Tlos Tiyatrosu Roma döneminden günümüze ulaşmış. M.S 240’lı yıllarda yaşanan büyük depremden sonra en son hali onarılmış ve kullanılmış. Ancak Tlos Tiyatrosunun en erken evresinin Helenistlik yani M.Ö 3. yüzyılda burada olduğunu kalıntılardan ele geçen epikrafik belgelerin yazılı belgelerden ve arkeolojik kalıntılardan bilmekteyiz. Tlos Tiyatrosu çok özel bir tiyatrodur. Hem mimari, hem de Tlos Tiyatrosunun üstünde kaviasının ortasında şuanda yıkık olan bir tapınak yapısıyla çok özel bir tiyatrodur. Bu çok yaygın olmayan bir tiyatrodur. Örneğin Telmesostada bir tiyatro var. Onda böyle bir düzenleme görülmez. Yani kavia tiyatro ve tapınak kombinasyonu daha farklı şekildedir. O bakımdan özeldir. Başka özelliği de vardır. Özellikle sahne binasıyla bunu belirtmek isterim. Normalde tiyatrolarda sahne binasının iç kısmı izleyiciye bakan yüzeyidir. Çok görkemli olan kabartmalarla, heykellerle hareket ettirilir. Tlos Tiyatrosunun aynı zamanda dış kısmı da sahne binasına benzer şekilde heykellerle vurgulanmış, hareketlendirilmiş ve kabartmalarla görkemleştirilmiştir. Agoreye bakan kısmı da görkemli. Belki bunu vurgulamak gerekir. Mimari özellikleri bakımından Tlos Tiyatrosu özel bir tiyatro. Ve gördüğünüz gibide büyük bir kısmı ayaktadır. Yani hemen hemen genel bütünü hakkında fikir verebilecek yapı taşları yerinde durmaktadır. Sadece yorulmuş uzun yıllar deprem geçirmiş. Yorulmuş ve yıkılmaya yüz tutmuş. Biran önce bir müdahale edip tekrar belki şuanda olduğu haliyle koruma altına almak gerekir. Bunun içinde çalışmalarımızı yoğun bir gayretle sürdürüyoruz' dedi.