Tunus Cumhurbaşkanı Said’in tartışmalı 25 Temmuz olağanüstü kararlarının üzerinden bir yıl geçti

Cumhurbaşkanı Said, uluslararası ve Tunus kamuoyundan yapılan itirazlara rağmen, son bir yıllık süreçte birçok tartışmalı karara imza attı.

Ülkede son 10 yılda yaşanan siyasi krizi sonlandırmak ve istikrarı sağlamak üzere bu kararları aldığını belirten Said, 25 Temmuz 2021 kararlarını her platformda savundu.

Söz konusu kararlar, ülkede 2011 devrimi sonrasında yaşanan en önemli hadiselerin başında geliyor. Bu kararların ardından Tunus’ta yaşanan önemli olaylar şu şekilde sıralandı:

Tunus, Kovid-19'un hızla yayılması ve kötüleşen ekonomik durumun gölgesinde hükümetin istifası ve parlamentonun feshedilmesi istenen gösterilere sahne oldu. Ülkede güvenlik güçleri ile göstericiler arasında yer yer çatışmalar yaşandı.

Akşam saatlerinde Said, Parlamentonun yetkilerini 30 gün süre ile dondurulacağını ve Başbakan Hişam el-Meşişi’yi görevden alınacağını duyurdu.

Parlamentonun çalışmalarının dondurulması kararını reddeden Meclis Başkanı Raşid el-Gannuşi ve beraberindeki göstericiler parlamento binası önünde eylem düzenledi.

Ordu tarafından giriş çıkışlara kapatılan parlamentonun önünde devam eden gösteriye, Cumhurbaşkanı Said’i destekleyen grup şişe ve taşlarla saldırdı.

Cumhurbaşkanı Said, “devlet için bir tehlike” teşkil ettiği değerlendirmesinde bulunarak, bir sonraki duyuruya kadar parlamentonun faaliyetlerinin askıya alındığını açıkladı.

Cumhurbaşkanı Said’e Tunus’ta yaşanan süreçle ilgili endişelerini ifade eden Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, demokrasinin kazanımlarından olan parlamentonun çalışmalarına devam etmesi çağrısında bulundu.

Cumhurbaşkanı Said, 117 nolu kararname ile, yetkilerini genişleterek yürütme organını tamamen kendine bağladı. Ayrıca yasa tekliflerinin Anayasa'ya uygunluğunu denetleyen geçici komisyon da feshedildi.

Cumhurbaşkanı Said, jeoloji profesörü olan 63 yaşındaki Necla Buden Ramazan’ı yeni hükümeti kurmakla görevlendirdi.

Başbakan Buden, başkent Tunus'taki Kartaca Sarayı'nda düzenlenen törende yemin ederek göreve başladı. Buden, Arap dünyasının ve Tunus'un ilk kadın Başbakanı oldu.

G7 ülkeleri olan ABD, Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya ve Kanada'nın Tunus büyükelçilikleri yaptıkları ortak yazılı açıklama ile ülkenin demokratik kurumlarının çalışmalarına bir an önce dönmesi çağrısında bulundu.

Cumhurbaşkanı Said, 25 Temmuz 2022'de hükümet sistemi değişikliği için Anayasa referandumuna, 17 Aralık 2022'de de erken genel seçime gidileceğini duyurdu. Ayrıca Ocak ayı başından 20 Mart tarihine kadar “ulusal diyalog” kapsamında e-istişare düzenleneceği açıklandı.

Cumhurbaşkanı Said, üyeleri yolsuzluk yaptığı ve Nahda Hareketi Başkan Yardımcısı ve eski Adalet Bakanı Nureddin el-Bahiri’ye yakın olduğu gerekçesi ile Yüksek Yargı Konseyini feshettiğini açıkladı.

Cumhurbaşkanı Said, kendisine “mesleki görevini ihlal eden her hakimi görevden alma” ve "hakimlerin grev yapmasına engel olma" yetkisi veren Geçici Yüksek Yargı Konseyi’ni kuran kararnameyi imzaladı.

Tunus’un Fransa’dan bağımsızlığını kazanmasının 66. yıldönümünde Nahda Hareketi ile bağımsız siyasilerden ve aktivistlerden oluşan Darbeye Karşı Vatandaşlar Girişimi, “darbe” olarak niteledikleri 25 Temmuz olağanüstü kararlarına karşı gösteri düzenledi.

Çalışmaları dondurulan Tunus Halk Meclisi üyeleri, düzenledikleri online oturum ile Cumhurbaşkanı Said’in 25 Temmuz olağanüstü kararlarını iptal eden bir yasayı onayladı.

Cumhurbaşkanı Said, aynı gün devlet televizyonunda yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “Anayasa’nın 72 maddesine dayanarak bugün, bu tarihi anda, halkı ve devlet kurumlarını korumak için parlamentoyu feshettiğimi duyuruyorum.”

İletişim Teknolojileri Bakanı Nizar Bin Naci, yaklaşık 500 bin Tunuslunun iştirak ettiği e-istişare sonuçlarına göre katılımcıların yüzde 86,4’ünün ülkede başkanlık sistemine geçmek istediğini açıkladı.

Yüksek Seçim Kurulu kanununda değişikliğe gidilerek 9 üye sayısı 7’ye indirildi ve kurul üyelerinin tamamının Cumhurbaşkanı tarafından seçilmesi kararlaştırıldı. 2012'den bu yana seçimleri denetleyen anayasal kurum olan Bağımsız Yüksek Seçim Kurulunda görev alacak üyelerin çoğunluğunu Tunus Halk Meclisi seçiyordu.

Cumhurbaşkanı Said, Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu başkanlığına Faruk Buasker’in getirildiğini, kurulun yeni yapısını ve diğer kurul üyelerinin isimlerini duyurdu.

Anayasa Hukuku Profesörü Sadık Beliyd’in başkanlığını yapacağı, Yeni Cumhuriyet İçin İstişare Komitesi kuruldu. Komite, referanduma sunulacak anayasa için tavsiye taslak metni hazırlamakla görevlendirildi.

Nahda Hareketi, Tunus'un Kalbi Partisi, Onur Koalisyonu, Tunus İrade Hareketi ve Emel Partisinin yanı sıra Darbeye Karşı Vatandaşlar Girişimi ile bağımsız siyasetçilerin yer aldığı Ulusal Kurtuluş Cephesi, Emel Partisi Siyasi Komite Başkanı Ahmed Necib eş-Şabbi öncülüğünde kuruldu.

Cumhurbaşkanı Said, 57 hakimi yolsuzluk yaptıkları ve terör davalarına fesat karıştırdıkları iddiasıyla görevden ihraç etti.

Tunus Genel İşçi Sendikası, çalışanların talepleri doğrultusunda hükümet ile yürüttüğü müzakerelerin çıkmaza girmesi üzerine kamu kuruluşlarında çalışan üyeleri ülke genelinde 1 günlük iş bırakma eylemi düzenledi.

Yeni Cumhuriyet İçin İstişare Komitesi tarafından hazırlanan yeni anayasa için tavsiye taslak metnini Cumhurbaşkanı Said'e teslim edildi.

25 Temmuz’da halk tarafından oylanacak yeni anayasa taslağı resmi gazetede yayımlanarak kamuoyuna duyuruldu.

Yeni Cumhuriyet İçin İstişare Komitesi tarafından hazırlanan taslak ile Cumhurbaşkanı Said’in duyurduğu anayasa taslağının aynı olmadığını söyleyen komite başkanı Beliyd, yeni anayasa taslağının ülkeyi diktatörlüğe götürebileceği noktasında uyarıda bulundu.

Yurt dışında yaşayan Tunuslular 25 Temmuz’a kadar sürecek yeni anayasa referandumu için oy kullanmaya başladı. Kayıtlı seçmenlerin sayısı 9 milyon 296 bin 64 olan Tunus’ta ise seçmenler 25 Temmuz’da sandık başına gidecek."

Kaynak: AA