Trabzon
Trabzon'un Köprübaşı ilçesinde yaşayan Ayşe ve Fatma Yılmaz, tezgahlarda dokunarak örülen ve "hemençe" adı verilen çantaları üreterek, hem yöresel el sanatını yaşatıyor hem de aile bütçesine katkı sağlıyor.
Omuza asılan yün, bez ya da deriden yapılmış azık çantası olan "hemençe", Köprübaşı ilçesinde birkaç aile ile Halk Eğitim Merkezince yaşatılmaya çalışılıyor.
İlçenin Pınarbaşı Mahallesi'nde ikamet eden Fatma Yılmaz ile görümcesi Ayşe Yılmaz, evlerindeki ahşap tezgahta binbir emekle ürettikleri el emeği göz nuru hemençeleri satarak, aile ekonomisine katkı sağlıyor.
Ayşe ve Fatma Yılmaz, ailelerindeki diğer kadınlardan öğrendikleri hemençe geleneğini yaşatabilmek için yeni nesillere aktarmaya da gayret gösteriyor.
61 yaşındaki Ayşe Yılmaz, hemençe yapımını çocuk yaşlarda annesini izleyerek öğrendiğini söyledi.
Annesinin 70 yıl hemençe dokuyarak aile bütçesine katkı sağladığını ancak rahatsızlığı nedeniyle artık yapamadığını belirten Yılmaz, şimdilerde kendisi ve ağabeyinin eşinin bu işi devam ettirdiğini aktardı.
Yılmaz, ailedeki kadınların hemençe dokumayı bildiğini ifade ederek, "Annem, hemençe yapmasını babaannemden öğrenmiş. Ben annemden öğrendim, benden de gelinimiz öğrendi. O da kendi kızlarına ve gelinlerine bu el sanatını öğretecek." dedi.
"Tezgahım 100 yıldan eskidir"
Yayla zamanı olduğu için tezgahı ilçeden Görnek Yaylası'na getirdiklerini anlatan Yılmaz, şunları söyledi:
"Öncelikle tezgahı kurmakla başlarız, daha sonra ipleri geçiririz, 3 farklı renkten hemençemizi dokumaya başlarız.
Dokuma işi bittikten sonra gelinimiz keser, diker, kenarlarını çevirip işlemesini yaptıktan sonra kulpunu ve püsküllerini ekleyerek hemençeyi tamamlar."
Yılmaz, hemençeyi dokumanın kolay olmadığına işaret ederek, "Elimizle yaptığımız için bir çantayı ancak 3 günde tamamlayabiliyoruz. Annemizin, babaannemizin zanaatının kaybolmaması için devam ediyoruz. Tezgahım 100 yıldan eskidir.
Köprübaşı'nda Yılmaz ailesi olarak bu işi yaparak, yaşatmaya çalışıyoruz." diye konuştu.
"Genç kızların çeyizlerinde de olmazsa olmazlardan"
43 yaşındaki Fatma Yılmaz ise hemençe dokumayı evlendikten sonra görümcesi Ayşe Yılmaz'dan öğrendiğini belirterek, kendisinin de kızına öğrettiğini, ileride gelinlerine de öğretmek istediğini söyledi.
Köprübaşı Kaymakamlığı ve Halk Eğitim Merkezi işbirliğiyle 3 dönem boyunca ilçedeki kadınlara hemençe dokumasını öğrettiğini belirten Yılmaz, bu yöresel el sanatını nesilden nesle yaşatmaya çalıştıklarını ifade etti.
6 çocuk annesi Yılmaz, hemençe dokumasının kendisi için ekmek teknesi olduğunu vurgulayarak, şöyle konuştu:
"Hemençeyi elle dokuduğumuz için emek ve vakit istiyor. Tezgahtan kalkmadan dokursak bir günde en fazla 2 hemençe dokuyabiliriz. O nedenle yaylada da hemençe yapımına devam ediyoruz. Çanta haline dönüştürerek, hediyelik eşya olarak satışa sunuyoruz.
Turistlere ve beğenen kişilere satıyoruz. Genç kızların çeyizlerinde de olmazsa olmazlardan. Ben de kızlarımın çeyizlerine koydum. Trabzon ve Köprübaşı kızı olup da çeyizinde hemençe olmazsa olmaz."
Kaynak: AA